Các nền tảng thương mại điện tử lớn tại Indonesia như Shopee, Lazada, Tokopedia và Blibli đang đẩy mạnh phát triển hệ thống vận chuyển nội bộ, gây áp lực lớn lên các công ty logistics bên thứ ba (3PL). Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp 3PL đã kêu gọi chính phủ can thiệp để bảo vệ ngành công nghiệp này, theo Tech in Asia.

Hầu hết các nền tảng như Shopee, Lazada, Tokopedia và Blibli đều đã xây dựng được đội vận chuyển nội bộ riêng, thậm chí Shopee từng bị tố cáo có hành vi độc quyền khi ưu tiên dịch vụ logistics SPX Express của mình.

Shopee, với dịch vụ SPX Express, từng bị cáo buộc ưu tiên logistics nội bộ thay vì các đối tác 3PL. Dù vụ việc đã được Ủy ban chống độc quyền Indonesia giải quyết, các doanh nghiệp 3PL vẫn cho rằng điều này không đủ để cứu vãn tình hình. Họ cho biết cạnh tranh với các nền tảng sở hữu đội ngũ vận chuyển riêng đã dẫn đến cuộc chiến giá cả "không lành mạnh".

Một đại diện doanh nghiệp logistics giấu tên tiết lộ sự thực phũ phàng: các doanh nghiệp logistics độc lập đang bị đẩy vào cuộc chiến giá không lành mạnh. Các nền tảng thương mại điện tử có thể trợ giá từ nhiều nguồn thu khác, còn các doanh nghiệp logistics độc lập hoàn toàn phụ thuộc vào doanh thu vận chuyển. Sau đại dịch, khối lượng vận chuyển của các công ty này sụt giảm mạnh, với nhiều doanh nghiệp như Ninja Van và Anteraja chứng kiến doanh thu giảm lần lượt 33% và ở mức báo động.

Hậu quả là khối lượng vận chuyển của 3PL giảm mạnh sau đại dịch COVID-19, cùng với việc nguồn vốn đầu tư cho các startup logistics ngày càng khan hiếm.

Nhiều công ty lớn như Ninja Van và Anteraja đã ghi nhận doanh thu giảm đáng kể trong năm 2023, dẫn đến tình trạng cắt giảm nhân sự. Các đợt sa thải hàng loạt tại SiCepat và J&T Express càng cho thấy sự khốc liệt của cuộc cạnh tranh này.

Hiệp hội Logistics Kinh tế Số Indonesia (ALDEI) và Hiệp hội Chuyển phát Nhanh Indonesia đang kêu gọi chính phủ can thiệp bằng cách quy định mức giá sàn cho dịch vụ chuyển phát, ngăn chặn cuộc chiến giá không lành mạnh, và bảo vệ các doanh nghiệp logistics độc lập.

Theo ông Jimmi Krismiardhi, Phó Chủ tịch ALDEI, điều này sẽ giúp loại bỏ các hành vi "phá giá và định giá không công bằng", tạo sân chơi bình đẳng cho toàn ngành. Tuy nhiên, chính phủ Indonesia vẫn đang phân tích dữ liệu và chưa đưa ra quyết định cụ thể.

Chuyên gia Sugi Purnoto từ Trung tâm Chuỗi Cung ứng Indonesia cho rằng vấn đề cốt lõi nằm ở chỗ các công ty thương mại điện tử không nên được phép sở hữu công ty logistics riêng. Thực tế, những người giao hàng cũng là nạn nhân trong cuộc chiến này. Để duy trì mức thu nhập như thời điểm COVID-19, họ phải làm việc từ sáng đến tối với số lượng đơn hàng ngày một tăng.

Theo chia sẻ từ một doanh nghiệp, thu nhập tính theo đơn hàng của họ đã giảm mạnh, buộc nhiều người phải làm việc liên tục từ sáng đến đêm để duy trì mức sống như trước đại dịch. Mô hình đối xử này khiến ngành logistics đối mặt nguy cơ thiếu hụt lao động, khi nhiều nhân viên tìm kiếm công việc có thu nhập ổn định hơn ở các lĩnh vực khác.

Trong khi SPX Express của Shopee và J&T Express chiếm lĩnh thị trường nhờ vốn đầu tư lớn, các công ty 3PL địa phương lo ngại rằng nếu không có sự thay đổi, họ sẽ phải đối mặt với "chết dần". Một số chuyên gia cho rằng các thương vụ sáp nhập (M&A) có thể là lựa chọn khả thi để các công ty 3PL tồn tại và tạo ra một "người khổng lồ logistics" nội địa đủ sức cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài.

Dù vậy, ông Tekad Sukatno, Tổng Thư ký Asperindo, nhấn mạnh rằng sự tồn tại của các 3PL vẫn rất cần thiết để hỗ trợ logistics trong các khu vực chưa được hệ thống nội bộ của các nền tảng thương mại điện tử bao phủ hoặc trong mùa cao điểm mua sắm.Ngành cần xuất hiện một "nhà vô địch logistics" trong nước để cạnh tranh với các ông lớn nước ngoài.