Thị trường bất động sản đang có dấu hiệu nóng trở lại, đặc biệt ở phân khúc căn hộ tại các đô thị lớn. Tình trạng này càng được thúc đẩy mạnh mẽ bởi hoạt động truyền thông và dẫn dắt tâm lý của các đơn vị môi giới, tập trung vào thông điệp quen thuộc: “An cư lạc nghiệp”.

Sự kết hợp giữa nhu cầu có nhà để ở và nỗi sợ hãi bỏ lỡ cơ hội (FOMO) đã đẩy một bộ phận giới trẻ vào một cuộc chạy đua mua nhà bằng mọi giá. Tuy nhiên, trong phạm vi bài viết, góc nhìn quan điểm này không hướng tới những người có tiềm lực tài chính mạnh, có vốn phân bổ vào nhiều kênh khác nhau. Đối tượng mà bài viết muốn đề cập là nhóm người phải sử dụng công cụ nợ để sở hữu căn hộ phục vụ nhu cầu ở thực.

“An cư” nhưng không “an tâm”

Lâu nay, phần lớn mọi người vẫn mặc định rằng “an cư” nghĩa là phải mua được nhà, phải là chủ sở hữu một căn hộ mới gọi là ổn định. Tuy nhiên, cách hiểu đó không hoàn toàn chính xác, bởi “an cư” không chỉ nằm ở quyền sở hữu, mà quan trọng hơn là sự yên tâm và chất lượng nơi ở.

Nếu bạn sở hữu một căn hộ ở quá xa nơi làm việc hoặc trường học của con, tốn nhiều thời gian di chuyển mỗi ngày; thiếu an ninh trật tự, tiềm ẩn nạn trộm cắp, không đảm bảo an toàn; hay môi trường sống không văn minh, xung quanh không có dịch vụ tiện ích, thì khi đó, căn hộ này không hề mang lại sự “an” như mong muốn, mà ngược lại sẽ gây thêm căng thẳng và mệt mỏi, bất an. Nơi ở phải thực sự giúp bạn “an tâm công tác” thì lúc đó bạn mới tập trung làm việc và phát triển sự nghiệp - "lạc nghiệp”.

Với hình thức thuê nhà, người trẻ có thể linh hoạt lựa chọn nơi ở gần nơi làm việc, gần trường học của con, hoặc dễ dàng thay đổi khi công việc và nhu cầu cuộc sống thay đổi. Sự linh hoạt ấy, trong nhiều trường hợp, chính là nền tảng để con người “an cư” theo nghĩa hiện đại: An về tâm lý, an về tài chính.

Thế nhưng, thực tế nhiều người trẻ lại thiếu sự cân nhắc kỹ các góc độ, mà lao vào cuộc đua sở hữu nhà dù vượt quá khả năng tài chính, sử dụng tối đa các công cụ nợ, mượn tiền từ gia đình, bạn bè và vay ngân hàng ở mức cao, dẫn đến một thực tế đáng báo động: Họ có “nhà” nhưng không còn “vốn”, đồng thời phải đối mặt với các rủi ro tài chính không kiểm soát.

Khi phần lớn thu nhập bị các khoản vay lớn “nuốt chửng”, người trẻ không còn dư địa để đầu tư vào các kênh sinh lời khác hoặc đầu tư cho phát triển bản thân như học tập nâng cao, khởi nghiệp - những yếu tố quan trọng để tăng trưởng thu nhập trong tương lai.

Rủi ro càng lớn hơn khi hầu hết các khoản vay hiện nay có lãi suất ưu đãi chỉ trong 1 - 3 năm đầu, sau đó thả nổi theo thị trường. Một đợt tăng lãi suất có thể khiến số tiền trả hàng tháng tăng mạnh, vượt quá khả năng chi trả.

Cùng lúc đó, nếu thu nhập không tăng mà còn giảm vì biến động kinh tế, mất việc, giảm lương hay kinh doanh khó khăn, áp lực trả nợ sẽ trở thành gánh nặng đè nặng lên cả đời sống lẫn tinh thần.

Gánh nặng trả nợ ấy kéo dài suốt 15 - 25 năm, khiến nhiều người trẻ rơi vào trạng thái căng thẳng thường trực. Họ không còn đủ tự do để dấn thân, không còn dám mạo hiểm khởi nghiệp hay đầu tư vào những cơ hội mới.

Không ít trường hợp, khi thu nhập không đủ đáp ứng các khoản vay mua nhà, người vay phải xoay xở bằng cách vay thêm nơi khác, lấy chỗ nọ đắp chỗ kia, đến lúc không còn khả năng xoay sở, họ buộc phải bán chính căn hộ đã dồn toàn bộ vốn liếng và kỳ vọng của mình để giảm áp lực tài chính. Vòng luẩn quẩn ấy khiến “giấc mơ an cư” trở thành nguồn gốc của bất an, thay vì nền tảng cho “lạc nghiệp” như kỳ vọng ban đầu.

Quan niệm sở hữu nhà là đúng, nhưng mua nhà bằng mọi giá vì FOMO, vì áp lực xã hội, hay sự dẫn dắt của môi giới lại là điều đáng suy ngẫm. Hãy cân nhắc thực tế tài chính cá nhân và tính hữu dụng thực sự của sản phẩm.

An cư đời sống phải đi kèm với sự an tâm về tài chính. Đừng để áp lực sở hữu nhà sớm trở thành gánh nặng triệt tiêu tương lai sự nghiệp của bạn. Hãy lựa chọn phương án tốt nhất và bền vững nhất cho chính mình.