Touchstone Partners vừa chính thức ra mắt quỹ đầu tư trị giá 10 triệu USD nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh tại Việt Nam. Động thái này xuất phát từ niềm tin mạnh mẽ của quỹ vào tiềm năng "tác động lớn, lợi nhuận cao" của các startup công nghệ khí hậu, cũng như môi trường chính sách ngày càng thuận lợi tại Việt Nam.

Quỹ đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại TP HCM đang xem cuộc thi thường niên Net Zero Challenge (Thách thức Net Zero) đồng tổ chức với Temasek Foundation, như một bệ phóng chiến lược. Mục tiêu là tìm kiếm cơ hội đầu tư và thu hút các startup toàn cầu đến thí điểm giải pháp tại Việt Nam, từ đó tạo đà mở rộng ra toàn khu vực.

Trải qua ba mùa giải, cuộc thi đã nhận được hơn 1.600 hồ sơ dự thi từ các dự án công nghệ khí hậu thuộc khoảng 60 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Bà Ngô Thùy Ngọc Tú, General Partner, của Touchstone Partners nhận định: "Là một trong những cường quốc xuất khẩu nông sản thế giới, Việt Nam đồng thời cũng tạo ra lượng phụ phẩm nông nghiệp rất lớn. Chính hai yếu tố này biến Việt Nam thành 'mảnh đất màu mỡ' cho các giải pháp thích ứng biến đổi khí hậu và công nghệ nông nghiệp.".

Vòng chung kết Net Zero Challenge 2025 vừa diễn ra vào 21/11 tại TP HCM. Tổng giải thưởng trị giá 20 tỷ đồng, bao gồm các khoản tài trợ xúc tác và vốn đầu tư đã được trao cho ba dự án xuất sắc nhất trong các lĩnh vực: năng lượng tái tạo, nông nghiệp bền vững và kinh tế tuần hoàn.

Theo bà Tú, cuộc thi năm nay khắc nghiệt nhất từ trước đến nay với kỷ lục 700 bài dự thi. Sức hút này đến từ mạng lưới đối tác quốc tế ngày càng rộng mở và sự thành công từ các dự án thí điểm của những quán quân mùa trước.

Bà cũng nhấn mạnh sự quan tâm đặc biệt từ các startup trong khu vực Đông Nam Á, cũng như từ các thị trường lớn như Trung Quốc và Ấn Độ. Đây là những nơi phải đối mặt với thách thức với biến đổi khí hậu có nhiều nét tương đồng với Việt Nam - một nền kinh tế đang tăng trưởng nóng nhưng cũng nằm trong nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu.

Thị trường thí điểm cho đổi mới sáng tạo khu vực

Tại vòng chung kết, Vietnam Food (VNF), doanh nghiệp sử dụng giải pháp RetriV để chiết xuất dinh dưỡng từ nước thải thực phẩm, đã nhận được ba lời mời đầu tư, mỗi lời đề nghị trị giá 50.000 USD từ 38M Ventures, AiViet Venture và Touchstone Partners.

Được thành lập năm 2014 với khởi điểm là đơn vị xử lý phụ phẩm tôm, công ty Việt Nam này hiện đã vươn lên trở thành một trong những nhà sản xuất chitosan từ tôm lớn nhất thế giới.

RetriV là dự án được VNF tách ra sau hai năm nghiên cứu, nhắm vào thị trường "đại dương xanh” - nơi chưa có đối thủ quốc tế đáng gờm nào trong mảng nâng cấp giá trị (upcycling) phụ phẩm tôm để đưa dưỡng chất quay lại chuỗi cung ứng thực phẩm và thức ăn chăn nuôi.

Ông Phan Thanh Lộc, Giám đốc điều hành VNF chia sẻ: "Lợi thế cạnh tranh của chúng tôi không chỉ nằm ở sở hữu trí tuệ mà còn ở khả năng tiếp cận sâu rộng vào chuỗi cung ứng sản xuất thực phẩm nội địa."

Ở một diễn biến khác, Shoes Agtech, đơn vị phát triển robot nông nghiệp siêu nhẹ tại Việt Nam, đã giành giải thưởng tiền mặt 50.000 USD từ Sembcorp Industries.

Hai đại diện Việt Nam này cùng với Alcarbo Technologies (Hong Kong), startup dùng tảo để chuyển hóa CO2 thành sản phẩm giá trị, đã được vinh danh là những quán quân chung cuộc.

"Việt Nam là điểm khởi đầu tuyệt vời để hoàn thiện sản phẩm," ông Nelson Ng, sáng lập kiêm CEO Alcarbo (đội thắng giải năng lượng tái tạo và loại bỏ carbon) nhận xét. "Tại đây, chúng tôi có thể tối ưu hóa chi phí và chất lượng giải pháp, đồng thời hợp tác trực tiếp với các nhà sản xuất địa phương để ứng dụng công nghệ."

Kể từ khi ra mắt năm 2023, Net Zero Challenge đã trở thành cầu nối đưa các startup công nghệ khí hậu toàn cầu về Việt Nam, lấp đầy khoảng trống về vốn giai đoạn đầu, đồng thời cung cấp cố vấn và cơ hội tiếp cận thị trường, để các startup có thể tạo ra tác động thực tế.

Những quán quân mùa trước bao gồm CO2L Tech (Canada) với công nghệ chuyển đổi CO2; Bygen (Úc) với bao bì phân hủy sinh học từ thực phẩm thừa; và N&E Innovations (Singapore) chuyên sản xuất than hoạt tính từ rác thải nông nghiệp.

Bà Heng Li Lang, đại diện Temasek Foundation khẳng định: "Net Zero Challenge 2025 tiếp tục là sân chơi uy tín để tìm ra những giải pháp môi trường sáng tạo và thiết thực. Điều này tái khẳng định cam kết của chúng tôi trong việc bắt tay với Chính phủ và doanh nghiệp để tạo ra tác động tích cực cho con người và hành tinh.".

Quỹ công nghệ khí hậu

Quyết tâm đầu tư vào mảng xanh của Touchstone Partners được tiếp sức bởi các chính sách vĩ mô thuận lợi: cam kết Net Zero vào năm 2050 của Chính phủ, mục tiêu năng lượng tái tạo chiếm 25-30% tổng cung năng lượng vào năm 2045 và các cơ chế tài chính xanh tại trung tâm tài chính quốc tế sắp hình thành ở Đà Nẵng - TP HCM.

Quỹ Green Transition Fund trị giá 10 triệu USD này kế thừa nền tảng từ Quỹ I (50 triệu USD) ra mắt năm 2021, vốn tập trung vào công nghệ sâu và phần cứng.

"Danh mục đầu tư xanh của chúng tôi đã chứng minh được hiệu quả về cả tác động xã hội lẫn lợi nhuận," bà Tú cho biết. Quỹ mới sẽ cung cấp "vốn mồi" (seed capital) từ 200.000 USD đến 1 triệu USD dưới dạng đầu tư cổ phần hoặc khoản vay chuyển đổi.

Trước đó, Touchstone đã rót vốn vào các startup xanh như xe máy điện Selex Motors, pin cát Alterno, điện mặt trời Stride và công nghệ sinh học Forte.

"Điểm đặc biệt của quỹ mới là mô hình tài chính hỗn hợp. Chúng tôi giúp nhà đầu tư giảm rủi ro, đồng thời hỗ trợ startup bằng các khoản tài trợ không quy đổi cổ phần kết hợp với tài chính ưu đãi," bà Tú giải thích thêm.

Từ 2023 đến 2025, các công ty trong danh mục đầu tư của Touchstone đã thu hút thêm hơn 3 triệu USD vốn tài trợ từ các tổ chức quốc tế như Temasek Foundation, P4G và Viện Tăng trưởng Xanh Toàn cầu (GGGI).

Theo báo cáo của DealStreetAsia, dù tổng giá trị đầu tư vào công nghệ khí hậu tại Đông Nam Á giảm từ hơn 1 tỷ USD (2022) xuống còn 465 triệu USD (2024) do thị trường chung hạ nhiệt, nhưng lĩnh vực này vẫn là điểm sáng. Cụ thể, tỷ trọng số lượng thương vụ đầu tư vào các startup công nghệ khí hậu đã tăng lên 15,5% trong nửa đầu năm nay, so với mức 13,1% cùng kỳ năm ngoái.