Để giải quyết tình trạng giá nhà tăng cao, thị trường bị giới đầu cơ chi phối, Bộ Xây dựng gần đây đề xuất đánh thuế nhà. Đề xuất này sau đó được sự ủng hộ từ Bộ Tài chính nhưng một số chuyên gia cho rằng khi đánh thuế sẽ đẩy giá nhà, đất tăng.

Chia sẻ tại cuộc họp báo về thị trường quý III ngày 17/10, ông Vương Duy Dũng, Phó cục trưởng Cục quản lý Nhà ở và thị trường bất động sản, nói "Bộ Xây dựng không nghĩ như vậy".

"Đánh thuế bất động sản là giải pháp phổ biến được nhiều nước trên thế giới đã và đang áp dụng để hạn chế đầu cơ", ông nói.

Thực tế, theo ông, nguồn cung khan hiếm chỉ là một trong các nguyên nhân làm tăng giá bất động sản tại một số khu vực thời gian qua. Tác nhân chính "tạo giá ảo", "thổi giá" là giới đầu cơ và môi giới bất động sản. Nhóm này lợi dụng sự thiếu hiểu biết, đầu tư theo tâm lý đám đông của người dân để trục lợi.

Ông dẫn chứng tại phiên đấu giá huyện ven Hà Nội vừa qua, có hiện tượng nhiều nhà đầu tư thành lập hội, nhóm tham gia. Họ trả giá cao gấp nhiều lần so với khởi điểm, sau đó bỏ cọc nhằm mục đích thiết lập mặt bằng giá ảo tại khu vực để kiếm lời, gây nhiễu loạn thị trường.

Với sản phẩm chung cư, báo cáo của Viện Kinh tế xây dựng cũng chỉ ra giá bán sơ cấp và thứ cấp tiếp tục bị đẩy lên cao trong quý III, khiến người dân có nhu cầu thực khó tiếp cận được.

Tại Hà Nội, một số dự án mở bán mới trong quý đều có giá trên 80 triệu đồng một m2 như phân khu The Victoria (Nam Từ Liêm) hay The Ninety Complex (quận Đống Đa). Tại TP HCM, một dự án mới nằm ở TP Thủ Đức ra mắt trong quý có giá bán từ 55 triệu đồng một m2.

Trước đó, trong văn bản gửi các địa phương, Bộ Xây dựng cũng cho biết giá chung cư ở một số dự án hay nhà riêng lẻ tại Hà Nội tăng cao "bất thường" so với tình hình thị trường và nhu cầu người dân. Đặc biệt từ quý II, một số dự án cũ, hoạt động nhiều năm đã tăng mạnh 28-33%. Thậm chí, một số khu tái định cư cũng tăng giá 20% theo năm.

Trong bối cảnh đó, giải pháp đánh thuế bất động sản, theo ông Vương Duy Dũng, giúp hạn chế hoạt động đầu cơ, thổi giá, tạo giá ảo. Chính sách này sẽ áp dụng với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất. Ông Dũng cho biết sắc thuế bất động sản cũng được nhiều bộ ngành ủng hộ bởi vai trò hỗ trợ người có nhu cầu ở thực có thể tiếp cận nhà ở tốt hơn, giúp thị trường phát triển an toàn, lành mạnh và bền vững.

Tuy nhiên, Phó cục trưởng Cục quản lý Nhà nhìn nhận chính sách mới nào trước khi đi vào thực tiễn cũng cần phải nghiên cứu thấu đáo, toàn diện, đảm bảo hài hòa lợi ích. Do đó, Bộ Xây dựng sẽ đánh giá kỹ tác động của chính sách thuế đến các đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp gồm bên bán, bên mua, bên cho thuê và bên thuê, "tránh tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh và giao dịch bất động sản".

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Xây dựng Nguyễn Việt Hùng cũng nhấn mạnh việc bình ổn thị trường bất động sản, đảm bảo người dân có thể tiếp cận nhà đất với giá hợp lý là mục tiêu quan trọng của Chính phủ, trong đó có Bộ Xây dựng.

Ngoài việc nghiên cứu chính sách thuế, Bộ cho biết cần thiết có thêm các biện pháp giúp ổn định tâm lý người mua, tránh ảnh hưởng bởi đà tăng giá nhà "phi thực tế" do nhóm đầu cơ làm giá.

Một thăm dò mới đây của VnExpress với gần 32.000 độc giả cho thấy, gần 70% phản hồi đồng tình với việc đánh thuế bất động sản thứ hai và bỏ hoang. Thực tế, đề xuất đánh thuế nhà từng được Bộ Tài chính nêu tại dự thảo Luật Thuế nhà, đất 2009, mức 0,03% với nhà trên 500 triệu đồng.

Mười năm sau, nhà chức trách lấy ý kiến dự thảo Luật Thuế tài sản với 2 phương án về ngưỡng đánh thuế nhà, trên 700 triệu hoặc 1 tỷ đồng, tương ứng thuế 0,3% hoặc 0,4%. Song, các đề xuất này đều vấp phải phản ứng trái chiều từ dư luận ngay khi công bố, nên được gác lại.

Dù được đưa ra nhiều lần trong suốt 15 năm qua, đến nay chính sách thuế bất động sản vẫn "nằm trên giấy". Nguyên nhân được nhiều chuyên gia chỉ ra là chưa đúng thời điểm, lo ngại tác động mạnh tới thị trường, thậm chí do "thiếu quyết tâm chính trị".