Tại toạ đàm "Bàn tròn chính sách" được phát sóng sáng ngày 11/3 do VietnamBiz thực hiện với chủ đề “Room tín dụng”, Tiến sĩ Nguyễn Tú Anh, nguyên Giám đốc Trung tâm Thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương, nhận định rằng việc bỏ room tín dụng sẽ mang lại tác động tích cực đối với nền kinh tế.

Theo ông, bản chất room tín dụng hiện tại là phân chia thị phần tín dụng cho mỗi ngân hàng theo mức nhất định hàng năm, song điều này sẽ triệt tiêu sự cạnh tranh giữa các ngân hàng.

Nếu room tín dụng được dỡ bỏ, các ngân hàng có năng lực tốt sẽ được phép cạnh tranh tự do, từ đó tạo ra sức ép đối với các ngân hàng kém hiệu quả hơn, buộc họ phải cải thiện hoặc tái cấu trúc, thậm chí sáp nhập để không bị mất thị phần và doanh thu. 

Tuy nhiên, chuyên gia kiến nghị việc bỏ room tín dụng cần phải được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo an toàn vĩ mô, vì khi dỡ bỏ hạn chế này, môi trường cạnh tranh giữa các ngân hàng sẽ trở nên gay gắt hơn.

Tuy nhiên, điều đó không phải là sẽ mang lại lợi ích lớn hơn cho các ngân hàng lớn (Big4). Trái lại, các ngân hàng cổ phần có năng lực cạnh tranh mạnh mẽ hơn ở một số khía cạnh và họ hoàn toàn có khả năng vươn lên nếu không bị giới hạn về room tín dụng. 

“Thậm chí tôi đang lo ngại hơn cho các ngân hàng có vốn của nhà nước, bởi vì nhóm này bị hạn chế bởi nhiều thứ mà các ngân hàng cổ phần thì không”, ông nhấn mạnh.  

Chuyên gia Tú Anh cũng chỉ ra rằng việc tăng vốn đối với các ngân hàng có vốn nhà nước là rất khó khăn. Nếu các ngân hàng cổ phần được tự do tăng tín dụng, họ sẽ nhanh chóng có khả năng tăng vốn. Khi ngân hàng cổ phần tăng vốn nhanh chóng, họ sẽ dễ dàng đáp ứng các chỉ số an toàn và đủ điều kiện để mở rộng thị phần.

“Và ở đây cuộc chiến về thị phần có thể các Big4 là những ngân hàng thua thiệt, chứ không phải các ngân hàng cổ phần. Trong môi trường kinh tế thị trường, cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi. Ngân hàng nào quản trị tốt, có tầm nhìn và làm tốt sẽ thắng trong cuộc chơi này, như vậy phải chấp nhận cuộc chơi “fair" , ông nhấn mạnh. 

Trong khi đó, ở góc độ phân tích của ông Lê Hoài Ân, chuyên gia nghiên cứu chiến lược ngân hàng, người sáng lập IFSS và đồng sáng lập WiResearch cho rằng việc bỏ room tín dụng tác động không quá lớn đối với nhóm ngân hàng quốc doanh, do họ tập trung tối ưu hoá hoạt động thay vì đẩy mạnh thị trường.

"Vietcombank có tốc độ tăng trưởng tín dụng chậm hơn so với VietinBank và BIDV, do xu hướng thận trọng đẩy tín dụng vào các doanh nghiệp lớn...Nhóm này sẽ phải đối mặt với thách thức trong việc duy trì hệ số an toàn vốn (CAR)", ông Ân thông tin thêm. 

Theo chuyên gia, nếu bỏ room tín dụng, các nhóm ngân hàng tư nhân sẽ chịu tác động nhiều nhất nhưng hoàn toàn khác nhau. 

Thứ nhất là nhóm ngân hàng tập trung vào cho vay doanh nghiệp (HDBank, Techcombank,...) sẽ có cơ hội tăng trưởng tốt nhưng vẫn phải giải bài toán về tỷ lệ 30% vốn cho vay trung và dài hạn. Tuy nhiên, phải đối mặt với thách thức lớn khi tỷ lệ CASA cao, chủ yếu huy động vốn từ tiền gửi ngắn hạn.

Điều này khiến họ gặp khó khăn nếu tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn bị siết chặt. Vì vậy, bài toán tái cơ cấu nguồn vốn huy động sẽ là yếu tố quan trọng mà các ngân hàng nhóm này này cần giải quyết.

Thứ hai là nhóm chuyên về cá nhân, chuyên gia nhận định về mặt tài chính, nhóm này ít chịu tác động lớn, nhưng họ lại gặp khó khăn trong việc dịch chuyển dòng chảy tín dụng từ cá nhân sang doanh nghiệp.

"Khi room tín dụng được mở rộng, họ không thể đẩy mạnh cho vay cá nhân được, trong khi muốn đẩy mạnh tín dụng doanh nghiệp thì nhóm ngân hàng không chuyên và sẽ mất thời gian để xây dựng", chuyên gia nhấn mạnh.

Cuối cùng, đối với nhóm ngân hàng nhỏ (ngoài top 15) sẽ đối mặt với môi trường cạnh tranh rất khốc liệt, khi các ngân hàng lớn không còn bị giới hạn về room tín dụng và có thể tấn công vào nhiều phân khúc khách hàng, tạo áp lực lớn lên nhóm ngân hàng này. 

Theo chuyên gia, việc bỏ room tín dụng cũng đặt ra một yêu cầu đối với Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đó là phải thay đổi cơ chế giám sát tín dụng.

Theo đó, NHNN cần có các biện pháp kiểm soát các chỉ số như hệ số CAR, tỷ lệ LPR, tỷ lệ SFLR và tỷ lệ NPL để đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính. Đặc biệt, cần phải giám sát chặt chẽ để tránh tình trạng dòng vốn chệch hướng, đặc biệt là đối với các lĩnh vực rủi ro cao như bất động sản.