Phát biểu tại Hội nghị phát triển Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo (KHCN, ĐMST) và nhân lực chất lượng cao thúc đẩy tăng trưởng kinh tế diễn ra chiều 11/2, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Bộ KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, năm 2025 là năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025. 

Theo đó, để KHCN, ĐMST và nguồn nhân lực chất lượng cao là động lực thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc để đạt tốc độ tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất cần thực hiện ngay một số nhiệm vụ, giải pháp với những phương hướng triển khai như sau:

Thứ nhất, tập trung đẩy mạnh rà soát, loại bỏ các “điểm nghẽn” thể chế ngay trong quý I đối với các Nghị định và quý II đối với các Luật. 

Trong trường hợp cần thiết, Bộ trưởng đề nghị giao cơ quan chủ trì xây dựng Nghị quyết 03 phối hợp các Bộ, ngành rà soát, cập nhật, bổ sung, điều chỉnh yêu cầu tiến độ của các nhiệm vụ có tính cấp bách. Cụ thể như cơ chế, chính sách khơi thông nguồn lực tài chính ngân sách nhà nước, giao quyền tự chủ đối với tài sản công, viện trợ, tài trợ cho KHCN, ĐMST, thu hút, đào tạo nhân tài, nhân lực chất lượng cao.

Thứ hai, cần xác định ngay các dự án trọng tâm về KHCN, ĐMST gắn với mục tiêu tăng trưởng của ngành, lĩnh vực, địa phương và vùng có thế mạnh để tập trung nguồn lực triển khai thực hiện trong năm nay.

Thứ ba, cần nhân rộng mô hình thu hút FDI như thu hút tập đoàn NVIDIA, tập trung vào dự án đầu tư đòi hỏi nguồn nhân lực chất lượng cao, dẫn dắt doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Bộ KH&ĐT cũng đề xuất bổ sung quy định về thủ tục đầu tư đặc biệt, tạo “luồng xanh” cho việc triển khai dự án, giúp giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, đồng thời sử dụng hiệu quả Quỹ hỗ trợ đầu tư để duy trì sự hấp dẫn của môi trường đầu tư Việt Nam.

Thứ tư, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trước mắt tập trung vào giáo dục đại học, đào tạo ngắn hạn.

Theo Bộ trưởng, cần thí điểm xây dựng và triển khai cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các cơ sở giáo dục đại học theo gói cam kết đầu ra (KPI) với chính sách học bổng toàn phần cho học viên sau đại học và yêu cầu phải có doanh nghiệp đồng hành.

Thứ năm, đẩy mạnh triển khai các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, thúc đẩy kết nối sâu rộng tầm khu vực và quốc tế về KHCN, ĐMST; phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cho các lĩnh vực trọng tâm để thu hút mọi nguồn lực.

Trong đó, Bộ trưởng đề xuất thu hút nhân tài người Việt trên toàn thế giới tham gia vào các ngành, lĩnh vực công nghệ cao: bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học,… Đồng thời, cần khuyến khích, tạo mọi điều kiện cho thế hệ trẻ tham gia học các ngành STEM.

Trước đó, báo cáo về những kết quả nổi bật về KHCN, ĐMST và nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời gian qua, Bộ trưởng cho biết việc triển khai rộng rãi Đề án 06 đã tạo ra những kết quả quan trọng, giúp đẩy nhanh quá trình xây dựng hạ tầng số, phục vụ cho chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Năm 2024, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về ngành công nghiệp bán dẫn và ban hành Chiến lược Phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, Chương trình Phát triển nguồn nhân lực bán dẫn để kịp thời triển khai các hợp tác, phát triển hệ sinh thái và thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn tại Việt Nam. 

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho biết, chỉ trong thời gian ngắn, Việt Nam đã tạo được những bước đi ấn tượng trong việc hợp tác về bán dẫn với các quốc gia, nền kinh tế như Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Châu Âu… và các tập đoàn công nghệ lớn như Cadence, Intel, Qovor, Apple, Marvell, Samsung, Synopsys. 

Đáng chú ý, Việt Nam đã được Mỹ chọn là một trong 6 quốc gia tham gia Đạo luật Chips để phát triển chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.

Ngoài bán dẫn, lĩnh vực trí tuệ nhân tạo cũng đang dẫn dắt những thay đổi đột phá trên thế giới. Trong xu thế đó, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ KH&ĐT giao Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia thúc đẩy hợp tác quan trọng với tập đoàn NVIDIA để hình thành trung tâm nghiên cứu AI tại Việt Nam. 

Theo đó, nhiều tập đoàn Microsoft, Google, Qualcomm, Meta tăng cường hợp tác nghiên cứu, ứng dụng AI tại Việt Nam. Cùng với đó, các tập đoàn trong nước như Viettel, VinGroup, FPT, CMC,... cũng chủ động, tích cực triển khai đồng bộ các dự án, hoạt động nghiên cứu, phát triển về AI.