Các quốc gia này không đặt mục tiêu cạnh tranh với các loại chip tối tân do những người dẫn đầu như TSMC hay Nvidia sản xuất. Thay vào đó, mục tiêu của họ khiêm tốn hơn nhiều: sản xuất các loại chip thế hệ cũ (legacy chips). Những con chip này đòi hỏi vốn đầu tư ít hơn và có thể được sử dụng rộng rãi trong các thiết bị điện tử và nhiều ứng dụng khác, theo Rest of World.

Việc sản xuất chip ngay tại quốc gia nơi các thiết bị điện tử được lắp ráp sẽ giúp họ vươn lên trong chuỗi cung ứng bán dẫn, đồng thời giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung nhập khẩu đắt đỏ và dễ bị ảnh hưởng bởi các thay đổi chính sách đột ngột.

Tuy nhiên, một số chuyên gia vẫn tỏ ra hoài nghi.

"Ngành công nghiệp bán dẫn được cấu thành từ một chuỗi các hệ sinh thái phụ, riêng biệt nhưng lại kết nối chặt chẽ với nhau," Timothy J. Sturgeon, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Hiệu suất Công nghiệp của MIT, nhận định. "Quan niệm về việc một quốc gia có thể sở hữu một chuỗi cung ứng bán dẫn hoàn chỉnh chỉ là ảo tưởng của các nhà hoạch định chính sách, xuất phát từ sự thiếu hiểu biết về cách vận hành phức tạp của các ngành công nghiệp kỹ thuật số."

Hiện nay, khoảng 75% lượng chip trên thế giới đến từ Đài Loan và Trung Quốc, và 12% từ Mỹ. Trong khi đó, Malaysia, nhà xuất khẩu lớn thứ bảy thế giới, là một trung tâm quan trọng cho khâu lắp ráp, đóng gói và kiểm thử, với tham vọng lớn hơn là thúc đẩy thiết kế chip và sản xuất thiết bị bán dẫn. Các gã khổng lồ công nghệ như Intel, Infineon và Texas Instruments đã đặt cơ sở lắp ráp chip tại đây trong nhiều thập kỷ.

Thái độ sẵn sàng hợp tác kinh doanh với cả Trung Quốc và Mỹ đã biến Malaysia thành một "điểm đến lý tưởng" cho các công ty bán dẫn toàn cầu, theo ông Andrew Chan Yik Hong, giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Malaysia.

Năm ngoái, Malaysia đã khởi động Chiến lược Bán dẫn Quốc gia, đặt mục tiêu thu hút khoảng 116,8 tỷ USD vốn đầu tư vào năm 2030. Kế hoạch này nhằm nuôi dưỡng một ngành công nghiệp nội địa vững mạnh, với sự góp mặt của các công ty như Vitrox (nhà sản xuất thiết bị) và Inari (công ty lắp ráp và kiểm thử).

"Chúng tôi muốn tạo điều kiện và hỗ trợ các công ty trong nước vươn ra tầm quốc tế, và hy vọng một hoặc hai trong số đó có thể trở thành những nhà vô địch toàn cầu như TSMC của Đài Loan," ông Chan nói.

Gần đây, Malaysia đã ký một thỏa thuận trị giá 250 triệu USD với ARM Holdings (Anh) để mua lại bản quyền thiết kế chip của họ trong 10 năm. Thỏa thuận này nhằm tạo ra 10 công ty chip nội địa với doanh thu hàng năm lên tới 2 tỷ USD và bao gồm cả việc đào tạo cho 10.000 kỹ sư địa phương.

Tuy nhiên, kế hoạch của Malaysia cũng đối mặt với nhiều thách thức. Những bất ổn về thuế quan của Mỹ đã khiến các công ty chip ở Malaysia phải tạm hoãn các kế hoạch đầu tư của mình. Nhưng thách thức lớn hơn cả là tình trạng thiếu hụt nhân tài.

Malaysia đào tạo 5.000 kỹ sư mỗi năm, trong khi ngành công nghiệp cần số lượng gấp 10 lần. "Chảy máu chất xám" là một vấn đề nan giải khi nhiều kỹ sư hàng đầu tìm kiếm cơ hội tốt hơn ở nước ngoài. Kế hoạch đầu tư 280 triệu USD để đào tạo 60.000 kỹ sư tay nghề cao của Malaysia cũng không có gì đảm bảo sẽ giữ chân được họ.

Trong khi đó, Mexico cũng không hề đơn độc trong tham vọng của mình. Vào tháng 2 vừa qua, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã công bố Trung tâm Kutsari, một trung tâm thiết kế chip quốc gia. Đây được xem là bước đi đầu tiên trong một kế hoạch đầy tham vọng nhằm xây dựng một ngành công nghiệp bán dẫn "cây nhà lá vườn".

Đứng trước hàng chục nhà khoa học và nhà nghiên cứu, bà tổng thống mô tả đây là một dự án "cực kỳ quan trọng". Dự kiến đi vào hoạt động vào năm tới, trung tâm này là chìa khóa cho một nhà máy sản xuất bán dẫn, với hy vọng sẽ cắt giảm khoản chi 24 tỷ USD mỗi năm mà Mexico phải bỏ ra để nhập khẩu chip cho ngành công nghiệp điện tử và ô tô.

"Chúng tôi muốn chấm dứt vai trò của một quốc gia chỉ lắp ráp chip, để trở thành một quốc gia có thể tự thiết kế và sản xuất chúng," ông Edmundo Gutiérrez Domínguez, điều phối viên chung của kế hoạch bán dẫn quốc gia Mexico, chia sẻ.

Hiện tại, Mexico chủ yếu thiết kế và lắp ráp chip cho TV, thiết bị gia dụng và các mặt hàng điện tử khác destined cho thị trường Mỹ. Các công ty như Qualcomm và Foxconn đều có nhà máy lắp ráp tại đây. Mục tiêu của Mexico là để các công ty nội địa có thể tự sản xuất chip thế hệ cũ vào năm 2030. Nhưng nước này chỉ có vỏn vẹn vài công ty thiết kế chip nội địa, thiếu các cơ sở OSAT và đặc biệt là không có nhà máy chế tạo "fab" nào.

Để xây dựng một cơ sở như vậy, Mexico cần một nguồn vốn đầu tư khổng lồ. Mặc dù chính phủ chưa công bố chi phí, một nhà máy chế tạo chip hiện đại đòi hỏi khoản đầu tư ban đầu khoảng 10 tỷ USD.

Tương tự Malaysia, Mexico cũng đang vật lộn với tình trạng thiếu hụt nhân tài. Các công ty như Qualcomm thường phải đưa kỹ sư từ nước ngoài về làm việc. Theo giáo sư José Jáuregui, "một trong những thách thức lớn nhất ở Mexico là nhiều kỹ sư giỏi không sử dụng thành thạo tiếng Anh chuyên ngành." Mexico cần ít nhất 100 nhà thiết kế chip, nhưng các trường đại học hàng đầu mỗi năm chỉ đào tạo được khoảng 5 người.

Đối với một số nhà khoa học Mexico, thông báo về kế hoạch mới vừa là niềm hy vọng, vừa là nỗi buồn. Marco Antonio Ramírez Salinas, một nhà nghiên cứu, từng dẫn đầu một dự án vào năm 2010 để thiết kế con chip đầu tiên hoàn toàn của Mexico. Nhưng cuối cùng, vì thiếu kinh phí trong nước, những con chip đó đã phải được sản xuất ở châu Âu.

Câu chuyện của Ấn Độ lại là một bài học cảnh báo cho cả hai quốc gia trên. Dù có sự hậu thuẫn từ chính phủ, hàng tỷ USD vốn đầu tư được hứa hẹn và các quan hệ đối tác quốc tế, ngành công nghiệp bán dẫn tích hợp hoàn chỉnh của Ấn Độ vẫn chưa thể cất cánh.

Năm 2021, chính phủ Ấn Độ đã công bố Sứ mệnh Bán dẫn quốc gia. Sứ mệnh này được sinh ra từ đống tro tàn của chương trình bán dẫn đầu tiên của đất nước, vốn đã bị cháy rụi trong một vụ hỏa hoạn năm 1989. Hàng loạt công ty lớn đã đổ xô tìm kiếm trợ cấp, kèm theo những lời hứa hẹn tạo ra hàng trăm ngàn việc làm. Nhưng tất cả đều nhanh chóng sụp đổ.

Một liên doanh trị giá 19,5 tỷ USD giữa Vedanta Resources và Foxconn đã thất bại vào năm 2023 do các rào cản hành chính và chi phí. Gần đây, công ty của tỷ phú Gautam Adani cũng đã tạm dừng đàm phán với Tower Semiconductor của Israel cho một dự án chip 10 tỷ USD vì "không có ý nghĩa về mặt chiến lược và thương mại".

Hiện tại, dự án lớn duy nhất còn lại ở Ấn Độ là nhà máy sản xuất chip của Tata Electronics, hợp tác với PSMC của Đài Loan, với tổng vốn đầu tư 11 tỷ USD. Giống như hai quốc gia kia, Ấn Độ cũng đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân tài trong lĩnh vực sản xuất và đóng gói, kìm hãm khả năng xây dựng và vận hành các nhà máy trong nước.