Tại tọa đàm về sàn giao dịch vàng ngày 18/11 của Báo Tiền Phong, ông Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng cho biết ông không không cổ súy người dân đầu tư vàng, tích trữ vàng. Theo ông, đây là một mặt hàng kinh doanh có điều kiện, liên quan đến ngoại hối, dự trữ ngoại hối.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Trí Hiếu - Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu cho rằng cần ghi nhận nhu cầu tích lũy và đầu tư vàng của người dân là chính đáng.

Bởi, trong gần 1 năm qua, giá vàng thế giới tăng khoảng 56%, trong khi vàng trong nước tăng tới 80%. Không khó hiểu khi người dân chuyển từ bất động sản, chứng khoán hay gửi tiết kiệm sang vàng bởi bất động sản cần vốn lớn, chứng khoán đòi hỏi kiến thức và rủi ro, lãi suất gửi ngân hàng khó cạnh tranh với mức sinh lời của vàng thời gian qua. 

Vàng tại Việt Nam không chỉ là tài sản đầu cơ mà còn đóng vai trò tích lũy, bảo hiểm tài chính. Nhiều gia đình không có bảo hiểm xã hội hay bảo hiểm y tế, nên vàng trở thành “của để dành”, được sử dụng khi gặp biến cố. Tính thanh khoản cao, dễ mua bán, chia nhỏ, giữ kín khiến vàng trở thành lựa chọn quen thuộc và sâu gắn với tập tính tài chính của người dân Việt Nam.

Song, ông cũng cho rằng việc trữ vàng vật chất tại nhà là một sự lãng phí lớn đối với nền kinh tế. Ước tính lượng vàng cất giữ trong dân tương đương 8% GDP, nhưng không được đưa vào sản xuất - kinh doanh. 

“Về lâu dài, chúng ta phải hướng tới mô hình chứng khoán hóa vàng, người dân nắm giữ tài sản vàng dưới dạng chứng chỉ có giá trị tương đương vàng vật chất. Nhưng để điều đó xảy ra, điều quan trọng nhất là niềm tin: Người dân phải tin rằng chứng chỉ đó an toàn tuyệt đối và có giá trị thực”, ông Hiếu nhận định.

Với Nghị định 232 và định hướng xây dựng hệ sinh thái sản phẩm vàng an toàn - minh bạch - cạnh tranh, ông cho rằng Việt Nam có thể từng bước làm được ba việc bảo đảm phân phối vàng vật chất minh bạch; chống đầu cơ, buôn lậu; từng bước triển khai các sản phẩm vàng đầu tư theo chuẩn mực quốc tế, tiến tới chứng khoán hóa vàng, tạo nguồn lực vàng phục vụ nền kinh tế.

Theo ông Lực việc thành lập sàn vàng nhà nước phải tính toán kỹ về dung lượng. 

“Dù chúng ta vừa chạy, vừa xếp hàng, vừa làm, vừa thử nghiệm nhưng những phương án căn cơ vẫn phải có. Trong các phương án được đưa ra, tôi thiên về phương án cho phép vàng như một vật chất, một sản phẩm được giao dịch trên sở giao dịch hàng hóa. Vì chúng ta đã có có quy trình vận hành rõ ràng rồi chỉ việc bổ sung thêm một mặt hàng thôi”, ông Lực nhận định.

Về vàng tài khoản, chứng chỉ vàng, hiện nay khi Việt Nam xây dựng một sàn giao dịch vàng thì chứng chỉ vàng cũng là một điều cần lưu ý cân nhắc. Việc sử dụng chứng chỉ vàng sẽ bớt đi được việc người dân tích cóp tích trữ.

Về nhập khẩu vàng để tăng cung, Ngân hàng Nhà nước cần tính toán số lượng như thế nào cho hợp lý. 

“Đây là việc cần thiết vì chúng ta không nhập khẩu chính thống thì một phần sẽ qua kênh buôn lậu vàng, phần khác là gom vàng bằng nhiều cách khác nhau. Việc buôn lậu vàng là rất nguy hiểm, vừa trốn thuế, vừa dùng ngoại tệ không chính thức, có thể đẩy tỷ giá lên, phức tạp hơn”, ông Lực nói thêm.