Đề xuất thu thuế giao dịch vàng miếng ở mức 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần là một trong những vấn đề được đưa ra thảo luận tại Diễn đàn Kinh doanh 2026 với chủ đề “Không gian tăng trưởng mới: Cơ hội và chiến lược” diễn ra sáng 22/10.

Tại chương trình, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho viết về đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân 0,1% với giá trị giao dịch mỗi lần chuyển nhượng và đã được Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước thống nhất, tuy nhiên cần phân biệt rõ ràng giữa người tiêu dùng, người tích luỹ và người đầu cơ.

Tại kỳ họp lần này, có khả năng Quốc hội sẽ thông qua và đưa quy định này vào Luật Thuế thu nhập cá nhân. Đây sẽ là một yếu tố, giải pháp quan trọng tạo sự bình ổn cho thị trường vàng, chuyên gia kỳ vọng.

“Ở các nước đều đánh thuế giao dịch vàng. Việc đánh thuế và đưa vào thuế thu nhập cá nhân là đúng, cá nhân tôi hoàn toàn ủng hộ. Tôi hoàn toàn đồng tình và hợp lý về phương pháp đánh, cần đánh trúng vào người đầu cơ một cách chính đáng, tránh tình trạng lũng đoạn thị trường", ông nói.

Bên cạnh đó, chuyên gia cũng cho rằng cần xem xét thêm về vấn đề đánh thuế vào người bán hay người mua.

Cùng thảo luận về vấn đề này, Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi, cho rằng chủ trương đánh thuế là phù hợp nhưng cần nghiên cứu mức giá trị giao dịch và thời gian nắm giữ là bao lâu để đánh thuế phù hợp.

Theo ông Huy, nhiều người có thói quen tích luỹ chứ không phải đầu cơ thì cần có chính sách phù hợp, nên tách hai đối tượng ra để áp thuế.

Thị trường vàng biến động quá lớn trong thời gian qua

Tại phiên thảo luận, bà Chu Phương, Chuyên gia vàng, bạc, nhận định biến động thị trường vàng trong vừa qua là quá lớn. Việc này khiến những nhà đầu tư không có trường vốn lớn và không tích sản từ nền giá thấp dễ rơi vào trạng thái lo lắng, hoảng sợ vì chênh lệch giữa giá mua và giá bán đã là một vấn đề ngay khi đầu tư.

"Khi bạn bước vào thị trường, mua vàng với giá chẳng hạn 150 triệu đồng/lượng thì doanh nghiệp chỉ thu mua lại với giá 147 triệu đồng/lượng. Tức là ngay thời điểm đầu tư, bạn đã phải chấp nhận khoản lỗ 3 triệu đồng. Bạn phải kỳ vọng thị trường tăng thêm khoảng 100 - 200 USD/ounce thì khoản đầu tư 150 triệu của bạn mới có lãi. Còn nếu chỉ tăng khoảng 50 USD thì cũng chỉ hòa vốn, mà hòa vốn thì lại mất chi phí cơ hội của vốn", bà Phương nói.

Cũng theo bà Phương, những nhà đầu tư mới tham gia trong thời gian này, nếu kỳ vọng giá vàng sẽ tăng 60% như trước đây thì rất dễ bị sốc. Đặc biệt, với những nhà đầu tư có tâm lý FOMO, không mua được tại thương hiệu chính thức mà giao dịch qua tay trên thị trường “chợ đen”, thì sẽ có hai rủi ro: về chất lượng và vì không có hoá đơn chứng từ. 

“Theo tôi, vàng không phải là khoản đầu tư nhỏ. Nếu nhà đầu tư vừa FOMO ở mức giá cao, vừa chịu rủi ro điều chỉnh thị trường, lại thêm rủi ro khi giao dịch ở thị trường tự do thì chẳng khác nào đang 'cầm hòn than nóng. Và 'hòn than' ấy cứ chuyền từ tay người này sang tay người khác, ai cầm cuối cùng chắc chắn sẽ bị bỏng tay”, bà Phương lưu ý.

Nhận định về thị trường vàng, ông Ngô Trí Long cho biết thời kỳ 2009, vàng 24 triệu đồng/lượng, giai đoạn 2014 – 2015, vàng giảm đến 30%. Vàng tác động rất lớn đến kinh tế vĩ mô. Hiện nay, vàng là kênh có rất nhiều biến động trong các kênh đầu tư, có tình trạng các cửa hàng vàng có nơi nhận đến 1.000 đơn/ngày mà chỉ đáp ứng được 500 đơn.

Phân tích về nguyên nhân tăng giá vàng, ông Long cho rằng trước tiên, giá vàng tăng do giá thế giới, địa chính trị bất ổn, kinh tế biến động. Vàng là tài sản trú ẩn, trong thời gian qua nhiều ngân hàng trung ương tập trung mua vàng. Giá vàng trong nước chênh vs giá vàng thế giới quá cao, hiện tại khoảng từ 10 đến 11%. Trong khu vực chỉ khoảng 1,2%, riêng Hàn Quốc 18%.

Theo ông Long, nguyên nhân quan trọng là do sự bất ổn, môi trường cạnh tranh không lành mạnh, mất ngoại tệ, mất nguồn thu thuế. Việc mua vàng từ thế giới phải theo giá thế giới và diễn biến tỉ giá. Nếu để hiện tượng chênh lệch cao như vậy sẽ khiến tình trạng buôn lậu trốn thuế rất lớn.

Phân tích thêm về nguyên nhân giá vàng tăng, ông Nguyễn Quang Huy cho rằng điều này trước hết xuất phát từ thói quen, tập quán của người Việt Nam. Nhu cầu tiêu dùng và quan niệm tích trữ vàng của người dân Việt Nam đã ăn sâu từ lâu. Tâm lý này khiến giá vàng càng cao người dân càng FOMO, đi xếp hàng mua vàng.

“Chính vì vậy, ngoài các biện pháp hành chính, tăng cung cần giải pháp nâng cao tri thức kinh doanh, khởi nghiệp của người dân. Để các thế hệ sau có thói quen khởi nghiệp, kinh doanh thay vì tích trữ vàng. Cần chống vàng hoá cả ở tâm trí của người dân để đảm bảo hiệu quả dài hạn”, ông Huy đề xuất.