Trước lo ngại trục lợi chính sách nhà ở xã hội khiến nguồn cung phân khúc này đã khan hiếm lại đi không đúng đối tượng, các chuyên gia cho rằng điều này đã được hóa giải trong Nghị định số 94/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Kinh doanh bất động sản về xây dựng và quản lý hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về nhà ở và thị trường bất động sản.

Theo phản ánh của dư luận, thời gian qua, tại nhiều địa phương đã diễn ra tình trạng mua bán nhà ở xã hội bất chấp những quy định đã có về đối tượng thụ hưởng, thời gian sở hữu tối thiểu để có thể giao dịch sang chủ thứ 2. Thậm chí có dự án nhà ở xã hội mới tiếp nhận hồ sơ mở bán và vẫn chưa xây xong đã môi giới chào bán tràn lan.

Điển hình như khi thực hiện mở bán dự án Nhà ở xã hội NHS Trung Văn tại quận Nam Từ Liêm (Hà Nội) năm 2023, chủ đầu tư công bố đã phát hiện 7 trường hợp không đủ điều kiện mua nhà.

Đây là những trường hợp đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở (sổ đỏ) tại các vị trí khác, hoặc nhà đất vượt quá 10 m2/người, nhưng vẫn tham gia bốc thăm. Điều này làm giảm mất cơ hội bốc thăm trúng suất mua nhà của những người có nhu cầu thật khác.

Việc minh bạch thông tin người mua nhà ở xã hội cũng là nội dung được cử tri tỉnh Hà Nam quan tâm và kiến nghị gửi tới Quốc hội sau kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV.

Cụ thể là đề xuất nghiên cứu xây dựng và đưa hệ thống dữ liệu thông tin chung về cá nhân đã được mua nhà ở xã hội trên cả nước để việc rà soát, xác minh được thuận lợi. Đồng thời, liên thông với cơ sở dữ liệu về nhà ở, đất ở để thuận tiện trong việc xác minh thực trạng của các cá nhân khi có đề nghị liên quan đến nhà ở xã hội.

Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực này, Bộ Xây dựng cho biết ngày 24/7, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 94; trong đó quy định thông tin, dữ liệu về cá nhân đã được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên phạm vi toàn quốc thuộc dữ liệu nhà ở quốc gia và thông tin, dữ liệu về cá nhân đã được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn thuộc dữ liệu về nhà ở địa phương.

Tại Nghị định này cũng quy định liên quan đến biểu mẫu thu thập thông tin, chủ thể thực hiện báo cáo, tổng hợp thông tin phục vụ xây dựng, khai thác dữ liệu về các cá nhân được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên từng địa bàn và phạm vi toàn quốc.

Như vậy, Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm định kỳ hàng quý báo cáo Bộ Xây dựng thông tin về cá nhân được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên địa bàn và định kỳ hàng năm công bố danh sách này để tránh tránh trục lợi chính sách.

Bộ Xây dựng có trách nhiệm tổng hợp thông tin cá nhân được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên phạm vi toàn quốc phục vụ công tác quản lý nhà nước của ngành xây dựng; chia sẻ, kết nối với các cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác có liên quan (cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai).

Từ năm 2021 đến cuối tháng 8/2024, cả nước đã khởi động 619 dự án nhà ở xã hội với quy mô khoảng 561.816 căn. Tuy nhiên, kết quả thực tế chỉ có 79 dự án đã được hoàn thành, tương đương 40.600 căn; có 128 dự án đang trong quá trình xây dựng và 412 dự án khác đã được chấp thuận chủ trương đầu tư.

Đây là những con số khiêm tốn so với mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội mà Chính phủ đề ra.

Hiện nay, trong số các địa phương phát triển nhà ở xã hội, tỉnh Bắc Ninh nổi bật với việc hoàn thành 6.000 căn nhà ở xã hội, dẫn đầu cả nước. Tiếp đến là Hà Nội với 5.200 căn, Bắc Giang 3.778 căn và Khánh Hòa 3.364 căn...

Tính đến cuối tháng Tám, tổng diện tích quỹ đất quy hoạch để phát triển nhà ở xã hội trên toàn quốc đã đạt khoảng 9.757 ha.