Hàng hoá Trung Quốc xuất hiện khắp mọi nơi

Lĩnh vực xuất khẩu của Trung Quốc vẫn hoạt động không ngừng nghỉ trong suốt 5 tháng Mỹ áp thuế quan cao ngất ngưởng lên hàng hoá nước này, giúp thặng dư thương mại của nền kinh tế số hai thế giới hướng đến mức kỷ lục 1.200 tỷ USD.

Theo ghi nhận của hãng tin Bloomberg, dù khó tiếp cận thị trường Mỹ, các nhà sản xuất Trung Quốc cho thấy họ không hề chùn bước.

Dữ liệu chỉ ra, lượng hàng hoá Trung Quốc xuất khẩu sang Ấn Độ đã tăng cao kỷ lục vào tháng 8, các chuyến hàng đến châu Phi đang trên đà đạt kỷ lục năm và doanh số bán hàng sang Đông Nam Á đã vượt qua mức đỉnh trong đại dịch COVID-19.

Ấn Độ là minh chứng cho thấy chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang mang lại lợi ích cho Trung Quốc theo những cách mới.

Xuất khẩu hàng hoá của Trung Quốc sang Ấn Độ đã đạt kỷ lục 12,5 tỷ USD vào tháng 8, chủ yếu nhờ các nhà cung ứng của Apple nhanh chóng chuyển dây chuyền iPhone sang đất nước Nam Á.

Trước đó, theo dữ liệu do Bắc Kinh công bố, vào tháng 7, các doanh nghiệp Trung Quốc đã vận chuyển gần 1 tỷ USD chip máy tính đến Ấn Độ cũng như hàng tỷ USD điện thoại và linh kiện điện thoại.

Nhờ đó, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Ấn Độ đang trên đà vượt qua kỷ lục của năm ngoái, với giá trị xuất khẩu từ đầu năm đến nay gần bằng cả năm 2021.

Nhu cầu đối với hàng hoá công nghệ cao của Trung Quốc cũng góp phần thúc đẩy hoạt động thương mại gần đây. Doanh số bán hàng tại các thị trường giàu có như châu Âu và Australia đang tiếp tục tăng, cho thấy Trung Quốc đã tìm thấy khách hàng mới cho nhiều sản phẩm của họ.

“Nền kinh tế Trung Quốc đã hoạt động tốt hơn dự kiến trong nửa đầu năm nay”, ông Sajjid Chinoy, chuyên gia kinh tế trưởng của JPMorgan Chase tại thị trường Ấn Độ, chia sẻ với Bloomberg.

“Một phần nguyên nhân là Trung Quốc đã khéo léo tìm ra các thị trường xuất khẩu mới, bao gồm cả châu Âu, một thị trường thay thế quan trọng khi xuất khẩu sang Mỹ chững lại”, ông nói tiếp.

Đồng nội tệ yếu hơn cũng mang lại cho Trung Quốc một lợi thế khác. Trong năm nay, đồng nhân dân tệ đã yếu đi đáng kể so với đồng USD và các loại tiền tệ khác như đồng euro.

Ngân hàng Macquarie ước tính tỷ giá hối đoái thực tế hiệu lực của đồng nhân dân tệ - tức tỷ giá đã tính đến chênh lệch lạm phát giữa Trung Quốc và các đối tác thương mại của họ - đang ở mức yếu nhất kể từ tháng 12/2011.

Việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất vào tuần trước có thể đẩy cả đồng USD và nhân dân tệ xuống thấp hơn nữa, qua đó thúc đẩy nhu cầu toàn cầu lẫn sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Trung Quốc.

Những rắc rối phía sau

Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc đang gây lo ngại ở nước ngoài. Chính phủ nhiều nước đang cố gắng đánh giá thiệt hại tiềm tàng đối với các ngành công nghiệp địa phương do hàng hoá giá rẻ Trung Quốc và rủi ro làm tổn hại mối quan hệ với Bắc Kinh nếu họ trả đũa.

Trong năm nay, chỉ Mexico công khai phản ứng trước làn sóng hàng hoá Trung Quốc khi gợi ý áp thuế quan lên đến 50% đối với các sản phẩm Trung Quốc như ô tô, phụ tùng ô tô và thép.  

Song, các quốc gia khác cũng đang chịu áp lực phải hành động. Theo một nguồn tin của Bloomberg, trong vài tuần gần đây, chính phủ Ấn Độ đã nhận khoảng 50 đơn yêu cầu điều tra hoạt động bán phá giá hàng hoá từ Trung Quốc.

Bộ trưởng Bộ Thương mại Indonesia đã cam kết giám sát lượng hàng hoá tràn ngập thị trường, sau khi một số video gây ra làn sóng phản đối trên mạng xã hội. Trong các video, các nhà cung cấp Trung Quốc đã nhắc đến kế hoạch xuất khẩu quần jeans và áo sơ mi với giá chỉ 0,8 USD sang Indonesia.

Giới chức các nước khác đang thận trọng bảo vệ nền kinh tế khỏi làn sóng hàng hoá Trung Quốc. Bộ trưởng Bộ Thương mại Nam Phi khuyến cáo không nên áp thuế trả đũa lên ô tô xuất khẩu của Trung Quốc - vốn đã tăng gần gấp đôi trong năm nay - và thay vào đó tìm kiếm đầu tư mới.

Chile và Ecuador đang âm thầm áp phí lên hàng nhập khẩu giá rẻ, sau khi số lượng người dùng hàng tháng của gã khổng lồ thương mại điện Trung Quốc Temu tại Mỹ Latin nhảy vọt 143% kể từ tháng 1.

Trong khi Brazil đe doạ sẽ phản ứng mạnh mẽ hơn, vào mùa hè này, nền kinh tế lớn nhất khu vực Mỹ Latin đã đề cập khả năng miễn thuế cho hãng xe điện Trung Quốc BYD để họ tăng cường sản lượng tại nước này.

Bất chấp những lo ngại trên toàn thế giới, làn sóng hàng hoá Trung Quốc sẽ không dễ dừng lại. Xuất khẩu xe điện của Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ bất chấp các biện pháp hạn chế của Mỹ và Canada.

Trong 7 tháng đầu năm nay, các nhà sản xuất ô tô như Nio, BYD và Xpeng đã xuất khẩu hơn 19 tỷ USD xe điện, tương đương cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, châu Âu là thị trường lớn nhất ngay cả sau khi Liên minh châu Âu áp đặt thuế quan trừng phạt vào tháng 10 năm ngoái.

Theo ông Adam Wolfe của Absolute Strategy Research, Trung Quốc đang ở vị thế tốt hơn nhiều quốc gia khác trong việc tìm kiếm thị trường thay thế Mỹ.

Phân tích của công ty này cho thấy phần lớn mặt hàng Mỹ không còn mua từ Trung Quốc có thể đang được xuất khẩu sang các thị trường khác, chẳng hạn như các quốc gia trong nhóm BRICS.

“Trung Quốc đã thâm nhập vào các thị trường khác và giành thị phần. Điều này có thể sẽ tiếp tục. Tôi không chắc liệu xuất khẩu của Trung Quốc có sụt giảm trong nửa cuối năm hay không”, ông Wolfe cho hay.

Ở diễn biến khác, mặc dù các nhà xuất khẩu Trung Quốc không chùn bước, hoạt động thương mại gia tăng lại không giúp họ giàu lên hay giúp ích cho các vấn đề kinh tế trong nước.

Bloomberg cho biết lợi nhuận của các công ty công nghiệp Trung Quốc đã tụt 1,7% trong 7 tháng đầu năm, khi doanh nghiệp cố gắng giảm tình trạng công suất dư thừa bằng cách bán hàng giá rẻ ra nước ngoài.

Cách làm đó đã làm trầm trọng thêm tình trạng giảm phát dai dẳng của Trung Quốc. Nếu tình hình tiếp tục, Trung Quốc sẽ rơi vào chuỗi giảm phát dài nhất kể từ khi nước này bắt đầu mở cửa vào cuối những năm 1970.

Sự bùng nổ của lĩnh vực xuất khẩu cũng có thể làm suy yếu nỗ lực của Bắc Kinh trong quá trình tái cân bằng nền kinh tế theo hướng kích thích tiêu dùng.