Chiều 13/10, tiếp tục Phiên họp thứ 50, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) (sửa đổi).

Trình bày những điểm mới của dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết dự thảo Luật tập trung sửa đổi 6 nội dung.

Cụ thể là, thu nhập chịu thuế TNCN và cách tính thuế đối với từng loại thu nhập, thu nhập được miễn thuế, thuế TNCN đối với cá nhân kinh doanh; Giảm trừ gia cảnh, giảm trừ đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo; Điều chỉnh Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công; Điều chỉnh ngưỡng thu nhập để xác định thu nhập tính thuế đối với một số khoản thu nhập như thu nhập từ trúng thưởng, từ bản quyền, từ nhượng quyền thương mại, từ nhận thừa kế, quà tặng từ 10 triệu đồng lên 20 triệu đồng mới phải tính thuế.

“Ngoài ra, dự thảo Luật có các nội dung bổ sung về nhóm thu nhập khác thuộc diện chịu thuế TNCN: Thu nhập từ chuyển nhượng tên miền internet quốc gia Việt Nam ".vn"; Thu nhập từ chuyển nhượng kết quả giảm phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon; Thu nhập từ chuyển nhượng biển số xe ô tô trúng đấu giá theo quy định của pháp luật; Thu nhập từ chuyển nhượng tài sản số, chuyển nhượng vàng miếng; Thu nhập từ quyền sử dụng, quyền sở hữu, chuyển nhượng tài sản khác do Chính phủ quy định", Thứ trưởng Cao Anh Tuấn cho hay.

Liên quan đến vấn đề được nhiều người quan tâm là việc áp thuế TNCN khi chuyển nhượng vàng viếng, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh, nhiều ý kiến của Uỷ ban đề nghị cân nhắc thoả đáng việc áp thuế đối với chuyển nhượng vàng miếng để tránh bất cập cho người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ, kinh doanh.

Đồng thời, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung việc xác định/giới hạn ngưỡng trọng lượng vàng miếng bị đánh thuế TNCN.

Áp thuế theo % trên doanh thu với hộ/cá nhân kinh doanh

Đối với vấn đề đánh thuế theo % doanh thu, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi phân tích, tại khoản 3 Điều 8 quy định việc áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu. Các mức thuế suất về cơ bản được giữ như quy định hiện hành.

Tuy nhiên, so với chế độ thuế TNCN hiện hành, việc bỏ cơ chế khoán đối với hộ/cá nhân kinh doanh để chuyển sang áp dụng kê khai doanh thu theo hoá đơn sẽ có những thay đổi nhất định đến mức doanh thu của các hộ/cá nhân kinh doanh dân sinh.

"Về cơ bản, mức thuế mà các hộ/cá nhân kinh doanh phải đóng sẽ tăng cao hơn so với mức khoán mà các hộ/cá nhân đang thực hiện trên thực tế hiện nay trong khi các đối tượng khác (cá nhân làm công ăn lương, người có thu nhập cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ) đều được giảm đáng kể nghĩa vụ thuế TNCN theo quy định của dự thảo Luật", ông Mãi nói.

Ngoài ra, nhiều ý kiến trong Thường trực Uỷ ban Kinh tế và Tài chính băn khoăn về tính hợp lý trong phương án điều chỉnh các mức ngưỡng thu nhập và mức thuế suất tương ứng.

Bởi lẽ, đây là biểu thuế áp dụng người có thu nhập từ tiền lương, tiền công. Tuy nhiên, phần thu nhập tính thuế/năm còn quá thấp so với mức thu nhập thực tế đã thay đổi tính từ thời điểm 2009 khi bắt đầu áp dụng Luật Thuế TNCN.

Cơ quan soạn thảo có thể cân nhắc khả năng xác định phần thu nhập tính thuế tăng tương ứng với tốc độ tăng mức lương cơ sở của năm 2025 so với thời điểm năm 2009 hoặc tương ứng tốc độ tăng GDP/đầu người.

Biểu thuế được quy định với 5 bậc và các nấc thang cao hơn cũng như mức khởi điểm và mức cuối cùng tính thuế cao hơn song vẫn còn một số khoảng thu nhập tính thuế nếu so sánh với Luật hiện hành sẽ tạo gánh nặng về thuế TNCN lớn hơn cho người nộp thuế trong khi đó nhiều khoảng thu nhập tính thuế khác người nộp thuế được giảm gánh nặng về thuế so với hiện hành.

Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, việc sửa đổi Biểu thuế như dự thảo Luật chưa thật sự hợp lý và bảo đảm công bằng cho người nộp thuế giữa các nhóm thu nhập, đề nghị giữ quy định 7 bậc với khoảng cách các bậc là 5% như quy định hiện hành và chỉ điều chỉnh đối với thu nhập tính thuế ở mỗi bậc cho phù hợp hơn với thực tế hiện nay, bảo đảm quyền và lợi ích của người nộp thuế.

Đối với nội dung giảm trừ gia cảnh, Thường trực Ủy ban KTTC cho rằng, trong thực tiễn điều chỉnh, sửa đổi các quy định của Luật hiện hành về giảm trừ gia cảnh và qua nghiên cứu kinh nghiệm các nước cho thấy mức giảm trừ gia cảnh không nhất thiết được điều chỉnh thường xuyên, liên tục, vì vậy không đặt ra sự cần thiết, cấp bách để giao Chính phủ quy định để bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời.

Do đó, đa số ý kiến đề nghị Luật cần quy định cụ thể mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế và người phụ thuộc như cách thể hiện của Luật Thuế TNCN hiện hành để bảo đảm về thẩm quyền và sự rõ ràng, minh bạch.

Bên cạnh đó, một số ý kiến thống nhất giao Chính phủ quy định về mức giảm trừ gia cảnh. Tuy nhiên, đề nghị quy định trong Luật mức giảm trừ gia cảnh tối thiểu, tối đa của người nộp thuế và người phụ thuộc, xác lập nguyên tắc cơ bản để Chính phủ quy định mức giảm trừ cụ thể.

Cần xem lại thuế TNCN với chuyển nhượng vàng

Phát biểu kết luận Phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và của cơ quan thẩm tra.

Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu cơ quan soạn thảo đánh giá thêm về áp thuế đối với chuyển nhượng vàng đối với người dân có hoạt động chuyển nhượng vàng không vì mục đích đầu cơ kinh doanh. Đồng thời, rà soát thêm biểu thuế lũy tiến từng phần để đảm bảo hợp lý, công bằng cho người nộp thuế giữa các nhóm thu nhập, lưu ý ý kiến đóng góp của các Đoàn ĐBQH là địa phương phát sinh thuế thu nhập cao, ví dụ như TP Hà Nội, TP HCM,...

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị rà soát thêm quy định về áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu đối với cá nhân kinh doanh để không làm tăng gánh nặng về thuế đối với đại đa số các cá nhân kinh doanh, đảm bảo phù hợp với tinh thần Nghị quyết 68 về mục tiêu cải thiện đời sống cho nhân dân. Về giảm trừ gia cảnh, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị nghiên cứu hoàn thiện theo đề xuất của cơ quan thẩm tra.