Mới đây, Temu - sàn thương mại điện tử quốc tế thuộc sở hữu của PDD Holdings, thông báo sẽ vào Việt Nam từ cuối năm nay. Temu được biết tới là sàn thương mại điện tử giá rẻ với khẩu hiệu “mua sắm như tỷ phú” tại Mỹ.

Bằng cách bắt tay trực tiếp với nhà sản xuất, các mặt hàng được bán trên Temu gần như có giá thấp nhất trong số các sàn thương mại điện tử. Do đó, việc Temu bước vào thị trường Việt Nam mang lại lợi ích cho người tiêu dùng khi có thêm lựa chọn nhưng đồng thời cũng tạo ra khó khăn cho các đối thủ và cả những nhà lập pháp.

Tại sự kiện cuối tháng 9 do Cổng thông tin Chính phủ tổ chức, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh dẫn dữ liệu từ Bộ Thông tin truyền thông cho hay, trong 6 tháng đầu năm, mỗi tháng có từ khoảng 1,3 tỷ - 1,9 tỷ USD hàng hóa nhỏ qua biên giới không phải đóng thuế.

Ông Thịnh nói bình quân một ngày khoảng 50 triệu USD hàng hoá vào, ra thị trường Việt Nam, nhưng được hoàn toàn miễn. “ếu mỗi ngày chúng ta có 4 - 5 triệu đơn qua biên giới thì con số thất thoát rất lớn”, ông nói.

Trước đó, từ năm 2010, Việt Nam đề nghị không thu thuế đối với những khoản thu nhỏ dưới 1 triệu đồng để giải tỏa vấn đề thông quan và kiểm tra hải quan. Tuy nhiên, hiện tại chỉ cần 1 giây là có đầy đủ thủ tục, “như vậy cơ chế chính sách đang không còn phù hợp” - theo ông Thịnh.

Vị PGS lấy ví dụ tại Vương quốc Anh, trước đây hàng hoá dưới 135 bảng không phải đóng thuế nhưng hiện tại phải đóng thuế. Quốc gia cạnh Việt Nam là Thái Lan cũng đánh thuế đồng bộ tất cả hàng hóa ra - vào với thuế suất 7%. 

Tương tự, quy định quốc tế về việc miễn thuế cho các gói hàng dưới một giá trị nhất định đang được thay đổi tại Mỹ và EU. Theo nhận định từ tờ Le Monde, sự thay đổi chủ yếu hướng tới các sàn thương mại điện tử Trung Quốc.

Đây là một vấn đề nổi lên trong vài tháng qua và có thể dẫn đến một cuộc chiến thương mại mới: cuộc chiến liên quan đến quy định de minimis. Quy định này nói về mức giá trị tối thiểu của gói hàng để được miễn thuế hải quan. Tại Mỹ, mức này là 800 USD, trong khi ở Liên minh châu Âu là 159 USD.

Quy định này, vốn đã giúp đơn giản hóa thủ tục hải quan và tiết kiệm nguồn lực kiểm tra. Tuy nhiên đầu tháng 9, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tuyên bố sẽ xem xét lại quy định này, và EU cũng có kế hoạch tương tự.

Tại Washington, số lượng gói hàng nhỏ nhập vào Mỹ đã tăng từ 140 triệu gói mỗi năm cách đây một thập kỷ lên đến 1 tỷ gói vào năm 2023. Điều này khiến việc kiểm soát các mặt hàng bất hợp pháp trở nên khó khăn hơn. 

Nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng này là từ Trung Quốc. Các nền tảng như AliExpress, Shein và Temu đã bùng nổ kể từ sau đại dịch, vận chuyển hàng hóa với giá rất rẻ, trực tiếp từ nhà máy đến người tiêu dùng.

Người tiêu dùng ưa chuộng những món đồ như áo phông hay quần chỉ với giá chưa đến 10 USD bán trên Temu hay Shein. Trong vài năm gần đây, hai công ty này đã thu hút mạnh mẽ người tiêu dùng Mỹ nhờ giá cực rẻ và khả năng nhanh chóng tung ra các xu hướng mới, nhanh hơn hẳn so với đối thủ.

Doanh thu hàng năm của Shein ước tính hơn 30 tỷ USD, nhưng doanh số của Temu chưa rõ. Công ty mẹ của Temu, PDD Holdings, ghi nhận 34,9 tỷ USD doanh thu trong năm tài chính 2023, tăng 90% so với năm trước.

Khi hai công ty này trở thành lựa chọn phổ biến, họ đã giành thị phần từ các đối thủ cùng phân khúc khách hàng như H&M, Zara, Target, Walmart và Amazon.

Nếu giá của Shein tăng 20%, giá các sản phẩm của họ sẽ gần với các đối thủ hơn, điều này có thể làm giảm sức cạnh tranh. Chẳng hạn, vào ngày 1/6, giá trung bình của một chiếc váy trên Shein là 28,51 USD, theo số liệu từ công ty nghiên cứu Edited có trụ sở tại London.

Thời điểm đó, giá này thấp hơn nhiều so với giá trung bình của váy tại H&M và Zara, lần lượt là 40,97 USD và 79,69 USD. Tuy nhiên, nếu giá tăng 20%, giá trung bình của váy trên Shein sẽ là 34,21 USD, gần với mức giá của H&M hơn.

“Cải cách quy định de minimis sẽ tạo ra một sân chơi công bằng hơn, nhưng giống như bất kỳ loại thuế nào, nó sẽ làm cho người tiêu dùng phải trả nhiều tiền hơn”, Neil Saunders - Nhà phân tích bán lẻ và Giám đốc điều hành của GlobalData, nhận xét.