Khu vực dịch vụ hiện chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu nền kinh tế lên tới 51,11% năm 2024 và là động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế. Tính chung hai tháng đầu năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước, trong đó doanh thu dịch vụ lưu trú, ăn uống tăng 12,5% và doanh thu du lịch lữ hành tăng 16,4%.  

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025 - Phiên thứ nhất với chủ đề: “Giải pháp đột phá để đạt mục tiêu tăng trưởng trên 8%” do báo Người Lao động tổ chức sáng 13/3, ông Nguyễn Anh Đức, Chủ tịch Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam, Tổng Giám đốc Liên hiệp HTX Thương mại TP HCM (Saigon Co.op) cho rằng hiện nay, thương mại, dịch vụ và bán lẻ đóng góp khoảng 55% - 60% vào GRDP của cả nước, riêng TP HCM con số này lên tới trên 65%.

Vì vậy, nếu đặt mục tiêu tăng trưởng GDP chung của cả nước là 8% thì thương mại bán lẻ cần tăng trưởng ít nhất 12% mới có thể đóng góp hiệu quả vào mục tiêu chung. Tuy nhiên, để thương mại, dịch vụ và bán lẻ tăng trưởng, trước hết cần tác động đến niềm tin của người tiêu dùng, bao gồm cá nhân và doanh nghiệp.

Ở góc độ niềm tin của người tiêu dùng là cá nhân, ông Đức cho biết, trước đây, Việt Nam từng là quốc gia có chỉ số niềm tin người tiêu dùng cao nhất Đông Nam Á nhưng hiện nay vị thế này đã không còn. Trong khi đó, với góc độ cá nhân, niềm tin của người tiêu dùng chủ yếu gắn liền với vấn đề thu nhập, chi tiêu và khả năng đảm bảo nhu cầu cơ bản như cơm ăn, áo mặc. 

“Chúng ta đã có mức lương tối thiểu nhưng lại không có khái niệm mức lương đủ sống. Một người trong gia đình phải nuôi được 2 - 3 người thì dân số mới có thể phát triển bền vững, tốc độ phát triển dân số phải duy trì thì mới có tỷ lệ dân số vàng”, ông Nguyễn Anh Đức nói.

Do đó, ông nhấn mạnh, cần đảm bảo thu nhập của người tiêu dùng cá nhân để họ có đủ niềm tin trong tiêu dùng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng chung.

Ở góc độ niềm tin trong môi trường B2B (doanh nghiệp với doanh nghiệp), ông Đức cho rằng cần tạo dựng bằng cách củng cố sức khỏe của doanh nghiệp thông qua chính sách hỗ trợ kịp thời và phù hợp từ phía Nhà nước. Đặc biệt, cần chọn lọc và tập trung hỗ trợ các doanh nghiệp hạt giống, tức là những doanh nghiệp có tiềm lực lớn để tạo ra cú hích cho toàn ngành.

Thứ hai, cần thực hiện giải pháp thúc đẩy, tức là tái cấu trúc hoạt động kinh doanh nhằm cắt giảm chi phí, gia tăng doanh thu và nâng cao hiệu quả hoạt động,ông Đức đề xuất.

Trong đó, đại diện Saigon Co.op cho rằng, cần đặc biệt chú trọng vào việc tái cấu trúc lĩnh vực bán lẻ truyền thống. Chợ truyền thống hiện vẫn chiếm tới 76% thị phần bán lẻ nhưng lại đang trong tình trạng trì trệ nghiêm trọng. Nhiều tiểu thương phải đóng cửa sạp vì kinh doanh kém hiệu quả, trong khi giá trị sạp lại quá cao khiến việc chuyển nhượng trở nên khó khăn. 

Song song với đó, cần tái cấu trúc thương mại hiện đại, bao gồm các mô hình bán lẻ mới đang phát triển mạnh như thương mại điện tử, omnichannel (kênh bán hàng hợp nhất) và multichannel (kênh bán hàng đa kênh). Đồng thời, cần củng cố lại chuỗi cung ứng để đảm bảo tính ổn định và linh hoạt trong hoạt động kinh doanh.

Thứ ba, giải pháp tiên phong là thúc đẩy sáng tạo và đổi mới. Thống kê cho thấy khoảng 30% doanh thu của các doanh nghiệp dẫn đầu đến từ các hoạt động mới, sáng tạo. Do đó, ông Nguyễn Anh Đức kiến nghị các doanh nghiệp cần tích cực đầu tư vào các lĩnh vực mới, tìm kiếm khách hàng mới và mở rộng kênh bán hàng. 

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt và thúc đẩy kinh tế xanh, vừa để nâng cao hiệu quả kinh doanh, vừa để đáp ứng xu hướng phát triển bền vững của thị trường toàn cầu.

Riêng về lĩnh vực du lịch, ông Nguyễn Đông Hòa, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn (Saigontourist Group) cho rằng, để thu hút khách quốc tế và kích thích khách nội địa, Việt Nam cần triển khai hiệu quả các chính sách hiện có, như Nghị quyết 82 năm 2023 và Chỉ thị 08 năm 2024 về phát triển du lịch toàn diện và bền vững.

Trong đó, đối với chính sách miễn thị thực, ông đề xuất Chính phủ xem xét, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khách quốc tế, đặc biệt là các thị trường quan trọng đối với du lịch Việt Nam như Trung Quốc và Bắc Mỹ. Bên cạnh đó, ông đề xuất mở rộng, kết nối thêm nhiều đường bay quốc tế đến các thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Ý. Điều này sẽ giúp Việt Nam trở thành trung tâm du lịch của khu vực.

Về hỗ trợ cho doanh nghiệp du lịch, Phó Tổng Giám đốc Saigontourist Group đề nghị Nhà nước duy trì chính sách hỗ trợ về tiền thuê đất và giá điện.

Đối với các doanh nghiệp, ông Hoà nhận định giải pháp quan trọng nhất hiện tại là nâng cao năng suất lao động, đặc biệt cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ. Nêu dẫn chứng tại hội chợ ITB diễn ra mới đây, ông cho biết, Singapore đang làm rất tốt việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong quảng bá du lịch và hợp tác với Google để thu hút khách. 

Theo ông Nguyễn Đông Hoà, Việt Nam hoàn toàn có thể học tập các quốc gia đi trước trong việc áp dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là AI trong công tác quản lý, đào tạo, nâng cao chất lượng và giảm chi phí dịch vụ. Việc giảm chi phí dịch vụ không những giúp thu hút khách du lịch quốc tế mà còn có thể kéo khách nội địa quay lại với du lịch trong nước.

Nói thêm về chi phí dịch vụ du lịch tại Việt Nam, ông Hoà cho biết, trong năm 2024, khách du lịch nội địa có xu hướng đi du lịch nước ngoài thay vì du lịch trong nước, nguyên nhân chủ yếu do nếu cùng một giá tiền thì du lịch nước ngoài thú vị hơn hoặc thậm chí du lịch nước ngoài rẻ hơn du lịch trong nước.

"Cần nghiêm túc nhìn nhận rằng chi phí cho mảng du lịch của Việt Nam hiện giờ đã cao hơn mặt bằng chung của các nước lân cận", ông Nguyễn Đông Hoà nhấn mạnh.