Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV diễn ra ngày 9/5, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đã trình bày Báo cáo của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Trong đó, về việc bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, cơ quan thẩm tra cho rằng đề xuất áp thuế đối với nước giải khát có đường là bước đi đầu tiên trong tiến trình thực hiện các giải pháp, nhằm hạn chế việc sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm có nhiều đường trong thực phẩm, đồ uống, góp phần định hướng sản xuất, tiêu dùng.

"Đây là một trong các nguyên nhân chính gây thừa cân, béo phì và các bệnh không lây nhiễm liên quan đến chế độ ăn", báo cáo nêu rõ.

Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nhất trí giữ như dự thảo Luật, đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để có thể cân nhắc khả năng bổ sung các sản phẩm khác có chứa đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra cho rằng cần có lộ trình thực hiện để các doanh nghiệp có thời gian thích ứng, điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh, từng bước chuyển đổi sang các sản phẩm có hàm lượng đường thấp vì đây là mặt hàng mới được bổ sung vào đối tượng chịu thuế.

Vì vậy, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với đề xuất của cơ quan soạn thảo xin được chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định lộ trình thực hiện áp dụng thuế suất 8% từ năm 2027 và áp dụng thuế suất 10% từ năm 2028.

Về đối tượng chịu thuế là điều hoà nhiệt độ, báo cáo nêu rõ hiện nay nhu cầu sử dụng điều hòa đã trở nên phổ biến để đáp ứng nhu cầu của người dân. Do đó, cơ quan thẩm tra thống nhất với đề xuất của Chính phủ chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định điều hòa nhiệt độ có công suất trên 18.000 BTU đến 90.000 BTU thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (không thu thuế với máy điều hoà có công suất nhỏ hơn 18.000 BTU và trên 90.000 BTU).

Đối với mặt hàng xe ô tô pick-up, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cho biết dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã nâng thuế suất đối với loại xe này bằng 60% thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng đối với xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi có dung tích tương ứng.

Tuy nhiên, trong điều kiện hiện nay, quy định này có thể sẽ ảnh hưởng đáng kể tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng như môi trường đầu tư của Việt Nam. Do đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với đề xuất của Chính phủ để chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng quy định tăng thuế suất 3%/năm và bắt đầu áp dụng từ năm 2027 đối với xe pick-up.

Về thuế suất đối với mặt hàng rượu, bia, thuốc lá, để có thể tác động mạnh đến giá bán của các mặt hàng có hại cho sức khoẻ, làm giảm tiêu dùng, khắc phục các hệ lụy nghiêm trọng của việc lạm dụng rượu, bia và tác hại của thuốc lá, dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã đưa ra hai phương án tăng thuế.

Theo đó, Chính phủ đề xuất áp dụng theo phương án 2 (là phương án tăng thuế triệt để hơn) đối với rượu, bia, thuốc lá. Tuy nhiên, với tình hình kinh tế - xã hội hiện nay và mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, Chính phủ đề nghị áp dụng theo phương án 1 với mức thuế thấp hơn so với phương án 2 và bắt đầu áp dụng từ năm 2027 đề phù hợp với bối cảnh và tình hình mới.

Trước đó, dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 đã đề xuất tăng thuế tiêu thụ đối với thuốc lá với hai phương án.

Trong đó, phương án 1 là vẫn giữ nguyên mức 75% và bổ sung 2.000 đồng/bao vào năm 2026. Từ năm 2027 - 2030, mỗi năm thuế tăng thêm 2.000 đồng/bao. Đến năm 2030, mức thuế tuyệt đối là 10.000 đồng/bao.

Phương án 2 là giữ nguyên mức thuế suất 75% và bổ sung thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao vào năm 2026. Mỗi năm sau đó tăng thêm 1.000 đồng/bao, đến năm 2030 đạt mức 10.000 đồng/bao.