Giá cà phê bất ngờ điều chỉnh mạnh vào đầu tuần 

Giá cà phê thế giới và trong nước bất ngờ trải qua cú giảm mạnh ngay từ đầu tuần. Tính đến ngày 3/12 (giờ Việt Nam), giá cà phê arabica giao dịch trên sàn New York quanh mức 3 US Cent/pound, giảm 11,6% so với mức đỉnh nhiều thập kỷ thiết lập cuối tuần trước.

Giá cà phê robusta giảm 13% so với ngưỡng kỷ lục mới hơn 5.500 USD/tấn hôm 28/11, xuống còn 4.834 USD/tấn. 

Thị trường cà phê thế giới lao dốc kéo theo giá cà phê trong nước giảm mạnh 16.000 – 16.800 đồng/kg so với ngày hôm qua, xuống chỉ còn 111.000 – 112.000 đồng/kg.

Theo đó, thương lái tại tỉnh Đắk Nông đang thu mua cà phê ở mức 112.000 đồng/kg, giảm 16.500 đồng/kg. Tại hai tỉnh Đắk Lắk và Gia Lai, giá cà phê cũng được giao dịch ở mức 112.000 đồng/kg, giảm 16.000 đồng/kg. Tương tự, giá cà phê tại tỉnh Lâm Đồng giảm 16.800 đồng/kg và được thu mua ở mức thấp nhất là 111.000 đồng/kg.

Diễn biến này khiến nhiều người tham gia thị trường bất ngờ bởi tuần trước, giá cà phê vừa trải qua đợt tăng phi mã do tâm lý lo ngại nguồn cung tại Brazil và Việt Nam tiếp tục bị ảnh hưởng bởi thời tiết xấu. Trong đó, giá cà phê arabica đánh dấu tháng tăng mạnh nhất kể từ năm 2014, đạt đỉnh trong vòng gần 50 năm. 

Việc giá cà phê trong tuần này giảm được đánh giá là động thái chốt lời của giới tài chính trên các sàn giao dịch cà phê tương lai.

Trao đổi với chúng tôi bên lề Hội nghị Cà phê Quốc tế Châu Á ngày 3/12, ông Thái Như Hiệp - Chủ tịch HĐTV Kiêm Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp nhận định: “Thị trường thời gian tới còn có nhiều biến động. Giới đầu cơ đang trong giai đoạn ‘đập - nhả’ để thoát vị thế vì thời gian qua họ đã lãi rất lớn. Về dài hạn, khi giới tài chính rút ra khỏi thị trường cà phê tương lai thì giá sẽ ổn định lại”.

Ông nói thêm, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam sớm nhận diện được vấn đề này nên không chạy theo xu hướng ngắn hạn vừa qua. 

Niên vụ 2023 - 2024, Vĩnh Hiệp là doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu cà phê lớn nhất Việt Nam với hơn 520 triệu USD, theo số liệu của của Hiệp hội Cà phê - Cacao Việt Nam (Vicofa).

Dưới góc độ của ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Intimex (doanh nghiệp xuất khẩu cà phê lớn thứ hai), trên thực tế giao dịch hàng thực không nhiều. Bản chất những biến động trên các sàn giao dịch cà phê tương lai (New York và London) thời gian qua là do bàn tay của giới đầu cơ tài chính và hiện họ đang chốt lời ngắn hạn. 

“Giá cà phê lên mức quá cao như thời gian vừa qua không phải là do nguồn cung quá khan hiếm đến mức đó. Nguyên nhân đến từ giới tài chính đang đầu cơ trên sàn. Họ đẩy giá lên cao và giờ là thời điểm chốt lời. Những diễn biến giá thời gian qua không phản ánh đúng bản chất của thị trường cà phê. Thực tế giao dịch trên sàn còn cao hơn so với giao dịch hàng thực”, ông Nam nhận định.

Ông cho biết thông thường quy luật 10 năm, thị trường cà phê sẽ tạo đỉnh - đáy mới. Tuy nhiên, với sự tham gia mạnh mẽ của giới tài chính như hiện nay, quy luật này bắt đầu bị phá vỡ, có thể kéo dài hơn hoặc có thể ngắn hơn.

Doanh nghiệp xuất khẩu đối mặt với rủi ro vì thị trường biến động

Các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê đang đối diện với những rủi ro lớn do chi phí mua hàng tăng cao trong khi diễn biến của thị trường khó lường.

Theo ông Nam những biến động nhanh và mạnh trên các sàn giao dịch ít nhiều tác động lên thị trường hàng thực và tiềm ẩn rủi ro cho các nhà rang xay và nhà xuất khẩu. Bởi, nhiều công ty xuất khẩu kinh doanh theo hình thức “bán hàng trước, thu mua sau”. Do đó, với việc giá cà phê biến động mạnh như hiện nay, nhiều công ty xuất khẩu đứng trước rủi ro mua giá cao nhưng phải bán giá thấp. 

“Xu hướng chung của thị trường trong thời gian tới có thể là điều chỉnh vì giá đã quá cao. Tuy nhiên, giá sẽ không xuống mức quá thấp. Theo tôi giá cà phê robusta trên sàn London giảm xuống mốc 4.000 USD/tấn là hợp lý nhất”, ông Nam nhận định. 

Trong năm nay, giá cà phê nội địa biến động nhanh tới mức có thời điểm cao hơn so với giá xuất khẩu. Dữ liệu giá từ tháng 2 đến tháng 7 cho thấy giá cà phê xuất khẩu luôn thấp hơn so với giá nội địa.

Mức chênh lệch lớn nhất ghi nhận hồi tháng 4 - thời điểm giá cà phê trong nước đạt kỷ lục trên 130.000 đồng/kg, giá cà phê xuất khẩu lúc đó chỉ khoảng 91.000 đồng/kg (tương đương 3.768 USD/tấn), tương đương mức chênh lệch lên tới khoảng 40.000 đồng/kg.

Mặc dù những tháng sau đó (từ tháng 5 - 7) giá cà phê xuất khẩu tiếp tục duy trì tăng còn giá mua trong nước giảm nhưng vẫn có khoảng chênh lệch khá lớn giữa hai thị trường. Bắt đầu từ tháng 8, giá cà phê xuất khẩu bắt đầu cao hơn so với thị trường nội địa. 

Việc giá cà phê nội địa thấp hơn xuất khẩu đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu. 

Điển hình như trường hợp của CTCP Vinacafé Biên Hòa. Công ty ghi nhận doanh thu thuần quý III đạt hơn 605 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kỳ. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận sau thuế giảm 10% còn 100 tỷ đồng. Vinacafé Biên Hòa cho biết là chi phí đầu vào tăng cao là nguyên nhân khiến lợi nhuận thụt lùi. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2024, Vinacafé ghi nhận doanh thu thuần đạt 1.667 tỷ đồng, tăng 8% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 287 tỷ đồng, giảm 6,4%.

“Các doanh nghiệp cần hiểu đúng bản chất thị trường hàng hoá để tránh bị chạy theo mua giá cao hoặc nhận định thị trường sẽ sụp đổ, dẫn đến việc ‘bán trước, mua sau’. Nếu không tỉnh táo, rủi ro đối với các doanh nghiệp rất lớn”, ông Nam nói. 

Giá cà phê tăng cao cũng tạo áp lực tài chính cho những nhà xuất khẩu. Khi giá cà phê tăng gấp đôi, các doanh nghiệp cũng phải chuẩn bị lượng tiền gấp đôi so với trước. 

“Chúng tôi đã phải đàm phán rất sát với các tổ chức tín dụng từ sớm để chuẩn bị vốn vay”, ông Lê Đức Huy,  Tổng Giám đốc Simexco DakLak chia sẻ với chúng tôi.

Ngoài ra, theo ông với tình hình nguồn cung bị thắt chặt như hiện nay, các doanh nghiệp không nên ký các hợp đồng kỳ hạn giao quá xa để tránh rủi ro thiếu hàng giao cho khách hoặc buộc phải mua với giá cao.