Tại sự kiện Vietnam Investment Forum 2025: Mid-Year Updatedo VietnamBiz và Việt Nam Mới phối hợp tổ chức, bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng Giám đốc PVI Asset Management cho biết thị trường trái phiếu 5 tháng đầu năm mặc dù đã phục hồi so với năm 2022 nhưng vẫn trầm lắng. Năm ngoái, tỷ lệ phát hành sơ cấp mới chỉ bằng một nửa so với thời điểm đỉnh cao nhất. 

Sau cú sốc năm 2022, bà cho biết nhà đầu tư cũng đã tỉnh táo hơn nhiều. Bản thân các chính sách của Bộ Tài chính cũng đã lọc tốt kênh nào phát hành ra công chúng, kênh nào phát hành riêng lẻ.

Theo bà, một trong những điểm nghẽn khiến dòng tiền vào trái phiếu doanh nghiệp chưa sôi động liên quan điểm nghẽn về pháp lý, nhất là quy định về dòng vốn từ bảo hiểm. Cụ thể, nhiều quỹ bảo hiểm có nguồn tiền dài hạn và đây được xem là nguồn vốn tốt cho doanh nghiệp thông qua kênh trái phiếu. Tuy nhiên, hiện đang vướng một vài quy định.

Theo quy định hiện tại, doanh nghiệp bảo hiểm không được đầu tư vào trái phiếu tái cấu trúc nợ. Thay vào đó, doanh nghiệp bảo hiểm phải đầu tư vào tài sản an toàn. 

“Điều này tạo ra bất cập. Mọi người đang nhìn nhận tái cấu trúc nợ là xấu nhưng thực ra không hoàn toàn vậy. Hầu hết kỳ hạn trái phiếu chỉ là 3 năm, 5 năm cùng lắm là 7 năm. Trong khi đó, một dự án bất động sản kéo dài 7 -10 năm, dự án hạ tầng cũng kéo dài cả chục năm, mà lòng tin của nhà đầu tư chưa đủ để đi dài như thế. Doanh nghiệp muốn thu hút vốn chỉ dám để kỳ hạn 5 năm. Điều này vênh giữa bên cầu và bên cung”, bà Giao nêu ra bất cập. 

Trong khi luật quy định không được đầu tư vào tái cấu trúc vốn dẫn đến việc chỉ làm được giai đoạn đầu. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu trả được gốc và lãi 5 năm cho doanh nghiệp bảo hiểm nhưng sau đó, doanh nghiệp bảo hiểm lại không được đầu tư tiếp mặc dù dự án/ doanh nghiệp đó vẫn tốt. Điều này chặn luôn nguồn vốn từ bảo hiểm.

Vấn đề thứ hai là doanh nghiệp bất động sản cũng sợ phát hành trái phiếu. 

“Tôi làm việc với những doanh nghiệp bất động sản tốt nhất thị trường thấy một điều là quy định trái phiếu siết chặt quá. Ngày xưa còn dùng cho vốn lưu động thì bây giờ chỉ được tài trợ đúng dự án. Thông thường các công ty bất động sản đặt mỗi dự án là một công ty con, quy định tài trợ dự án có nghĩa là dự án nằm trong công ty mẹ. Công ty bất động sản tái cấu trúc bằng cách góp vốn vào công ty con cũng là hình thức tài trợ dự án”, bà Giao nêu.

Dưới góc nhìn của cơ quan quản lý khi xét duyệt hồ sơ thì cho rằng đây không phải là tài trợ dự án mà là góp vốn, chưa chắc được dùng vào mục đích sử dụng vốn đó.

Từ 1/7/2024, NHNN quy định ngân hàng thương mại không được tham gia quản lý tài sản đảm bảo cho gói phát hành trái phiếu. Lãnh đạo PVIAM nói từ đó đến nay rất khó khăn trong việc đầu tư.

"Bởi, lúc đó chỉ còn trái phiếu hoặc thậm chí không có tài sản đảm bảo nào hoặc trái phiếu đảm bảo bằng cổ phiếu. Điều này rất rủi ro. Nếu không cho ngân hàng làm thì ai làm? Bộ Tài chính cần phải có quy định cho phép ai tham gia quản lý tài sản đảm bảo cho gói phát hành trái phiếu”, bà cho biết.

Do đó, theo bà sự sụt giảm của thị trường trái phiếu không hẳn vì vấn đề niềm tin mà là vấn đề cấu trúc thị trường: “Ngày xưa, cấu trúc phát hành trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản thường là 1/3 ngân hàng, 1/3 bất động còn lại là các thành phần khác. Nhưng hiện tại là 77% ngân hàng. Trong khi các doanh nghiệp bảo hiểm chúng tôi lại bơm vốn bằng trái phiếu cho ngân hàng”.