Đứng trên tầng 30 của một tòa nhà ngay trung tâm TP HCM và quan sát, bất cứ ai cũng có thể nhìn thấy ngành xây dựng đã và đang khó khăn như thế nào.

4 năm trước, lĩnh vực bất động sản đã có những dấu hiệu báo trước về một chu kỳ khó khăn nguồn vốn vay bị kiểm soát chặt chẽ hơn, việc hạn chế cấp phép mới và đưa một loạt dự án vào diện rà soát pháp lý tại TP HCM đã khiến nhiều dự án đình trệ, tài chính chủ đầu tư bị ảnh hưởng. Các doanh nghiệp xây dựng bước vào mùa đông với các khoản nợ đọng ngày càng lâu trả.

Sau đại dịch, ngành xây dựng lại tiếp tục gặp khó khăn khi xung đột Nga - Ukraine khiến khó khăn chồng chất khó khăn. Chủ tịch HĐQT Hòa Bình Lê Viết Hải cho biết tình hình thị trường xây dựng hiện nay đang “rất căng”, cạnh tranh rất khốc liệt khi doanh nghiệp xây dựng thì nhiều mà dự án triển khai nhỏ giọt.

Theo ông Hải cho biết kết quả kinh doanh của Hòa Bình trong mấy năm qua không cải thiện nhiều. “Hòa Bình như cá voi nhưng đang nuôi trong ao nhà quá chật chội, không đủ không gian để lớn lên và vùng vẫy. Do đó, phải nhanh chóng tìm con đường ra biển lớn thì cá voi mới tăng trưởng và sống được".

Hướng ra biển lớn

Thông tin từ Chủ tịch Hòa Bình, quy mô thị trường xây dựng thế giới hiện nay có giá trị lên đến khoảng 12.000 tỉ USD và dự báo đến năm 2030 sẽ lên đến 19.000 tỉ USD, trong khi xây dựng Việt Nam trong những năm gần đây chỉ khoảng 50 - 60 tỉ USD.

Trong khi đó, Việt Nam có lượng kỹ sư xây dựng gấp 3 lần mức trung bình của thế giới. Nếu chúng ta chiếm lấy 3% thị trường xây dựng toàn cầu thì quy mô doanh số là rất lớn.

Thực tế, tham vọng ra nước ngoài của Hòa Bình đã nhen nhóm từ vài năm trước sau khi đã gỡ bỏ dần hình ảnh thầu phụ cho nước ngoài và thay thế họ giữ vai trò tổng thầu của các dự án quy mô trong nước.

Tuy nhiên, chiến lược này vốn cũng vấp phải không ít rào cản, quá nhiều vấn đề phải giải quyết cũng như nguồn lực tài chính hiện tại. Nhưng muốn đạt được những thứ chưa từng có thì bắt buộc doanh nghiệp phải làm những việc chưa từng làm. Hòa Bình gần đây đang cho thấy quyết tâm rất lớn để theo đuổi chiến lược tiên phong này.

Trong tháng 8, Hòa Bình cũng đã thành lập Tiểu ban thị trường nước ngoài và bổ nhiệm ông David Martin Ruiz – người có rất nhiều kinh nghiệm tại các doanh nghiệp xây dựng quốc tế là Giám đốc Xây dựng thị trường nước ngoài để đẩy nhanh tiến độ.

Ông này cho biết Hòa Bình đã có 280 cuộc họp với các đối tác tiềm năng trong năm vừa qua, xác định hơn 20 dự án khả thi, 10 dự án có tiềm năng trung bình hoặc cao với doanh thu khoảng 350 triệu USD. Trong đó, có 2 dự án được chốt vào quý III năm nay gồm 1 dự án tại Brisbane, Australia của chủ đầu tư người Việt và 1 dự án tại Ontario, Canada với tổng giá trị khoảng 60 triệu USD.

Cuối năm nay, Hòa Bình sẽ bắt đầu triển khai dự án tại Ontario, Brisbane và năm sau sẽ đến Texas và Châu Âu. Giai đoạn 2024-2025, Hòa Bình sẽ dành thời gian để đánh giá lại kế quả thực hiện và mở rộng kinh doanh tại các tiểu bang Florida, Nevada, Utah, Arizona, Califonia. Năm 2026 sẽ phát triển tại Anh, 2028 sẽ phát triển tại Bắc Calorina...

4 thị trường chiến lược của Hòa Bình là Canada, Mỹ, Úc và Châu Âu. Đây là các thị trường có giá xây dựng rất cao; môi trường kinh doanh minh bạch; số lượng dân nhập cư cao kéo theo nhu cầu về nhà ở tăng theo; sự thiếu hụt vật liệu xây dựng và tận dụng các hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và các nước này.

Khi HBC thực hiện các dự án tổng thầu D&B, HBC không có ý định đưa một lượng lớn nhân sự Việt Nam ra nước ngoài như Kuwait trước đây mà chỉ đưa người qua hỗ trợ trong một số trường hợp nhất định. HBC sẽ thực hiện M&A các công ty tại thị trường mục tiêu và sử dụng các nhà thầu phụ. Bằng cách này, HBC có thể tiết kiệm chi phí về tư vấn thiết kế thông qua lực lượng kỹ sư làm việc từ xa từ Việt Nam.

Song song hoạt động xây dựng, Hòa Bình xác định sẽ trở thành nhà phân phối vật liệu xây dựng từ Việt Nam sang nước ngoài. Mảng kinh doanh này được lãnh đạo HBC kỳ vọng là chìa khóa giúp công ty có thêm lợi thế cạnh tranh với các nhà thầu nội địa.

Ông Lê Viết Hải cho biết nhiều nhà thầu quốc tế phải mua vật tư nhập khẩu qua 3-4 trung gian khiến chi phí đội lên rất nhiều. Trong khi HBC hoàn toàn có thể tiếp cận trực tiếp từ nhà máy tại Việt Nam.

Ngoài ra, xu hướng hiện nay là các mô hình xây dựng lắp ghép, chỉ cần thiết kế đúng khuôn mẫu là có thể ráp vào công trình ngay, không cần nhiều nhân công như trước. Điều này giúp HBC khai thác tối đa nguồn nhân công giá rẻ tại Việt Nam để xuất khẩu ra nước ngoài, qua đó giảm giá thành xây dựng. Chẳng hạn như Hòa Bình đã hợp tác với Panasonic để làm nhà tắm ghép tại Việt Nam. 

Theo ông David Martin Ruiz, kinh nghiệm và uy tín được tích lũy sau 35 năm phát triển đã giúp HBC tích lũy được nhiều kinh nghiệm, kiến thức để xác định rõ hướng đi, cách đi và đã tìm được nhiều người bạn đồng hành trên con đường đó. Hiện nay Hòa Bình được xếp hạng là nhà thầu uy tín nhất Việt Nam theo đánh giá của Vietnam Report, là doanh nghiệp có môi trường làm việc tốt nhất trong ngành xây dựng, là nhà thầu duy nhất nằm trong top 10 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam trong bảng xếp hạng của Trung tâm Thông tin và dự báo kinh tế - xã hội quốc gia (NCIF), Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Lời giải cho bài toán vốn

Để đáp ứng nhu cầu vốn cho kế hoạch kinh doanh tham vọng những năm tiếp theo, Phó Giám đốc Tài chính Hòa Bình, ông Phạm Hữu Toản cho biết hiện một số ngân hàng lớn trong nước đã thỏa thuận mở rộng hạn mức tín dụng nếu Hòa Bình có nhu cầu để phát triển doanh số. Ngoài ra, Hòa Bình cũng có mối quan hệ hợp tác tốt với các ngân hàng nước ngoài để huy động vốn cho kế hoạch xuất khẩu ngành xây dựng ra nước ngoài. 

Bên cạnh đó, Hòa Bình cũng lên kế hoạch huy động khoảng 5.000 - 6.000 tỷ đồng thông qua phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu chuyển đổi nhằm tăng nguồn vốn trung dài hạn. Tại đại hội cổ đông bất thường mới đây, cổ đông Hòa Bình đã thống nhất thông qua phương án tăng vốn thông qua phát hành 74 triệu cổ phiếu riêng lẻ. Hòa Bình sẽ tiếp tục phát hành 69 triệu cp riêng lẻ còn lại như phương án đã được ĐHĐCĐ thông qua.

Hòa Bình cũng sẽ tập trung tăng hiệu quả sử dụng tài sản và thoái vốn các dự án bất động sản để thu hồi vốn như Dự án 1C Tôn Thất Thuyết, Ascent Garden Homes, Ascent Plaza, Ascent Lake Side, Long Thới. Kế hoạch này dự kiến thu về gần 2.000 tỷ đồng đến cuối 2024 với lợi nhuận ước đạt khoảng 700 tỷ đồng.

Ngoài ra, để xóa bỏ “rào cản ngôn ngữ” với các nhà đầu tư nước ngoài, HBC dự kiến sẽ áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế IFRS vào cuối năm 2023, song song với việc sử dụng các dịch vụ của các tổ chức định giá quốc tế như S&P nhằm đưa xếp hạng của Hòa Bình tiếp cận với các nhà đầu tư quốc tế.