Nguyên nhân chính khiến giá heo giảm nhanh từ đỉnh tháng 4

Từ đầu năm 2024 đến nay, giá heo hơi trong nước biến động mạnh, có thời điểm chạm mốc trên 78.000 đồng/kg vào tháng 4, mức cao nhất trong gần hai năm. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng, giá giảm rất nhanh, hiện xuống quanh 60.000 đồng/kg, thấp nhất kể từ cuối năm 2024.

Chia sẻ với người viết, ông Nguyễn Kim Đoán, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai, cho biết: “Từ tháng 6 đến nay, giá heo hơi liên tục giảm và rơi xuống mức thấp nhất trong nhiều tháng, nguyên nhân chính xuất phát từ dịch tả heo châu Phi bùng phát mạnh ở nhiều địa phương".

Báo Chính phủ dẫn báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, hiện cả nước có 926 ổ dịch tại 34 tỉnh/thành phố chưa qua 21 ngày. Số heo buộc phải tiêu huỷ được cập nhật lên Hệ thống thông tin dịch bệnh động vật (VAHIS) là hơn 330.000 con (chiếm khoảng 0,9% tổng đàn).

Dịch bệnh chủ yếu xảy ra tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, chưa xuất hiện ở các doanh nghiệp chăn nuôi heo. Diễn biến dịch gia tăng mạnh và tập trung trong tháng 7/2025, có xu hướng giảm dần từ đầu tháng 8/2025.

Ông Đoán cho biết, cuối năm 2024 đến đầu năm 2025, giá heo hơi ở mức cao, có thời điểm gần 80.000 đồng/kg, đã tạo động lực cho người chăn nuôi, đặc biệt ở các tỉnh phía Bắc, ồ ạt tái đàn.

Tuy nhiên, khi bước vào tháng 6, giai đoạn thời tiết chuyển từ nắng sang mưa, dịch bệnh bắt đầu lan rộng. “Việc phòng dịch không đảm bảo, cộng thêm ý thức của một số hộ dân còn hạn chế, dẫn đến tình trạng vứt bỏ xác heo bừa bãi, khiến dịch lây lan nhanh chóng", Phó Chủ tịch Hiệp hội nói.

Khi dịch bùng phát, tâm lý lo ngại mất vốn khiến người nuôi đồng loạt bán heo, trước hết là những con mới chớm bệnh. Lượng heo bán ra tăng đột biến, thị trường bị ứ đọng, cung vượt cầu. “Càng dịch nặng, người nuôi càng bán tháo”, ông Đoán nhấn mạnh.

Hệ quả khiến giá heo tại nhiều nơi ở phía Bắc giảm dưới 50.000 đồng/kg, thậm chí những con heo từ 70–80 kg chỉ bán được 20.000–30.000 đồng/kg.

Trong khi đó, theo Hiệp hội, chi phí sản xuất hiện ở mức cao. Con giống nhập vào khoảng 2,8–3 triệu đồng/con, cộng với 3–4 triệu đồng tiền cám, đưa giá thành lên tới 60.000–70.000 đồng/kg. Với mức giá bán hiện nay, hầu hết người chăn nuôi chỉ hòa vốn hoặc thua lỗ, dẫn tới tâm lý không dám tái đàn.

Bên cạnh dịch bệnh, yếu tố nhập khẩu cũng tác động lớn đến giá heo. Ông Đoán chia sẻ: “Từ góc nhìn của người chăn nuôi, ai cũng mong hạn chế nhập khẩu để bảo vệ thị trường trong nước.

Tuy nhiên, ở khía cạnh vĩ mô, đây là vấn đề gắn với các hiệp định thương mại quốc tế mà Chính phủ đã ký, nên không thể ngừng hoàn toàn".

Theo báo cáo của Cục Xuất nhập khẩu, trong quý II, Việt Nam nhập khẩu khoảng 34.500 tấn thịt heo, đạt trị giá 92,33 triệu USD. So với cùng kỳ năm 2024, nhập khẩu thịt heo tăng mạnh cả về lượng (+27%) và trị giá (+50%).

Trong số các nhà cung cấp thịt heo, Nga tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu với 15.500 tấn thịt heo, trị giá 46,83 triệu USD. So với quý II/2024, nhập khẩu từ thị trường này tăng 75% về lượng và tăng tới 124,2% về trị giá. Thị phần thịt heo nhập khẩu từ Nga trong quý II/2025 đã tăng mạnh từ 32,5% lên 44,9%, vươn lên vị trí dẫn đầu và chiếm gần một nửa tổng lượng nhập khẩu.

Ông Đoán cho biết, khi ký kết các hiệp định thương mại quốc tế, Chính phủ đã lường trước việc phải điều chỉnh cơ cấu ngành chăn nuôi để hài hòa lợi ích giữa các lĩnh vực.

Việc chấp nhận mở cửa thị trường thịt heo cho những nước có ngành chăn nuôi hiện đại, quy mô lớn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu các sản phẩm khác của Việt Nam.

Dù vậy, Phó Chủ tịch Hiệp hội cho rằng cần thiết lập “hàng rào kỹ thuật” nghiêm ngặt: không cho nhập các sản phẩm chứa chất cấm mà Việt Nam đã cấm, ngăn chặn thịt heo từ vùng có dịch bệnh, và đặc biệt tránh nhập hàng ế thừa, cận date, giá rẻ như đầu, lòng mà các nước khác không tiêu thụ. 

Đồng thời, số lượng nhập khẩu cần được kiểm soát để tránh gây áp lực quá lớn cho ngành chăn nuôi trong nước, vốn đang chịu bất lợi về giá thành do 70% nguyên liệu thức ăn phải nhập khẩu.

Cuối năm, giá heo sẽ tăng?

Theo ông Đoán, hiện nay, giá heo có thể đang ở “đáy” giá. “Nếu dịch bệnh được khống chế sớm, nguồn cung sẽ ổn định, người nuôi ngừng bán tháo, giá có thể phục hồi trong thời gian ngắn” ông dự báo. 

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo nếu các cơ quan quản lý cho nhập khẩu ồ ạt với mục tiêu bình ổn chỉ số tiêu dùng, giá sẽ khó tăng và duy trì ở mức khiến người nuôi tiếp tục thua lỗ.

Thông thường, nhu cầu thịt heo sẽ tăng mạnh 30–40% cho các dịp lễ Tết, thậm chí tăng gấp đôi trong những ngày cận Tết. Năm nay, khả năng thiếu hụt nguồn cung trong nước là có, nhưng sẽ được bù đắp bằng nhập khẩu. 

Vì vậy, dự báo về giá heo cuối năm, ông Đoán cho rằng: “Giá vẫn sẽ tăng vào dịp cuối năm, song mức tăng khó đạt như những năm trước”. Để ngăn chặn đà giảm giá và bảo vệ sinh kế của hàng triệu người chăn nuôi, ông Đoán nhấn mạnh yếu tố then chốt là phòng, chống dịch tả châu Phi. 

“Dịch bệnh được kiểm soát không chỉ cứu các hộ nhỏ lẻ mà còn giúp doanh nghiệp lớn tránh cảnh phải bán dưới giá thành” ông nói.

Theo Báo Chính phủ, trong ngày 15/8, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ ngành liên quan về tình hình dịch tả heo châu Phi. 

Tại đây, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Cục Chăn nuôi và Thú y rà soát toàn bộ hệ thống bộ máy tổ chức thú y từ Bộ – Cục – Chi cục vùng – cấp tỉnh – đến cấp xã, trạm thú y. 

Ngành Chăn nuôi và Thú y chịu trách nhiệm cập nhật, xây dựng hướng dẫn mới về tiêm phòng phù hợp với thực tế các chủng virus dịch tả heo châu Phi hiện có, kể cả khi chưa có vaccine đầy đủ.

Bên cạnh đó, Quỹ dự trữ quốc gia phải bảo đảm đủ vật tư phòng chống dịch (gồm thuốc sát trùng, hóa chất, kể cả vaccine…) trong một vài năm, phân bổ xuống cấp vùng, cấp cơ sở để sẵn sàng triển khai khi có dịch.

Phó Thủ tướng yêu cầu xử lý nghiêm hành vi cố tình phát tán dịch bệnh (bán, thả heo bệnh…), coi đây là vi phạm pháp luật nghiêm trọng, bổ sung chế tài mạnh, kể cả xử lý hình sự.

Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao rà soát và quy định rõ trách nhiệm của cơ sở giết mổ từ khâu tiếp nhận đến khi sản phẩm ra thị trường, bảo đảm vệ sinh và an toàn dịch bệnh.