Việc chuẩn bị mâm cúng tất niên trong nhà là một nghi lễ quan trọng, thể hiện lòng thành kính và biết ơn của gia đình đối với tổ tiên, cũng như cầu mong một năm mới bình an, tài lộc. Để có một mâm cúng đầy đủ, tươm tất và ý nghĩa, gia chủ cần thực hiện các bước sau:
Lau dọn bàn thờ tổ tiên: Trước tiên, gia chủ cần lau dọn sạch sẽ bàn thờ và các vật phẩm thờ cúng. Việc này giúp không gian thờ tự trở nên trang nghiêm, thể hiện sự tôn kính đối với tổ tiên.
Lập danh sách các món ăn: Gia chủ nên lập danh sách các món ăn cho mâm cúng, chú ý chọn món ăn phù hợp với phong tục vùng miền và sở thích của gia đình. Bao gồm cả món mặn và món chay nếu cần thiết.
Mua sắm nguyên liệu tươi ngon: Sau khi xác định các món ăn, gia chủ cần mua nguyên liệu tươi ngon để chế biến. Quá trình nấu nướng cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo món ăn ngon miệng, đẹp mắt.
Bày biện mâm cúng gọn gàng, đẹp mắt: Các món ăn trong mâm cúng cần được bày biện gọn gàng và trang trí sao cho đẹp mắt. Điều này thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với tổ tiên.
Kiểm tra lại mâm cúng: Trước khi thực hiện nghi lễ, gia chủ cần kiểm tra kỹ lưỡng mâm cúng để đảm bảo không thiếu sót bất kỳ lễ vật nào.
Một mâm cúng đầy đủ và trang trọng sẽ góp phần làm cho buổi lễ tất niên thêm ý nghĩa, mang lại sự an yên và phú quý cho gia đình trong năm mới.
Ảnh: Bnews
Tùy theo từng vùng miền, mâm cúng tất niên trong nhà sẽ có sự khác biệt về các món ăn và cách bày trí. Dưới đây là những gợi ý chi tiết cho từng khu vực:
Người miền Bắc thường chuộng sự cân đối, hài hòa trong mâm cỗ tất niên. Các món ăn được bày biện chỉn chu, thể hiện nét đẹp tinh tế của văn hóa ẩm thực nơi đây. Một mâm cỗ tất niên miền Bắc tiêu biểu thường gồm:
Bánh chưng: Món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết.
Gà luộc: Tượng trưng cho sự khởi đầu tốt lành.
Giò lụa, chả quế: Đại diện cho sự sung túc, đủ đầy.
Xôi gấc: Với màu đỏ tượng trưng cho may mắn, thịnh vượng.
Canh bóng, canh mọc: Món canh tinh tế, đặc trưng của ẩm thực miền Bắc.
Ngoài ra, mâm ngũ quả và hoa tươi cũng là những thành phần quan trọng để tạo điểm nhấn cho bàn thờ gia tiên.
Người miền Trung thường đơn giản hơn nhưng không kém phần trang trọng. Mâm cỗ tất niên miền Trung tập trung vào các món ăn đậm đà, đặc trưng vùng miền:
Bánh tét: Loại bánh truyền thống gói bằng lá chuối.
Thịt heo quay: Món ăn phổ biến, mang ý nghĩa cầu may.
Nem chua, tré: Món ăn quen thuộc với hương vị đặc trưng.
Tôm hấp, cá chiên: Biểu tượng của sự giàu có, dư dả.
Các loại trái cây tươi như chuối, bưởi, quýt thường được chọn để làm mâm ngũ quả.
Ở miền Nam, mâm cỗ tất niên thường mang phong cách phóng khoáng, đậm chất miền nhiệt đới. Một mâm cỗ miền Nam thường gồm:
Bánh tét lá cẩm: Món bánh nổi bật với màu sắc bắt mắt.
Thịt kho hột vịt: Món ăn quen thuộc trong ngày Tết miền Nam.
Canh khổ qua nhồi thịt: Biểu tượng vượt qua khó khăn, hướng tới tương lai.
Cá kho tộ: Món ăn mang ý nghĩa gia đình sum vầy, gắn bó.
Dưa hấu, trái cây: Tượng trưng cho sự ngọt ngào, sung túc.
Ảnh: Bnews
Cách bày mâm cỗ tất niên cần tuân thủ sự ngăn nắp, gọn gàng, thể hiện sự kính trọng đối với tổ tiên. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết:
Trên bàn thờ:
Bày mâm ngũ quả ở chính giữa bàn thờ, chọn các loại quả tươi ngon.
Đặt bánh chưng hoặc bánh tét ở hai bên, tạo sự cân đối.
Hoa tươi, nến và hương được sắp xếp ngay ngắn.
Trên mâm cỗ:
Các món ăn mặn hoặc chay được bày trên mâm lớn.
Đặt gà luộc (hoặc món chính) ở trung tâm, xung quanh là các món phụ.
Trang trí thêm rau xanh, hoa quả để mâm cỗ thêm đẹp mắt.
Dưới đây là bài văn khấn phổ biến được sử dụng trong lễ cúng tất niên:
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo phủ Thần quân.
Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này.
Con kính lạy tổ tiên nội ngoại họ…
Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Tín chủ con là… ngụ tại…
Chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật, trần thiết trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.
Chúng con kính mời các cụ tổ khảo, tổ tỷ, chư vị hương linh gia tiên nội ngoại họ… cúi xin thương xót con cháu, linh thiêng hiện về chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Kính xin phù hộ độ trì cho toàn gia chúng con một năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý, gia đạo hưng long.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Khi làm mâm cúng tất niên trong nhà, bạn cần lưu ý những điều sau:
Chọn giờ cúng hợp lý: Nên chọn giờ hoàng đạo vào buổi chiều hoặc tối ngày 29 Tết.
Chuẩn bị đầy đủ lễ vật: Tránh thiếu sót các món ăn hoặc vật phẩm quan trọng trong mâm cỗ.
Dọn dẹp sạch sẽ: Nhà cửa và bàn thờ cần được lau dọn gọn gàng trước khi thực hiện nghi lễ.
Tránh các điều kiêng kỵ: Không cúng qua loa, sơ sài hoặc đặt mâm cúng ở nơi không trang nghiêm.
Giữ không khí trang nghiêm: Trong suốt quá trình cúng, hạn chế tiếng ồn và các hành động làm mất sự tôn nghiêm.
Lễ cúng tất niên trong nhà không chỉ là phong tục đẹp mà còn là cách để gia đình gắn kết, kính nhớ tổ tiên và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.
