Với kịch bản tích cực, nếu thuế đối ứng được áp ở mức 10%, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2025 có thể đạt khoảng 9,5 tỷ USD, thấp hơn 500 triệu USD so với dự báo trước đó. Trong tình huống này, các thị trường như Trung Quốc, ASEAN, Nhật Bản và EU được kỳ vọng sẽ hấp thụ một phần hàng hóa điều tiết từ thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, trong kịch bản tiêu cực, VASEP cho biết, nếu mức thuế vượt 10% và có thể lên tới 46% – theo các đánh giá sơ bộ – kim ngạch xuất khẩu toàn ngành có thể tụt sâu xuống chỉ còn khoảng 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. 

Khi đó, Mỹ sẽ không còn là thị trường ổn định, đặc biệt đối với những mặt hàng có chuỗi cung ứng phức tạp như tôm hay cá ngừ. Đồng thời, ngành sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các quốc gia có mức thuế thấp hơn như Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan và Indonesia. 

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng toàn cầu chưa phục hồi rõ ràng, khả năng bù đắp từ các thị trường trung lập như Nhật Bản, EU và ASEAN cũng sẽ bị giới hạn.

Thống kê từ Hiệp hội cho thấy, lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái.

Riêng xuất khẩu sang Mỹ đạt 891 triệu USD, tăng 16% nhờ nhiều doanh nghiệp tăng tốc giao hàng trước thời điểm áp thuế 9/7. Tuy nhiên, từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp đã chủ động dừng xuất khẩu sang thị trường này nhằm tránh rủi ro bị áp thuế cao trong tương lai gần.

Ở chiều ngược lại, các thị trường trọng điểm như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN tiếp tục ghi nhận tăng trưởng tích cực trong tháng 6, với mức tăng dao động từ 15% đến gần 28%. Ngược lại, xuất khẩu sang EU đã chững lại và giảm nhẹ 1%, trong khi khu vực Trung Đông ghi nhận mức giảm sâu 16% do ảnh hưởng kéo dài của chiến sự. 

Đặc biệt, xuất khẩu sang Israel – một trong những thị trường lớn đối với sản phẩm cá ngừ đóng hộp – đã giảm hơn 50%.

Xét theo mặt hàng, cá ngừ là nhóm có mức sụt giảm mạnh nhất trong tháng 6, giảm hơn 31% so với cùng kỳ năm ngoái do tác động từ chính sách thuế của Mỹ – thị trường tiêu thụ lớn nhất mặt hàng này. Tính chung 6 tháng, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 2%. 

Trong khi đó, tôm và cá tra tiếp tục tăng trưởng nhưng đã chậm lại, phần nào phản ánh sự thận trọng trước các biến động chính sách thuế từ Mỹ. Tính đến hết tháng 6, xuất khẩu tôm đạt 2,07 tỷ USD (tăng 26%), trong khi cá tra đạt 1 tỷ USD (tăng 10%).

Hiệp hội nhận định, triển vọng cho nửa cuối năm 2025 của hai mặt hàng chủ lực này đang phụ thuộc lớn vào quyết sách của phía Mỹ. Ngành tôm đặc biệt chịu áp lực khi có nguy cơ đối mặt với “thuế chồng thuế”, gồm thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp. 

Ngược lại, ngành cá tra có phần tích cực hơn sau khi Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố kết quả cuối cùng đợt rà soát POR20, theo đó có 7 doanh nghiệp Việt Nam được hưởng mức thuế chống bán phá giá 0%. Nếu chính sách thuế đối ứng trong thời gian tới không quá bất lợi, đây có thể là cơ hội để cá tra Việt Nam tăng tốc trong những tháng cuối năm.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu còn nhiều bất định, VASEP đánh giá khả năng Việt Nam bảo toàn mục tiêu xuất khẩu thủy sản 10 tỷ USD trong năm 2025 sẽ phụ thuộc rất lớn vào diễn biến của chính sách thương mại Mỹ cũng như năng lực chuyển hướng thị trường, tối ưu hóa chuỗi cung ứng của doanh nghiệp trong nước.