Chuyện của một nữ y tá

Vào năm 2020, nữ y tá gây mê Kirstie Phillips (26 tuổi) quyết định vứt bỏ tất cả những cây nến thơm mà cô yêu thích. Phillips cũng vứt hết sữa tắm, kem dưỡng ẩm và các sản phẩm có mùi thơm trong căn nhà mà cô sống cùng chồng ở bang Connecticut.

Trong suốt nhiều tháng trước đó, cô từng cố gắng có thai nhưng thất bại. Đây là cú sốc lớn bởi Phillips là người khỏe mạnh, ăn uống khoa học và họ hàng cũng không có ai bị hiếm muộn. Chồng cô cũng không có vấn đề sức khỏe nào.

Khi các bác sĩ phát hiện buồng trứng của cô Phillips không hoạt động bình thường, cô đọc thông tin trên một hội nhóm Facebook rằng hóa chất trong các vật dụng thường ngày có thể là thủ phạm. Sau đó, cô cũng tìm thấy các nghiên cứu khoa học đưa ra lập luận tương tự.

Hai năm sau khi giảm bớt tiếp xúc với hóa chất, cô sinh được một bé trai nhờ phương pháp thụ tinh nhân tạo. Khoảng 10 tháng sau, cô có thai lần nữa một cách hoàn toàn tự nhiên. Tháng 10 năm ngoái, cô sinh một bé gái kháu khỉnh. Nữ y tá chắc chắn là sự thay đổi trong lối sống đã tạo ra sự khác biệt.

Chia sẻ với Wall Street Journal (WSJ), cô bày tỏ: “Tôi không có bằng chứng nhưng không thể nghĩ ra được lý do nào khác”.

Tỷ suất sinh trên khắp thế giới đang suy giảm, ngay cả ở những cường quốc như Mỹ và Trung Quốc. Năm ngoái, tổng tỷ suất sinh tại xứ sở cờ hoa đã rơi xuống mức thấp nhất trong lịch sử.

Nhiều nhà khoa học tin rằng các chất trong các sản phẩm tiêu dùng thường ngày có thể là một nhân tố tác động.

Bà Patricia Hunt, Giáo sư tại Trường Khoa học Sinh học Phân tử thuộc Đại học bang Washington, cho biết: “Ảnh hưởng của các hóa chất thường ngày đến khả nang sinh sản của con người lớn một cách đáng kinh ngạc. Chúng tôi có đủ mọi bằng chứng cho thấy nhân loại đang gặp rắc rối lớn”.

Các hóa chất mà bà Hunt và đồng nghiệp lo ngại được gọi chung là "chất gây rối loạn nội tiết", bởi chúng bắt chước hoặc ngăn chặn các hormone chịu trách nhiệm cho nhiều chức năng thiết yếu của cơ thể người, bao gồm sinh sản. Chúng có thể tìm thấy trong mọi thứ, từ bao bì nhựa, đồ chơi đến vỏ bọc ghế sofa và mỹ phẩm.

Các mối liên hệ giữa hóa chất và vấn đề sinh sản ngày càng được thừa nhận rộng rãi. Tuy nhiên, cuộc tranh luận nảy lửa xoay quanh mức độ tiếp xúc và tác hại vẫn tiếp diễn.

Ngành hóa chất khẳng định các sản phẩm của họ, ở mức độ mà con người thường tiếp xúc, không liên quan đến những hậu quả bất lợi cho sức khỏe. Và trên thực tế, rất nhiều yếu tố có thể cùng gây ra tình trạng suy giảm tỷ suất sinh, bao gồm phụ nữ chọn sinh con muộn hơn hoặc một số gia đình ngày nay lựa chọn không có con.

Nhưng một số nhà khoa học cho rằng con người ngày nay tiếp xúc với quá nhiều loại hóa chất và với số lượng lớn, do đó những chất này có thể gây ra hiệu ứng lớn và khó lường khi tương tác với nhau trong cơ thể người. Một số loại hóa chất còn tích tụ theo thời gian trong cơ thể.

Những hóa chất đáng lưu ý

PFAS là một trong số những nhóm hóa chất mà các nhà nghiên cứu cho rằng có liên quan đến sự sụt giảm tỷ lệ sinh. PFAS có mặt trong nhiều thứ, từ nước uống và dụng cụ nấu ăn chống dính cho đến quần áo chống thấm nước. Chúng có biệt danh là “hóa chất vĩnh cửu” vì rất khó phân hủy tự nhiên.

Năm ngoái, các nhà nghiên cứu của Mount Sinai kết luận rằng nồng độ một số loại PFAS trong máu cao có liên quan đến sự sụt giảm đáng kể khả năng mang thai và sinh con thành công. Những nghiên cứu khác cho thấy một số PFAS có mối liên hệ với rủi ro mắc hội chứng buồng trứng đa nang - tình trạng mà cô Phillips gặp phải. 

Bisphenol-A (BPA) - loại hóa chất được sử dụng phổ biến để tráng lớp bên trong của các hộp nước uống - cũng có liên quan đến vấn đề sinh sản ở phụ nữ. Ở nam giới, các nghiên cứu đã liên kết BPA với chất lượng tinh dịch kém, tinh hoàn ẩn và ung thư tinh hoàn.

Mỹ và nhiều quốc gia khác đã cấm sử dụng BPA trong bình sữa và cốc tập uống trẻ em. Các quan chức châu Âu đang cân nhắc cấm doanh nghiệp dùng BPA trong mọi sản phẩm có tiếp xúc với thực phẩm.

Một loại hóa chất khác là phthalates, được tìm thấy trong các sản phẩm có mùi thơm và một số loại nhựa. Các nghiên cứu đã liên kết phthalates với việc giảm số lượng trứng ở phụ nữ. Chúng cũng có khả năng gây ra tác động đến cơ thể và dẫn đến sự sụt giảm số lượng tinh trùng ở nam giới.