Bước sang quý IV, xu hướng tăng lãi suất huy động đang ngày càng rõ rệt. Riêng trong tháng 11, thống kê cho thấy có 13 ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất huy động từ 0,2% đến 0,5%/năm tại một số kỳ hạn.
Mức lãi suất huy động cao nhất được công bố trên thị trường đến thời điểm hiện nay là 9%/năm áp dụng tại PVcomBank với kỳ hạn 12-13 tháng khi gửi tại quầy, áp dụng cho khách hàng có số dư tối thiểu 2.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, với các số tiền gửi thông thường (dưới 100 tỷ), có ngân hàng đã chào lãi suất huy 7%/năm, con số được nghe thấy cách đây khoảng hai năm trở về trước.
Theo dữ liệu tổng hợp từ WiChart, lãi suất huy động bình quân kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng MB, ACB, Techcombank và VPBank ở mức 4,78%/năm, tăng khoảng 0,1 điểm % so với đáy hồi tháng 6/2025. Đồng thời, lãi suất huy động của nhóm ngân hàng thương mại có quy mô nhỏ hơn, đã tăng thêm 0,11 điểm %, lên 5,3%/năm.
Chỉ riêng nhóm ngân hàng thương mại nhà nước (Agribank, BIDV, VietinBank và Vietcombank) vẫn giữ lãi suất huy động bình quân ở mức 4,68%/năm, ngang với đáy ghi nhận từ tháng 4/2024 đến nay.
Lãi suất huy động điều chỉnh tăng tại một số trong ngân hàng trong quý IV (Ảnh: Wichart)
Chia sẻ với người viết, TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu, cho rằng có hai nguyên nhân chính dẫn đến việc nhiều ngân hàng tăng lãi suất huy động trong thời gian gần đây.
Thứ nhất, tăng trưởng tín dụng năm nay ở mức rất cao, có thể lên tới 18–20% cho cả năm. Vì vậy, các ngân hàng cần tăng huy động để đáp ứng nhu cầu mở rộng cho vay. Khi cần bổ sung nguồn vốn, các ngân hàng thường nâng lãi suất huy động để thu hút người gửi tiền.
Thứ hai, một số ngân hàng gặp vấn đề về chất lượng tài sản. Khi một phần vốn đã cho vay chuyển thành nợ xấu và bị “đọng lại”, không quay về đúng hạn, các ngân hàng buộc phải huy động vốn mới để đáp ứng nghĩa vụ chi trả nguồn vốn cũ. Đây cũng là yếu tố khiến lãi suất huy động tại một số nhà băng tăng lên, dù nguyên nhân này ít phổ biến hơn so với áp lực từ tăng trưởng tín dụng.
Về khả năng đảo chiều chính sách trong giai đoạn cuối năm 2025, TS Trí Hiếu nhận định điều này khó xảy ra. Ông cho biết mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong năm nay là tăng trưởng tín dụng tối thiểu 16% để hỗ trợ đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%. Gần đây, mục tiêu tăng trưởng GDP còn được điều chỉnh lên 8,3–8,5%.
"Khi mục tiêu tăng trưởng kinh tế tăng, các ngân hàng cũng buộc phải đẩy mạnh tín dụng, kéo theo nhu cầu huy động vốn lớn hơn và gây áp lực tăng lãi suất huy động. Do đó, từ nay đến cuối năm, khó có thể kỳ vọng sự thay đổi trong các mục tiêu kinh tế và áp lực lên vốn huy động nhiều khả năng vẫn tiếp tục", ông nhấn mạnh.
Về triển vọng mặt bằng lãi suất huy động từ nay đến cuối năm, ông dự báo áp lực tăng huy động sẽ duy trì. Các ngân hàng đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng tín dụng mạnh trong năm nay, trong khi nhu cầu tín dụng thường tăng cao vào giai đoạn cuối năm, đặc biệt là thời điểm chuẩn bị cho mùa lễ Tết.
"Vì vậy, các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh huy động và xu hướng chung là lãi suất huy động còn tăng thêm. Nếu lãi suất huy động tăng, lãi suất cho vay cũng có khả năng tăng theo", TS Trí Hiếu nhận định.
Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản toàn cầu (Ảnh: Báo Đầu tư)
Ở góc độ phân tích của các chuyên gia của Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), dự báo lãi suất huy động có xu hướng tăng nhẹ trong thời gian tới, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu tín dụng dự kiến tăng mạnh vào quý IV. Tuy vậy, mặt bằng lãi suất huy động vẫn sẽ được duy trì ở mức thấp, tương đương hoặc thậm chí thấp hơn giai đoạn COVID - 19, phù hợp với định hướng nới lỏng chính sách tiền tệ của NHNN.
Cụ thể, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần có thể tăng lãi suất thêm 0,2 – 0,3 điểm % ở các kỳ hạn 6–12 tháng, trong khi nhóm ngân hàng quốc doanh nhiều khả năng giữ mặt bằng lãi suất ổn định để định hướng thị trường.
Báo cáo KBSV cho biết tín dụng toàn hệ thống đến cuối tháng 9/2025 tăng 13,4%, trong khi đó, huy động vốn chỉ tăng 9,7%, tạo ra khoảng cách lớn so với tốc độ tăng tín dụng.
Theo KBSV, NHNN đã duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng xuyên suốt năm 2025, giữ mặt bằng lãi suất nhìn chung ổn định. Thanh khoản cho hệ thống được hỗ trợ thông qua việc giảm 50% tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các ngân hàng tiếp nhận tổ chức tín dụng yếu kém, cùng với việc NHNN liên tục bơm ròng trên thị trường mở.
Tuy nhiên, một số ngân hàng có mức tăng trưởng tín dụng vượt 20% trong 9 tháng đầu năm, khiến áp lực lên lãi suất huy động gia tăng. Cùng với việc thanh khoản hệ thống không còn dồi dào và áp lực tỷ giá xuất hiện tại một số thời điểm, KBSV cho rằng các yếu tố này đang tạo nền cho xu hướng tăng nhẹ của lãi suất huy động từ nay đến cuối năm.
Đồng quan điểm, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cũng dự báo lãi suất huy động sẽ có xu hướng tăng vào cuối năm, đặc biệt tại nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, chủ yếu do áp lực thanh khoản trong hệ thống ngân hàng gia tăng khi tín dụng dự kiến sẽ bứt tốc mạnh vào giai đoạn cuối năm với mức tăng trưởng cả năm ước đạt 18–20% và rủi ro tỷ giá USD/VND vẫn hiện hữu; trong bối cảnh cầu ngoại tệ tăng vào mùa cao điểm nhập khẩu cuối năm.
Theo nhận định của nhiều chuyên gia, lãi suất đầu ra sẽ nhích nhẹ trong quý còn lại của năm 2025. Theo khảo sát của Chứng khoán KB (KBSV), mặt bằng lãi suất cho vay tại nhiều ngân hàng đã chững lại trong vài tháng gần đây, sau giai đoạn điều chỉnh giảm mạnh từ đầu năm.
KBSV cho biết việc duy trì lãi suất cho vay thấp trong thời gian dài đã góp phần quan trọng vào đà phục hồi kinh tế trong ba quý đầu năm 2025, đặc biệt ở các lĩnh vực sản xuất, tiêu dùng và bất động sản.
Tuy nhiên, nhóm phân tích nhận định mặt bằng lãi suất cho vay hiện nay nhiều khả năng đã chạm đáy, do những yếu tố như sức khỏe nền kinh tế cải thiện rõ rệt; lãi suất huy động bắt đầu tăng trở lại do nhu cầu vốn tăng cao vào cuối năm và biên độ lãi ròng (NIM) của các ngân hàng đã suy giảm đáng kể.
Vì vậy, nhóm phân tích dự báo, lãi suất cho vay có thể tăng nhẹ trong quý IV, nhưng vẫn đảm bảo không làm đảo chiều xu hướng nới lỏng chính sách tiền tệ.
Còn Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo đà tăng của lãi suất huy động có thể kéo theo lãi suất cho vay nhích tăng nhẹ trở lại trong thời gian tới, khi biên lãi ròng (NIM) của hệ thống bị thu hẹp đáng kể, sau một thời gian điều chỉnh giảm theo chỉ đạo của Chính Phủ.
Tuy nhiên, mặt bằng lãi suất nhìn chung vẫn được kì vọng duy trì ở mặt bằng thấp, chủ yếu nhằm cân bằng giữa mục tiêu duy trì NIM hợp lý và kiểm soát rủi ro hệ thống, đồng thời tiếp tục hỗ trợ khu vực sản xuất – kinh doanh, đặc biệt các lĩnh vực ưu tiên, phù hợp với định hướng chính sách của Chính Phủ và NHNN.
