Theo Fitch Solutions, thị trường gạo toàn cầu sẽ ghi nhận mức thiếu hụt lớn nhất trong hai thập kỷ vào năm 2023.

Fitch Solutions là đơn vị nghiên cứu vĩ mô và là công ty liên kết của hãng xếp hạng tín nhiệm toàn cầu Fitch Ratings.

Theo giới phân tích, sự thâm hụt nguồn cung của một trong những loại ngũ cốc được trồng nhiều nhất trên thế giới sẽ gây tổn hại cho các nhà nhập khẩu lớn. 

Nhà phân tích hàng hóa Charles Hart của Fitch Solutions cho biết: “Ở cấp độ toàn cầu, tác động rõ ràng nhất của thâm hụt gạo toàn cầu là giá gạo đã tăng lên mức cao nhất trong vòng 1 thập kỷ”.

Giá gạo dự kiến ​​sẽ duy trì quanh mức cao hiện tại cho đến năm 2024, theo báo cáo của Fitch Solutions Country Risk & Industry Research ngày 4/4.

“Do gạo là mặt hàng lương thực chính ở nhiều thị tường châu Á nên giá mặt hàng này là yếu tố quyết định đến lạm phát giá lương thực và an ninh lương thực, đặc biệt là đối với các hộ gia đình nghèo”, ông Charles Hart nhận định. 

Theo báo cáo, giá thóc trung bình dự kiến duy trì ở mức 17,3 USD/cwt cho đến năm 2023 và sẽ chỉ giảm xuống còn 14,5 USD/cwt vào năm 2024. Cwt (hundredweight) là một đơn vị đo lường cho một số mặt hàng như gạo (1 cwt = 45,4 kg).

Báo cáo dự báo niên vụ 2022 - 2023, toàn cầu sẽ thiếu hụt 8,7 triệu tấn gạo, mức thâm hụt lớn nhất kể từ niên vụ 2003 - 2004. 

Căng thẳng nguồn cung

Nguồn cung gạo bị thiếu hụt một phần là do căng thẳng Nga - Ukraine, cũng như thời tiết xấu ở các quốc gia sản xuất lúa gạo lớn như Trung Quốc và Pakistan.

Trong nửa cuối năm ngoái, nhiều vùng đất nông nghiệp ở nước sản xuất lúa gạo lớn nhất thế giới, Trung Quốc, đã bị ảnh hưởng bởi lũ lụt và mưa lớn vào mùa hè . 

Theo công ty phân tích nông nghiệp Gro Intelligence, lượng mưa tích lũy ở tỉnh Quảng Tây và Quảng Đông,  cao thứ hai trong ít nhất 20 năm qua. Quảng Tây được xem là trung tâm sản xuất lúa gạo lớn của Trung Quốc.

Tương tự, Pakistan - chiếm 7,6% thương mại gạo toàn cầu - đã chứng kiến ​​sản lượng hàng năm giảm 31% so với cùng kỳ năm ngoái do lũ lụt nghiêm trọng vào năm ngoái, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cho rằng tác động “thậm chí còn tồi tệ hơn những dự tính ban đầu”.

Ngoài những thách thức về nguồn cung bị thắt chặt hơn, gạo đã trở thành một lựa chọn thay thế ngày càng hấp dẫn sau khi giá của các loại ngũ cốc chính khác tăng vọt kể từ khi căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine nổ ra từ hồi tháng 2/2022, ông Hart cho biết thêm. Kết quả là sự thay thế gạo đã thúc đẩy nhu cầu.

Thiếu hụt có thể chỉ là tạm thời

Tuy nhiên, sự thiếu hụt có thể sớm trở thành dĩ vãng. Fitch Solutions ước tính rằng thị trường gạo toàn cầu sẽ trở lại “trạng thái gần cân bằng vào niên vụ 2023-2024”.

Điều đó có thể dẫn đến giá gạo tương lai giảm so với cùng kỳ năm ngoái xuống dưới mức năm 2022, nhưng vẫn cao hơn 30% so với giá trị trung bình trước COVID-19 (2015-2019), một phần do hàng tồn kho được bổ sung sau một giai đoạn liên tục bị rút ra để xuất khẩu do thiếu hụt nguồn cung. 

“Chúng tôi tin rằng thị trường gạo sẽ thặng dư trở lại vào năm 2024-2025 và sau đó tiếp tục nới lỏng trong trung hạn.”

Fitch dự đoán thêm rằng giá thóc có thể giảm gần 10% xuống còn 15,5 USD/cwt vào năm 2024.

“Theo quan điểm của chúng tôi, sản lượng gạo toàn cầu sẽ phục hồi mạnh mẽ vào năm 2023-2024, với kỳ vọng tổng sản lượng sẽ tăng 2,5% so với cùng kỳ năm trước đó,” Fitch dự báo, dựa trên việc Ấn Độ là động lực chính của sản lượng gạo toàn cầu trong hơn năm năm tới. 

Tuy nhiên, sản xuất lúa gạo vẫn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.

Mặc dù Cục Khí tượng Ấn Độ dự báo lượng mưa nước này trong năm nay bình thường, nhưng các dự báo về đợt nắng nóng gay gắt trong quý II và III tiếp tục gây ra mối đe dọa đối với vụ thu hoạch lúa mì của Ấn Độ.

Các quốc gia khác cũng có thể chịu ảnh hưởng bởi thời tiết xấu.

Goughary cho biết: “Trung Quốc là nước sản xuất gạo và lúa mì lớn nhất thế giới và hiện đang trải qua đợt hạn hán ở mức cao nhất trong hơn hai thập kỷ”.

Bà cho biết thêm, các nước trồng lúa lớn ở châu Âu như Pháp, Đức và Anh cũng phải hứng chịu đợt hạn hán ở mức cao nhất trong 20 năm qua.