Theo số liệu của Cục Hải quan, trong tháng 5, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt 776.296 tấn, trị giá 560,2 triệu USD, giảm 30,6% về lượng và 27,1% về trị giá so với tháng trước, đồng thời giảm 10,4% về lượng và 22,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024.

Giá xuất khẩu đạt bình quân trong tháng vừa qua đạt 526 USD/tấn, tăng 5% so với tháng trước và đánh dấu tháng phục hồi thứ hai liên tiếp, nhưng so với cùng kỳ năm ngoái vẫn giảm 13,8%.

Tính chung 5 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt 4,2 triệu tấn, trị giá gần 2,2 tỷ USD, tăng 4% về lượng nhưng lại giảm 15,4% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chủ yếu là do giá gạo xuất khẩu bình quân 5 tháng giảm 18,6% (tương ứng 118 USD/tấn), chỉ đạt 517 USD/tấn.

Về thị trường, trong tháng 5, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang một số thị trường như Bờ Biển Ngà, Malaysia, Mozambique và Indonesia… giảm sâu ở mức hai con số so với cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, Philippines, Trung Quốc, Ghana… tiếp tục tăng trưởng mạnh.

Đáng chú ý, xuất khẩu gạo sang thị trường Mỹ trong tháng 5 đạt 5.726 tấn, tăng 2,1 lần so với tháng trước và tăng 88,2% so với tháng 5/2024.

Tính chung 5 tháng đầu năm, xuất khẩu sang thị trường này đạt 17.511 tấn, tăng 46,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi giá gạo xuất khẩu sang nhiều thị trường khác có xu hướng giảm, thì giá bán sang Mỹ lại tăng 8%, đạt bình quân 927 USD/tấn.

Mặc dù Mỹ không phải là thị trường xuất khẩu gạo lớn của Việt Nam nhưng đây lại là thị trường tiêu thụ quan trọng đối với một số loại gạo thơm có giá trị gia tăng cao, đặc biệt là ST25. 

Trong khi đó, tính đến hết tháng 5, Philippines tiếp tục là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, đạt 1,9 triệu tấn, trị giá 942 triệu USD, tăng 4,1% về lượng nhưng giảm 17,4% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Thị trường này chiếm đến 45,3% khối lượng và 43,4% tổng trị giá xuất khẩu của Việt Nam.

Lượng gạo xuất khẩu sang một số thị trường chủ lực khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh trong 5 tháng đầu năm như: Bờ Biển Ngà tăng 148,2%; Trung Quốc tăng 102,7%; Ghana tăng 99,8%... Đặc biệt, xuất khẩu gạo sang Bangladesh tăng đột biến 442 lần; Senegal tăng 58 lần; Thổ Nhĩ Kỳ tăng 27 lần; Chile tăng 34 lần...

Ngược lại, từ đầu năm đến nay Indonesia chỉ nhập khẩu 18.427 tấn gạo từ Việt Nam, giảm mạnh 97,3% so với cùng kỳ. Với kết quả này Indonesia rơi xuống vị trí thứ 13 về thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam từ thứ hai của năm ngoái.

Đánh giá về tình hình xuất khẩu gạo trong thời gian qua, Báo Nông nghiệp và Môi trường dẫn nguồn tin từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam, cho biết trong “thời gian vàng” trước khi thuế đối ứng có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng đẩy mạnh các hợp đồng giao hàng sớm sang Mỹ.

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) nhìn nhận, việc các doanh nghiệp dồn lực xuất khẩu gạo sang Mỹ trong thời gian qua là phản ứng chiến lược hợp lý và kịp thời trước khi thuế chính thức có hiệu lực vào ngày 9/7 tới.

Liên quan đến rủi ro thuế quan, ông Nam đánh giá, nếu mức thuế đối ứng Mỹ áp dụng dao động quanh 20% thì vẫn nằm trong vùng chịu đựng được, nhất là trong bối cảnh giá gạo thế giới đã giảm khá sâu so với năm 2023.

Điều này đồng nghĩa với việc, ngay cả khi chịu thêm chi phí thuế, giá bán cuối cùng tại Mỹ cũng không tăng đột biến. Mức giá vẫn đủ hấp dẫn với các nhóm khách hàng có nhu cầu thực sự, đặc biệt là cộng đồng người Việt sinh sống tại đây.

Ông Nam cho biết thêm, trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực. Dù giá bán giảm, nhưng lượng tăng và Việt Nam tiếp tục giữ được lợi thế cạnh tranh so với các nước xuất khẩu lớn như Thái Lan, Pakistan...