Tại Hội nghị “Ngành quỹ trong tiến trình phát triển thị trường chứng khoán và thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp vào Việt Nam” ngày 17/10, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước Bùi Hoàng Hải cho biết đang nghiên cứu về loại hình ETF vàng. 

Lãnh đạo UBCKNN nhấn mạnh việc cần đa dạng hóa các loại quỹ mới như ETF, quỹ đầu tư trái phiếu hạ tầng hay sửa đổi các quy định liên quan đến chứng chỉ số, và dự kiến là ETF vàng. 

"Chúng tôi đang nghiên cứu theo chỉ đạo cải tổ thị trường vàng. Thị trường nôm na có 2-3 dạng gồm nhà đầu tư giá lên, tổ chức hedging (phòng vệ giá) trước biến động giá cả và nhà đầu tư tích lũy tài sản", theo ông Hải.

Vị này bổ sung dù với mục đích nào, điểm chung của tất cả nhà đầu tư trên đều phải mua vàng vật chất. Do đó, UBCKNN kỳ vọng phát triển phái sinh vàng và ETF vàng sẽ giúp giảm nhu cầu nắm giữ vàng vật chất, giảm nguy cơ buôn lậu và tránh chảy máu ngoại tệ. 

Ông Hải cho rằng việc triển khai ETF vàng tại Việt Nam đối mặt với một số thách thức liên quan đến cơ sở hạ tầng và pháp lý, đặc biệt là xây dựng sàn giao dịch vàng tập trung và hệ thống lưu ký đạt chuẩn quốc tế. 

Ngân hàng Nhà nước đang gấp rút soạn dự thảo về thí điểm sàn giao dịch vàng, dự kiến trình trong tháng 10. Ở giai đoạn đầu, sàn chỉ giao dịch vàng nguyên liệu nhằm minh bạch hóa hoạt động nhập khẩu, sản xuất, sau đó mở rộng sang vàng miếng, chứng chỉ vàng và sản phẩm phái sinh. Khi hạ tầng hoàn thiện, đây sẽ là nền tảng quan trọng để phát triển ETF vàng và các sản phẩm tài chính liên quan. 

Bổ sung vấn đề này, ông Hyun Dong Sik, Chủ tịch Hội đồng Thành viên công ty Quản lý Quỹ KIM Việt Nam, cho rằng để phát triển ETF vàng cần có một cấu trúc đầy đủ về thị trường và giao dịch. 

Hiện KIM là nhà đầu tư có kinh nghiệm về việc phát triển loại hình phái sinh vàng với quỹ ETF vàng ACE KRX (ACE KRX Physical Gold ETF) quy mô 1,5 tỷ USD niêm yết hồi 2021. Quỹ này theo dõi hiệu suất của chỉ số giá vàng giao ngay KRX có độ tinh khiết 99,99%

Cấu trúc thị trường bao gồm 3 đơn vị chủ chốt là Cơ quan vận hành thị trường (quản lý và giao dịch), Trung tâm Lưu ký chứng khoán (lưu trữ và thực hiện rút vàng), Cơ quan chứng nhận chất lượng vàng. Các chủ thể này tại Hàn Quốc lần lượt là Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc KRX, Trung tâm Lưu ký KSD và đơn vị chứng nhận vàng Komsco. 

Ngoài ra, lãnh đạo quỹ KIM còn bổ sung các chủ thể khác như các thành viên giao dịch, nhà đầu tư, tổ chức đảm bảo thanh toán... Việc phát triển ETF là xu thế, song câu chuyện quản lý sẽ phức tạp hơn so với các hợp đồng tương lai.  

Vị chuyên gia đề xuất một trong những chính sách để khuyến khích là ưu đãi thuế dành cho các bên tham gia gồm nhà tinh luyện vàng, nhà đầu tư cá nhân và các bên tạo lập thị trường. Tại Hàn Quốc, các bên tham gia không chịu thuế lợi nhuận giao dịch mà chỉ áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% khi rút vàng vật chất.   

Về việc xây dựng chỉ số, ông Dongsik cho rằng không quan trọng phát triển theo chỉ số nước ngoài hay trong nước, tuy nhiên nếu bắt đầu bằng chỉ số trong nước thì sẽ dễ dàng hơn cho công tác quản lý. 

Một thách thức là sẽ có thời điểm chỉ số trong nước chênh lệch với quốc tế, do đó cần có công cụ kết nối chuyên biệt nhằm đảm bảo các chênh lệch có kiểm soát, từ đó khuyến khích nhà đầu tư chuyển từ thị trường vật lý sang ETF. 

Bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng giám đốc Công ty TNHH Quản lý Quỹ SSI (SSIAM), nhận định sản phẩm ETF vàng hoặc phái sinh vàng mang lại hai giá trị lớn gồm ổn định vĩ mô và tạo ra một sản phẩm an toàn cho các nhà đầu tư.

Sản phẩm này giúp luân chuyển nguồn lực trong xã hội, thay vì để nguồn lực "chết" trong các tầng hầm hoặc két sắt của nhiều ngôi nhà. Bà đồng tình với định hướng phát triển sản phẩm ETF vàng.