Hai ứng viên tổng thống Mỹ Donald Trump và Kamala Harris trong kịch bản hoà nhau số phiếu bầu đại cử tri. (Hình minh họa: ABC News).
Quá trình bỏ phiếu và kiểm phiếu bầu tổng thống vẫn đang diễn ra trên toàn nước Mỹ. Tại thời điểm này vẫn không ai có thể nói chắc Phó Tổng thống Kamala Harris hay cựu Tổng thống Donald Trump sẽ thắng cử. Ông Trump hiện đang dẫn trước nhưng chưa chắc bà Harris sẽ không tăng tốc.
Vậy liệu có khả năng hai ứng viên hòa nhau về số phiếu bầu đại cử tri không? Xác suất này tuy thấp nhưng không phải là bằng 0. Và trong trường hợp đó, khả năng cao người trở thành tổng thống Mỹ sẽ là ông Trump.
Nếu cuộc bầu cử kết thúc với tỷ số hòa, tức ông Trump và bà Harris đều nhận được 269 phiếu đại cử tri, Tu chính án thứ 12 trong Hiến pháp Mỹ sẽ được kích hoạt. Hạ viện Mỹ sẽ bỏ phiếu để chọn tổng thống tiếp theo còn Thượng viện có quyền chọn phó tổng thống. Cuộc họp của Hạ viện sẽ diễn ra vào ngày 6/1/2025.
Nhưng thay vì Hạ viện bỏ phiếu như thông thường, mỗi đại diện bang sẽ chọn một người từ ba ứng viên giành được nhiều phiếu bầu đại cử tri nhất. Điều này có nghĩa là các bang lớn như California (52 thành viên Hạ viện) cũng chỉ có ảnh hưởng ngang bằng những bang nhỏ như Wyoming (một thành viên Hạ viện).
Gần như chắc chắn 50 đại biểu của các bang trong Hạ viện sẽ bỏ phiếu bầu cho ứng viên thuộc đảng của họ. Tình huống này có lợi cho Đảng Cộng hòa, bởi dự kiến đảng này sẽ chiếm thế đa số đại biểu bang sau kỳ bầu cử Quốc hội năm 2024.
Tiếp đến Thượng viện sẽ bầu chọn phó tổng thống - ứng viên chiến thắng cần nhận được 51 phiếu bầu. Một lần nữa, Đảng Cộng hòa sẽ chiếm ưu thế trong kịch bản này vì họ được dự kiến là sẽ giành lại Thượng viện sau kỳ bầu cử.
Nếu không ứng viên tổng thống nào nhận được 26 phiếu bầu tại Hạ viện trước lễ nhậm chức ngày 20/1/2025, trong khi Thượng viện đã chọn ra phó tổng thống thì khi đó phó tổng thống sẽ giữ vai trò tổng thống tạm quyền cho đến khi thế bế tắc ở Hạ viện được phá vỡ.
Kịch bản mỗi ứng viên tổng thống nhận được 269 phiếu bầu đại cử tri được coi là rất khó có thể xảy ra. Trang FiveThirtyEight ước tính chỉ có 0,2% khả năng không ứng viên nào nhận được 270 phiếu đại cử tri.
Chuyên gia thống kê Nate Silver dự đoán xác suất cho kịch bản này là 0,4% - do ông Trump và bà Harris cầm hòa hoặc một ứng viên độc lập như ông Robert F. Kennedy Jr. giành được vài phiếu đại cử tri.
Tờ Forbes đã liệt kê vài trường hợp có thể dẫn đến kịch bản ông Trump và bà Harris cầm hòa. Thứ nhất là bà Harris giành được các bang mà Tổng thống Joe Biden đã chiến thắng trong năm 2020 trừ Michigan và Pennsylvania. Thứ hai là ông Trump để mất bang North Carolina nhưng chiến thắng ở Michigan, Pennsylvania, Wisconsin và Nevada.
Hai người cũng sẽ hòa nhau nếu bà Harris chiến thắng các bang được coi là “bức tường xanh” của Đảng Dân chủ bao gồm Michigan, Pennsylvania and Wisconsin, còn ông Trump giành được 4 bang chiến địa còn lại cộng với khu vực bầu cử số 2 của bang Nebraska - dù nơi này bỏ phiếu cho Đảng Dân chủ.
Nước Mỹ chưa từng chứng chiến trường hợp ứng viên tổng thống nào hòa nhau phiếu bầu đại cử tri kể từ năm 1800. Cuộc đua vào Nhà Trắng năm đó là màn quyết đấu giữa cựu Tổng thống Thomas Jefferson và Tổng thống đương nhiệm John Adams. Kết quả là ông Jefferson đã tái đắc cử với 36 phiếu bầu từ Hạ viện.
Cuộc bầu cử năm 1824 có nhiều ứng viên giành được phiếu bầu đại cử tri nhưng không ai chạm được cột mốc 270 phiếu. Ông Andrew Jackson là người có nhiều phiếu bầu đại cử tri nhất nhưng Hạ viện Mỹ chọn ông John Quincy Adams làm tổng thống Mỹ.
Nevada là bang chiến địa quan trọng với 6 phiếu bầu đại cử tri.
Ngoài ngày bầu cử 5/11/2024, cuộc đua vào Nhà Trắng vẫn còn những cột mốc đáng chú ý khác.
Kết quả bầu cử tổng thống Mỹ đang dần lộ diện.
75% phiếu bầu của bang Georgia được kiểm đếm và ông Trump đang dẫn trước với khoảng 52,7% phiếu bầu. Tại các bang Pennsylvania, Michigan và Winconsin, bà Harris đang dẫn trước ông Trump.
