Vào ngày 4/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ban hành hai sắc lệnh hành pháp, chính thức hóa các nội dung quan trọng trong thỏa thuận thương mại mà ông đạt được với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng 10.

Cụ thể, Mỹ sẽ giảm thuế quan liên quan đến ma túy fentanyl đối với hàng hóa Trung Quốc từ mức 20% xuống 10%.

Ngoài ra, ông Trump cũng gia hạn thỏa thuận đình chiến thuế quan với Trung Quốc thêm một năm, theo đó mức thuế đối ứng với hàng hóa Trung Quốc được duy trì ở mức 10%. Cả hai sắc lệnh sẽ có hiệu lực từ ngày 10/11.

Tổng thống Mỹ cũng giải thích lý do ông gia hạn thỏa thuận đình chiến. Ông cho biết Bắc Kinh cam kết sẽ dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và khoáng sản thiết yếu khác, đồng thời giải quyết những biện pháp trả đũa nhắm vào các nhà sản xuất bán dẫn của Mỹ.

Trung Quốc cũng hứa hẹn sẽ mua các mặt hàng nông sản quan trọng với nền kinh tế Mỹ, “bao gồm đậu nành, cao lương và gỗ tròn”. Ngoài ra, Bắc Kinh sẽ tạm dừng áp thuế với “một lượng lớn” nông sản Mỹ.  

Về vấn đề fentanyl, ông chủ Nhà Trắng cho biết Trung Quốc sẽ đẩy mạnh nỗ lực ngăn chặn nạn buôn lậu loại ma túy này và các hóa chất chế tạo chúng.

Sắc lệnh ban hành ngày 4/11 viết: “Trung Quốc đã cam kết sẽ thực hiện những biện pháp mạnh mẽ để chấm dứt dòng chảy fentanyl vào Mỹ, bao gồm ngừng vận chuyển một số hóa chất đến Bắc Mỹ và kiểm soát nghiêm ngặt việc xuất khẩu một số hóa chất khác ra toàn cầu”.

Bộ Ngoại giao và Bộ An ninh Nội địa Mỹ sẽ tiếp tục giám sát việc thực thi thỏa thuận. Ông Trump nêu rõ: “Nếu Trung Quốc không thực hiện các cam kết được mô tả trong điều 1 của sắc lệnh, tôi có thể sửa đổi lệnh nếu cần thiết”.

Thỏa thuận mới nhất giúp ổn định mối quan hệ thương mại Mỹ - Trung, vốn đã trải qua căng thẳng lớn trước khi lãnh đạo hai nước gặp mặt.

Tuy nhiên, thỏa thuận vẫn chỉ mang tính chất tạm thời, tạo cơ sở cho các cuộc đàm phán trong vòng một năm. Các bất đồng xoay quanh việc thực thi có thể sẽ xuất hiện sớm hơn. 

Bức tranh tổng thể về thuế quan với hàng hóa Trung Quốc vẫn chưa rõ ràng. Tờ Bloomberg cho biết một số mặt hàng Trung Quốc sẽ được miễn mức thuế quan cơ bản, trong khi đó những mặt hàng khác vẫn đối mặt với mức thuế cũ.

Dù vậy, nhìn chung thuế quan giảm xuống vẫn là tin tốt với các nhà nhập khẩu Mỹ - những người phải gánh chịu chi phí này. 

Ông Trump dự kiến sẽ sang thăm Trung Quốc trong nửa đầu năm 2026 và tiếp đón ông Tập tại Mỹ vào một thời điểm sau đó. Hai chuyến công du sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tình trạng của thỏa thuận đình chiến thuế quan.