Tổng thống Mỹ Donald Trump và các nhà lập pháp cấp cao đang chuẩn bị cho các cuộc đàm phán kịch tính vào phút chót để ngăn chặn kịch bản chính phủ phải đóng cửa ngay trong tuần này.

Nhà Trắng sẽ tổ chức một cuộc họp vào ngày 29/9, ngay trước khi Thượng viện Mỹ bỏ phiếu lại để quyết định liệu Quốc hội có tiếp tục cấp ngân sách cho chính phủ sau ngày 30/9 hay không.  

Trong tháng này, các hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã thông qua một dự luật nhằm tiếp tục tài trợ cho chính phủ cho tới cuối tháng 11. Tuy nhiên, Đảng Dân chủ đã chặn đề xuất đó tại Thượng viện. Phía Đảng Dân chủ đang yêu cầu Đảng Cộng hòa cùng đàm phán về khoản chi cho y tế.

Chính phủ Mỹ sẽ đóng cửa một phần từ lúc 0h01 ngày 1/10 (theo giờ địa phương) nếu Quốc hội không thể thông qua dự luật chi tiêu ngắn hạn.

Các nhân vật tham dự cuộc họp ngày 29/9 bao gồm Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune (Đảng Cộng hòa), Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries và Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer (Đảng Dân chủ).

Phía Đảng Cộng hòa cho rằng đây là cơ hội cuối cùng để Đảng Dân chủ chấp thuận đề xuất gia hạn ngân sách chính phủ thêm 7 tuần, còn Đảng Dân chủ tuyên bố Đảng Cộng hòa phải đáp ứng các điều kiện mà họ đưa ra.

Cả hai bên đều không có ý định nhượng bộ. Lập trường cứng rắn làm tăng nguy cơ chính phủ phải đóng cửa đầu tiên kể từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump. Khi đó, ngân sách của chính phủ bị gián đoạn hơn một tháng vì Quốc hội bất đồng về việc tài trợ cho bức tường biên giới.

Dự kiến ngay trong ngày 29/9, Thượng viện Mỹ sẽ bỏ phiếu lại về dự luật gia hạn ngân sách thêm 7 tuần mà phía Đảng Dân chủ từng bác bỏ. Đảng Cộng hòa chiếm 53 trên 100 ghế tại Thượng viện, nhưng hầu hết các dự luật cần ít nhất 60 phiếu ủng hộ để được thông qua.

Phía Đảng Dân chủ đã yêu cầu Đảng Cộng hòa nhượng bộ để đổi lấy sự ủng hộ của họ. Đảng Dân chủ đặc biệt tập trung vào vấn đề gia hạn các khoản trợ cấp mở rộng theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (ACA) vốn sẽ hết hạn trong năm nay.

Đảng Dân chủ cũng muốn khôi phục các khoản tài trợ cho chương trình Medicaid, đồng thời kêu gọi Nhà Trắng giải ngân những nguồn quỹ liên bang đang bị đóng băng.

Ông Trump chỉ trích Đảng Dân chủ đang hành động “điên rồ”. Ông tuyên bố vào ngày 26/9: “Nếu chính phủ buộc phải đóng cửa, Đảng Dân chủ chính là những người gây ra điều đó”.

Tuần trước, chính ông Trump đã hủy bỏ cuộc gặp mặt dự kiến với các lãnh đạo Đảng Dân chủ, chỉ trích yêu cầu của những nhà lập pháp này là vô lý.

Về cuộc họp sắp tới, Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Chuck Schumer bình luận: “Nếu Tổng thống Trump chỉ phàn nàn và la hét với Đảng Dân chủ, sau đó nói về những bất bình của ông ấy và đủ thứ khác, việc thảo luận sẽ chẳng đi đến đâu. Nhưng tôi hy vọng đó là sẽ một cuộc đàm phán nghiêm túc”.

Tờ Wall Street Journal cho biết cả Đảng Cộng hòa lẫn Đảng Dân chủ đều đang chuẩn cho viễn cảnh chính phủ đóng cửa, ít nhất là trong một khoảng thời gian ngắn.

Trong thời gian đó, hàng trăm nghìn nhân viên liên bang sẽ phải tạm nghỉ việc và nhiều hoạt động của chính phủ sẽ bị hạn chế. Nhân viên liên bang sẽ không được trả lương cho đến khi Quốc hội khôi phục nguồn tài trợ cho chính phủ.  

Để tăng sức ép lên Đảng Dân chủ, vào tối 24/9, Nhà Trắng đã chỉ đạo các cơ quan liên bang lập kế hoạch sa thải hàng loạt nhân viên nếu chính phủ phải đóng cửa.

Đảng Dân chủ khẳng định họ sẽ không nao núng trước lời đe dọa này và chỉ ra rằng chính quyền ông Trump đã cắt giảm nhiều nhân viên kể từ tháng 1.