Trong tập podcast gần đây, Nikkei Asia cho biết Việt Nam từ lâu đã là một cường quốc sản xuất, và trong những năm gần đây lại càng trở nên quan trọng hơn với vai trò là cơ sở sản xuất cho các công ty công nghệ. Trong đó, đáng kể nhất là việc phần lớn smartphone của Samsung được sản xuất tại Việt Nam.

Tuy nhiên, hiện nay Việt Nam còn có những tham vọng lớn hơn, đặc biệt trong các lĩnh vực chip và AI. Biên tập viên Mai Nguyễn cho hay, Việt Nam đang thúc đẩy phát triển khoa học – công nghệ trên mọi lĩnh vực, vì tin rằng đây là chìa khóa để đất nước thăng hạng trên bảng xếp hạng kinh tế toàn cầu trong những năm tới.

Có hai lĩnh vực mà Việt Nam tập trung mạnh mẽ là AI và chất bán dẫn. Vì sao lại là hai lĩnh vực này? Đối với chất bán dẫn, Việt Nam đã thu hút một lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài khá lớn. Tính đến năm ngoái, khoảng 11 tỷ USD vốn đầu tư vào lĩnh vực bán dẫn tại Việt Nam đã được đăng ký. Vì vậy, đây được xem là một lựa chọn tự nhiên.

Tuy nhiên, theo Nikkei Asia, lĩnh vực bán dẫn rất tốn kém và các quốc gia hàng đầu đã đi trước nhiều năm trong nghiên cứu và đầu tư. Do đó, Việt Nam cũng hướng đến AI – một lĩnh vực tương đối mới hơn và có chi phí phát triển thấp hơn.

“Đối với AI, phần lớn liên quan đến lập trình và phần mềm, mà về cơ bản bạn chỉ cần có máy tính, có điện là có thể xoay xở được. Trong khi đó, với chất bán dẫn, bạn cần những phòng lab khổng lồ, siêu sạch và rất nhiều tiền đầu tư vào đó. Đây là điều mà Việt Nam không thể cạnh tranh với các quốc gia/vùng lãnh thổ hàng đầu như Mỹ, Đài Loan hay cả Trung Quốc,” biên tập viên Nikkei Asia nhận định.

Theo tờ báo, lợi thế của Việt Nam là dân số trẻ và am hiểu công nghệ, chi phí vẫn tương đối rẻ so với tiêu chuẩn toàn cầu và còn nhiều dư địa để phát triển. Ngoài ra, Việt Nam cũng rất chú trọng vào giáo dục STEM (các môn công nghệ, kỹ thuật, toán học). Vì vậy, đây là lợi thế tự nhiên mà Việt Nam có thể tận dụng trong cuộc đua AI này.

Tuần qua, Qualcomm đã ra mắt một trung tâm R&D tại Việt Nam, nhằm tập trung vào AI, cụ thể là các giải pháp AI tạo sinh và AI tự chủ cho điện thoại thông minh, máy tính cá nhân, XR, ô tô và các ứng dụng Internet vạn vật (IoT).

Họ cho biết đây là trung tâm R&D về AI đầu tiên ở Đông Nam Á. Trước đó, Qualcomm đã mua lại VinAI Research (trước đây là Movien AI) từ Vingroup. Và công ty này bây giờ chính là trung tâm R&D về AI của Qualcomm.

Trung tâm R&D của Qualcomm có hơn 100 nhân sự và được dẫn dắt bởi Tiến sĩ Bùi Hải Hưng. Ông từng làm việc tại Google DeepMind và đã trở về Việt Nam vào năm 2019 để thành lập VinAI.

Có thể nói, những động thái này là một sự mở rộng kinh doanh của Qualcomm tại Việt Nam. Tập đoàn này đã hoạt động ở đây hơn 20 năm, có một mạng lưới và sự hợp tác khá rộng lớn với các công ty công nghệ lớn nhất Việt Nam như Viettel, VNPT,…

Theo quan sát của biên tập viên Nikkei Asia, thực tế cho thấy nhân tài người Việt ở nước ngoài trở về nước đang gia tăng. Họ được thúc đẩy bởi các gói đãi ngộ hấp dẫn mà các công ty tư nhân đưa ra, hoặc đơn giản là họ đã tích lũy đủ kinh nghiệm ở nước ngoài, kiếm đủ tiền và bây giờ thực sự muốn quay về đóng góp cho sự phát triển của Việt Nam. Cũng có một số người trở về chỉ vì họ nhớ nhà, nhớ đồ ăn.

“Tiến sĩ Hưng là một trong số họ. Ông đã trở về Việt Nam vào năm 2019, thành lập công ty đó và giờ tiếp tục hành trình của mình tại Qualcomm,” bà Mai Nguyễn nói.

Theo tờ báo, điều này có phần gợi nhắc đến câu chuyện của Đài Loan những năm 70, khi họ mời rất nhiều nhân tài đã học tập hoặc làm việc ở nước ngoài trở về để giúp xây dựng ngành công nghiệp chip.

Thực tế, Chính phủ Việt Nam cũng đang xem xét các chính sách ưu đãi để thu hút nhiều hơn nữa nhân tài trở về.

Thời gian qua, Qualcomm không phải là công ty duy nhất đã mua lại một đơn vị AI của Việt Nam. VinBrain cũng đã được Nvidia mua lại. Cả hai công ty này đều từng thuộc Vingroup.

Nikkei Asia trích dẫn ý kiến của Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng rằng, khi ông bán hai công ty này cho Qualcomm và Nvidia, một trong những yêu cầu là các công ty công nghệ toàn cầu này phải thành lập các trung tâm R&D tại Việt Nam và tuyển dụng người Việt.