Trên các kệ hàng tại các siêu thị ở Nhật Bản, chuối Việt Nam đang xuất hiện ngày càng nhiều, trong khi thị phần của chuối Philippines đang có dấu hiệu suy giảm, theo Nikkei Asia.

Theo thống kê, lượng chuối nhập khẩu từ Việt Nam năm 2024 đạt 33.000 tấn, gấp gần 14 lần so với năm 2019. Thị phần của chuối Việt tại Nhật tăng từ 0,2% lên 3,2% tổng lượng nhập khẩu. 

Riêng tháng 7, lượng chuối Việt Nam nhập vào khu vực Tokyo đã cao gấp đôi cùng kỳ năm ngoái. Dù vẫn chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng kim ngạch nhập khẩu, xu hướng này được đánh giá là bước tiến quan trọng, thu hẹp khoảng cách với các nguồn cung chủ lực như Philippines và Ecuador.

Tại chợ đầu mối Ota ở Tokyo, đại diện một nhà buôn cho biết những thùng chuối từ Việt Nam bắt đầu xuất hiện từ khoảng năm 2023 và hiện đã đứng thứ ba về sản lượng nhập sau Philippines và Ecuador. 

Theo Nikkei Asia, xu hướng gia tăng này xuất phát từ sự kết hợp giữa mức giá cạnh tranh và chất lượng sản phẩm ổn định. 

Chi phí trồng trọt ở Việt Nam thấp hơn so với Philippines và nhiều nhà sản xuất lớn khác, đồng thời vị trí địa lý gần Nhật Bản giúp chi phí vận chuyển rẻ hơn so với nguồn cung từ Mexico hay Ecuador.

Một chuỗi siêu thị ở ngoại ô Tokyo cho biết đã thử bày bán chuối Việt Nam cách đây hai năm. Từ đó đến nay, nhiều khách hàng sau khi dùng thử đã chuyển sang mua thường xuyên. Một chuỗi siêu thị khác cho biết chuối Việt Nam thường được bán với giá thấp hơn khoảng 10% so với chuối từ Philippines.

Trước đây, thị phần áp đảo của Philippines tại Nhật là kết quả của sự phối hợp giữa các nhà nhập khẩu Nhật Bản và người trồng chuối Philippines để duy trì nguồn cung ổn định.

Vào đầu những năm 2010, thị phần của Philippines đạt tới 90%. Tuy nhiên, trong một thập kỷ qua, sản xuất chuối tại nước này bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, thời tiết thất thường và chi phí lao động tăng, khiến giá bán tăng và chất lượng không ổn định. 

Hiện Philippines vẫn là nhà xuất khẩu chuối lớn nhất sang Nhật, nhưng thị phần đã giảm xuống khoảng 75% vào năm ngoái. Một số nhà nhập khẩu cho biết đã giảm khối lượng mua từ Philippines.

Đại diện một công ty buôn hoa quả nhận định Việt Nam mới trồng chuối ở quy mô lớn trong thời gian gần đây nên chưa bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh trên diện rộng. Cây chuối trẻ cho ra trái tươi hơn và thời gian bảo quản dài hơn.

Ngoài yếu tố chất lượng và giá thành, thuế nhập khẩu cũng là một lợi thế. Nhật Bản và Việt Nam đều là thành viên Hiệp định CPTPP, nên mức thuế nhập khẩu chuối Việt Nam hiện là 5,4%.

Trong tương lai mức thuế sẽ tiếp tục giảm theo lộ trình, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn vào năm 2028. 

Ngược lại, chuối từ Philippines vẫn chịu thuế nhập khẩu dao động từ 8% đến 18% tùy mùa, điều này có thể giúp chuối Việt Nam gia tăng lợi thế cạnh tranh về giá trong thời gian tới.