Theo tờ The Guardian, hậu cần ngược (reverse logistics) phức tạp hơn nhiều so với việc vận chuyển hàng đi. Hàng hoàn trả thường được gửi ra nước ngoài trong container đến các kho bãi. Hàng hóa cũng phải trải qua kiểm tra chất lượng để xác định xem có thể bán lại hay không, việc này tốn kém không ít.

"Không có chuyện hoàn trả miễn phí," Al Gerrie, CEO của ZigZag Global - công ty có nền tảng xử lý hoàn trả và mạng lưới vận chuyển toàn cầu cho biết.

"Các quy trình hậu cần gồm kiểm tra, đóng gói lại và phân phối lại hàng hóa, tốn kém rất nhiều cho các nhà bán lẻ. Đó là lý do tại sao các thương hiệu lớn như Boohoo, Zara và Asos đã áp dụng phí để bù đắp chi phí. Tôi dự đoán sẽ có thêm nhiều nhà bán lẻ làm theo từ năm 2025 trở đi."

Ông nói thêm: "Chúng ta đang trong một trong những giai đoạn bận rộn nhất trong năm: từ Black Friday đến đợt giảm giá tháng 1. Để duy trì lợi nhuận, các nhà bán lẻ cần phải giải quyết vấn đề hoàn trả."

Còn về hệ lụy môi trường, Tiến sĩ Talia Hussain từ Viện Đổi mới Thiết kế tại Đại học Loughborough London chia sẻ: "Hoàn trả khiến thêm nhiều phương tiện lưu thông trên đường, gây tắc nghẽn và khí thải. Hầu hết bao bì đóng gói có lẽ không được tái sử dụng, và nếu chi phí xử lý hoàn trả và tái nhập kho cao hơn lợi nhuận tiềm năng, các công ty có thể chọn cách thanh lý hoặc thải bỏ hàng hóa."

Các công ty hiện đang nỗ lực cải thiện quy trình hoàn trả bao gồm ACS (Advanced Clothing Solutions) tại Scotland, công ty này bắt đầu từ những năm 1990 với việc cho thuê váy kilt và trang phục truyền thống Highland.

Từ năm 2019, họ đã đa dạng hóa sang lĩnh vực sửa chữa và bán lại hàng hoàn trả cho các thương hiệu thời trang. Năm nay, ACS hợp tác với công ty công nghệ Archive, chuyên phân loại quần áo đã qua sử dụng cho các thương hiệu cao cấp, gửi đi bán lại hoặc tái chế.

Phần mềm của Archive có thể đáp ứng các yêu cầu riêng của từng công ty về tiêu chuẩn quần áo đủ điều kiện bán lại. Các thương hiệu như North Face và Pangaia đang vận hành kênh bán lại riêng cho quần áo đã qua sử dụng thông qua sự hợp tác giữa ACS và Archive.

Công ty xử lý hoàn trả của Mỹ (Re)vive là một startup chuyên sửa chữa quần áo hoàn trả trong vòng ba tuần để bán lại với giá gốc hoặc thông qua các trang web bán lại. Công ty đã có lãi hơn 3 triệu USD trong năm nay, và dự kiến khối lượng quần áo được tân trang sẽ tăng gấp 25 lần trong năm tới.

(Re)vive ban đầu là Hemster, một công ty chuyên sửa quần áo, và chuyển sang xử lý hàng hoàn trả để bán lại sau khi gặp khó khăn trong đại dịch.

CEO Allison Lee chia sẻ: "Trước khi tôi thành lập (Re)vive, tôi cứ nghĩ mọi thứ tôi trả lại sẽ tự động được đưa vào kho, bán cho người khác, và mọi người đều vui vẻ. Hóa ra quy trình xử lý hoàn trả phức tạp hơn nhiều so với những gì tôi có thể tưởng tượng khi còn là người tiêu dùng. Thậm chí một khiếm khuyết rất nhỏ cũng có thể khiến món đồ bị 'loại bỏ' trong mùa đó, tạo ra tình huống cả thương hiệu và người tiêu dùng đều thiệt hại. Chúng tôi hy vọng tận dụng (Re)vive để những món đồ không hoàn hảo này có thể có cuộc sống thứ hai."

Lee cho rằng các thương hiệu cần nỗ lực hơn nữa để làm cho việc hoàn trả bền vững. "Phong trào bền vững gần đây tập trung vào hành vi người tiêu dùng, với thông điệp 'Mua sắm thông minh hơn', điều này đã giúp nâng cao nhận thức về bán lại và tuần hoàn. Tuy nhiên, điều quan trọng là cũng phải yêu cầu các thương hiệu... đảm bảo hàng hoàn trả của họ không bị đưa vào bãi rác một cách không cần thiết hoặc quá sớm. Điều này vừa bền vững vừa khả thi về mặt tài chính."

Gerrie cho biết tốc độ của quy trình hoàn trả có thể tác động lớn đến lãng phí. "Đối với hầu hết nhà bán lẻ, tốc độ xử lý hoàn trả là yếu tố quan trọng," ông nói. "Đặc biệt trong ngành thời trang, xu hướng thay đổi nhanh chóng, và hàng hóa nằm trong kho nhanh chóng mất giá trị, nên việc phân loại và đưa trở lại thị trường một cách hiệu quả là rất quan trọng. Ngoài ra, 84% người tiêu dùng mong đợi được hoàn tiền trong vòng một tuần, và những tiêu chuẩn này không giảm trong mùa cao điểm."

Một báo cáo gần đây của Zigzag về hậu cần ngược cho thấy những người hoàn trả chậm và thường xuyên chiếm gần một nửa số lượng hoàn trả ở Anh, trong khi 69% người mua sắm thuộc thế hệ Z có thói quen "bracketing" - đặt mua cùng một món hàng với nhiều kích cỡ và màu sắc khác nhau, so với 16% thế hệ baby boomer.

Gerrie dự đoán sẽ có đỉnh điểm hoàn trả theo mùa từ hiện tượng "wardrobing" trong dịp Giáng sinh và năm mới, khi khách hàng mua trang phục dự tiệc để trả lại sau khi mặc.

"Sự gia tăng tỷ lệ hoàn trả có tác động rất lớn đến lợi nhuận của các nhà bán lẻ," ông nói. "Mức độ của vấn đề này đã bị các nhà bán lẻ đánh giá thấp trong nhiều năm, nhưng một số đang bắt đầu nhận ra áp lực mà chính sách hoàn trả miễn phí gây ra cho doanh nghiệp", vị này nói thêm.