Hôm 5/11, các thẩm phán của Toà án Tối cao Mỹ đã tỏ ra hoài nghi về tính hợp pháp của chính sách thuế quan mà Tổng thống Donald Trump áp đặt lên các đối tác thương mại toàn cầu.

Theo đưa tin từ CNBC, các thẩm phán đã chất vấn gay gắt ông D. John Sauer - luật sư đại diện cho chính quyền Tổng thống Trump - về phương pháp ban hành thuế quan.

Các toà án liên bang cấp dưới phán quyết rằng ông Trump không có thẩm quyền áp đặt thuế quan fentanyl đối với hàng hoá Canada, Trung Quốc và Mexico cũng như thuế quan đối ứng theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA).

Luật sư Sauer khẳng định “đây là các mức thuế quan theo quy định. Chúng không phải là thuế quan giúp tăng doanh thu cho chính phủ. Việc thuế quan mang lại doanh thu chỉ là tình cờ”.

Thẩm phán Sonia Sotomayor, một trong ba thành viên theo trường phái tự do của Toà án Tối cao, đáp lại: “Ông nói thuế quan không phải thuế, nhưng đó chính xác là thuế. Chúng đang kiếm tiền từ công dân Mỹ, tức đang tạo ra doanh thu”.

Sau đó, bà lưu ý rằng chưa có tổng thống nào ngoài ông Trump từng sử dụng IEEPA để áp đặt thuế quan kể từ khi đạo luật này có hiệu lực vào năm 1977.

Thẩm phán Neil Gorsuch, một trong 6 thành viên bảo thủ tại Toà án Tối cao, đã chất vấn ông Sauer về việc Tổng thống Trump đơn phương áp đặt thuế quan mà không có sự cho phép của Quốc hội Mỹ.

“Điều gì sẽ xảy ra nếu tổng thống phủ quyết luật để thu hồi quyền hạn này. Quốc hội không thể lấy lại quyền hạn sau khi đã trao cho tổng thống”, vị thẩm phán cho hay.

“Chẳng khác nào quyền lực đang dần dần nhưng liên tục chuyển sang nhánh hành pháp và rời xa các đại diện do người dân bầu ra”, ông nói tiếp.

Các thẩm phán bảo thủ khác cũng gây sức ép lên luật sư Sauer.

Ông Neal Katyal, luật sư của nguyên đơn trong vụ kiện lên Toà án Tối cao, mở đầu lập luận bằng cách nhắc lại nhận định của nhiều thẩm phán: “Thuế quan là thuế”.

“Các nhà lập quốc đã trao quyền đánh thuế đó cho riêng Quốc hội. Chúng tôi không nghĩ IEEPA cho phép hành vi phá bỏ cấu trúc thuế quan toàn cầu như vậy”, ông Katyal tiếp tục.

Vị luật sư cũng chỉ ra rằng dù Nhà Trắng khẳng định thuế quan sẽ giải quyết vấn đề thâm hụt thương mại, ông Trump đã áp thuế 39% lên Thuỵ Sỹ, một đồng minh của Mỹ, dù Mỹ có thặng dư thương mại với quốc gia châu Âu này.

Theo CNBC, Toà án Tối cao đã lắng nghe các lập luận trong 2 tiếng rưỡi và không đưa ra phán quyết. Hiện chưa rõ khi nào toà án sẽ ra phán quyết, nhưng chính quyền ông Trump đã yêu cầu đẩy nhanh tiến độ.

Trong một hồ sơ gửi toà án vào tháng 9, Bộ trưởng Bộ Tài chính Scott Bessent cho biết Mỹ có thể phải hoàn trả 750 tỷ USD hoặc hơn nếu Toà án Tối cao phán quyết thuế quan là bất hợp pháp và nếu đến mùa hè năm sau mới có phán quyết.

Ông Bessent đã tham dự phiên toà hôm 5/11.

Trong một bài đăng trên nền tảng X sau đó, ông Bessent viết luật sư Sauer “đã trình bày những lập luận chặt chẽ, thuyết phục về sự cần thiết phải sử dụng quyền áp thuế quan của IEEPA để đối phó với tình trạng khẩn cấp mà Tổng thống Trump đã tuyên bố”.

“Quan trọng hơn, các luật sư của nguyên đơn, Neal Katyal và Benjamin Gutman, đã đưa ra những lập luận cho thấy những hiểu lầm và thông tin sai lệch về các mục tiêu thương mại của chính quyền Trump”, ông viết tiếp.

Dựa theo chính sách thuế quan đối ứng, nhiều quốc gia đang chịu mức thuế tối thiểu 10% và hàng hoá từ hơn một chục quốc gia khác phải chịu mức thuế cao hơn, chẳng hạn như Ấn Độ và Brazil đối mặt mức thuế 50%.

Theo Ủy ban ngân sách liên bang có trách nhiệm, nếu được duy trì, thuế quan đối ứng sẽ tạo ra thêm 3.000 tỷ USD doanh thu cho chính phủ Mỹ vào năm 2035.

Tuần trước, ủy ban này cho biết chính phủ liên bang đã thu khoảng 151 tỷ USD từ thuế hải quan trong nửa cuối năm tài khoá 2025, “tăng gần 300% so với cùng kỳ năm tài khoá 2024”.

Vụ kiện tại Toà án Tối cao được coi là một phép thử pháp lý quan trọng đối với ông Trump. Vị tổng thống khẳng định thuế quan là rất quan trọng để bảo vệ nền kinh tế và công dân Mỹ. Ông nói thuế quan là một động lực mạnh mẽ thúc đẩy các doanh nghiệp sản xuất hàng hoá tại Mỹ.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social vào ngày 4/11, ông Trump viết: “Vụ kiện tại Toà án Tối cao ngày mai là vấn đề sống còn đối với đất nước chúng ta”.

“Nếu chiến thắng, chúng ta sẽ đạt được an ninh tài chính và quốc gia to lớn nhưng công bằng. Nếu thua cuộc, chúng ta hầu như không có khả năng tự vệ trước các quốc gia khác, những quốc gia đã lợi dụng chúng ta trong nhiều năm”, bài đăng có đoạn.