Trong báo cáo mới công bố, ông Michael Kokalari, Giám đốc phòng Phân tích kinh tế vĩ mô và Nghiên cứu thị trường VinaCapital cho biết tỷ giá USD/VND đã có sự biến động mạnh trong ba năm qua.

Nguyên nhân xuất phát từ việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất nhanh nhất từ trước đến nay vào đầu năm 2022 và bắt đầu cắt giảm lãi suất vào tháng 9/2024, mặc dù các yếu tố riêng biệt của Việt Nam cũng ảnh hưởng đến VND.

Đầu năm 2023, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) thực hiện cắt giảm lãi suất trong khi Fed đang tăng lãi suất, dẫn đến khoảng cách kỷ lục giữa lãi suất ngắn hạn VND và USD. Tại thời điểm đó, lãi suất VND thấp hơn 5% so với lãi suất USD. 

Tính đến tháng 5/2024, VND đã mất giá gần 5% do chỉ số USD/DXY tăng gần 4% (do lạm phát của Mỹ và kỳ vọng giảm lãi suất của Fed yếu đi) và các lo ngại khác tại Việt Nam.

Trong năm 2024, tỷ giá USD/VND diễn biến trái chiều, đầu tiên tăng giá do kỳ vọng về việc Fed sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng 9/2024, nhưng sau đó giảm giá do lo ngại về cuộc bầu cử của Donald Trump (chỉ số DXY tăng khoảng 7% trước và sau ngay lập tức cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vì thuế quan làm tăng giá trị của đồng USD). 

Theo số liệu từ báo cáo, trước áp lực đó giảm giá của VND, NHNN đã thắt chặt bằng cách bán ngoại tệ và bán khoảng 6 tỷ USD từ dự trữ ngoại hối, khiến giảm tổng dự trữ của NHNN xuống còn khoảng 87 tỷ USD, thấp hơn ba tháng nhập khẩu.

Chuyên gia VinaCapital dự phóng năm 2025 sẽ chứng kiến một số biến động đối với đồng VND, nhưng tỷ giá USD/VND cuối cùng sẽ kết thúc năm với mức giảm 3% hợp lý so với đồng USD.

Hai yếu tố riêng biệt của Việt Nam sẽ tác động đến VND trong năm 2025 bao gồm dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện thấp hơn ba tháng nhập khẩu, dự trữ ngoại hối không đủ sẽ hạn chế khả năng NHNN bán USD để bảo vệ đồng VND; thặng dư thương mại khoảng 6% GDP của Việt Nam dự kiến sẽ thu hẹp.

Đi sâu về thặng dư thương mại của Việt Nam, báo cáo VinaCapital cho biết các nhà máy FDI đã tiêu thụ hết lượng hàng tồn kho nguyên liệu sản xuất trong hai năm qua. Hiện tại, các doanh nghiệp FDI đang nhập khẩu nhiều nguyên liệu hơn để dự trữ tồn kho, khiến tốc độ tăng trưởng nhập khẩu của Việt Nam vượt tốc độ tăng trưởng xuất khẩu.

Theo đó, tăng trưởng nhập khẩu khoảng 16% so với 14% tăng trưởng xuất khẩu. Chuyên gia kỳ vọng sự chênh lệch này sẽ tiếp tục mở rộng trong năm tới, dẫn đến sự thu hẹp thặng dư thương mại của Việt Nam. 

Chuyên gia tin rằng việc VND sẽ giảm 3% vào năm tới dựa trên kỳ vọng rằng chỉ số USD (DXY) sẽ kết thúc năm 2025 gần như không thay đổi. 

“Tuy nhiên, năm 2025 có khả năng sẽ là một năm đầy biến động đối với USD, một phần vì lạm phát của Mỹ luôn tăng vào đầu năm 2025, vì nhiều lý do bất kể ai thắng cử tổng thống”, chuyên gia nhận định.

VinaCapital cho biết thị trường đang kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất thêm hai lần trong năm tới, nhưng sẽ không ngạc nhiên nếu Fed không cắt giảm lãi suất trong năm tới, do điều này sẽ đẩy USD lên cao hơn.

Ngoài ra, khoảng hai phần ba mức thuế quan mà Mỹ áp đặt lên các quốc gia khác cuối cùng đều phản ánh vào việc giá trị USD tăng lên. Điều này có nghĩa là USD sẽ tiếp tục tăng giá nếu ông Donald Trump tiếp tục thực hiện kế hoạch áp thuế lên Canada, Mexico và Trung Quốc.

"Song Bộ trưởng Tài chính mới Scott Bessent và những người khác cũng cho biết chính quyền của ông Trump dự định sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán để làm giảm giá trị USD thông qua một thoả thuận quốc tế gọi là “Plaza Accord 2.0", báo cáo ghi rõ.