Ngày 31/7, Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết đơn vị này vừa gửi công văn tới các cơ quan chức năng, bao gồm Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Quốc hội, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan, để kiến nghị xem xét về thuế giá trị gia tăng đối với ngành hồ tiêu và gia vị.

Theo đó, VPSA cho biết hiện nay, ngành hồ tiêu Việt Nam có sản lượng sản xuất ước đạt khoảng 200.000 tấn mỗi năm. Trong đó, có 190.000 tấn được xuất khẩu (chiếm 95% tổng sản lượng) và chỉ 10.000 tấn được tiêu thụ nội địa (chiếm 5%).

Tuy nhiên, chỉ có khoảng 5.000 tấn (chiếm 2,5%) được chế biến sâu và tiêu thụ trong nước. Do đó, Nhà nước chỉ thu được thuế giá trị gia tăng từ phần sản phẩm này. Phần lớn sản lượng còn lại sẽ xuất khẩu không phải chịu thuế giá trị gia tăng nên doanh nghiệp xuất khẩu sẽ được hoàn thuế giá trị gia tăng.

Theo tính toán của VPSA, tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành hồ tiêu đạt 1,3 tỷ USD. Trong đó thuế giá trị gia tăng 5% cho toàn bộ ngành sẽ lên tới 65 triệu USD. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 1,63 triệu USD, tương đương khoảng 42 tỷ đồng, thu được từ sản phẩm tiêu thụ nội địa. Phần còn lại khoảng 63,38 triệu USD sẽ được hoàn lại cho các doanh nghiệp xuất khẩu.

Tương tự, nhóm cây gia vị khác với tổng sản lượng xuất khẩu khoảng 200.000 tấn cũng chỉ dành khoảng 5.000 tấn chế biến tiêu dùng trong nước. Tính chung toàn ngành gia vị Việt Nam, với tổng lượng xuất khẩu hơn 400.000 tấn (theo số liệu năm 2024), chỉ có khoảng 10.000 tấn tiêu và gia vị các loại được tiêu thụ nội địa và giúp đem lại nguồn thu thuế giá trị gia tăng cho Nhà nước, ước đạt 55 tỷ đồng, số thuế dự kiến được hoàn khoảng 2.135 tỷ đồng.

VPSA nhận định cơ chế hoàn thuế thời gian qua đã bộc lộ nhiều kẽ hở tạo điều kiện gian lận trong việc hoàn thuế. Những vụ việc này đã gây thiệt hại cho các doanh nghiệp và làm giảm tính minh bạch trong việc thu thuế. Thực tế, nhiều doanh nghiệp nhà xuất khẩu rất lo lắng về nguy cơ này lại tiếp tục có thể lặp lại khi thực hiện cơ chế hoàn thuế như quy định của Luật Thuế giá trị gia tăng mới.

Do đó, để hỗ trợ ngành hồ tiêu và gia vị phát triển bền vững, VPSA đã đề xuất một số giải pháp cụ thể. Trong đó, hiệp hội kiến nghị áp dụng thuế giá trị gia tăng 0% đối với hàng nguyên liệu đầu vào dùng để xuất khẩu. Đồng thời, kiến nghị bỏ cơ chế hoàn thuế xuất khẩu đối với hồ tiêu và gia vị do việc hoàn thuế không tương xứng với nguồn lực xã hội và gây ảnh hưởng lớn đến dòng vốn lưu động của doanh nghiệp.

Mặt khác, VPSA đề xuất cân nhắc khả năng áp dụng thuế khoán xuất khẩu 0,5%, vừa giúp Nhà nước thu được thuế ngay trên giao dịch xuất khẩu, vừa hỗ trợ doanh nghiệp có vốn kinh doanh chủ động, vòng quay vốn nhanh.

Đối với nguyên liệu đầu vào sản xuất, chế biến tiêu thụ nội địa, hiệp hội kiến nghị tiếp tục duy trì thuế giá trị gia tăng 5%.

Theo lý giải của VPSA, việc áp dụng cơ chế thuế giá trị gia tăng hiện tại đối với ngành hồ tiêu và gia vị sẽ gây ra rất nhiều nhiều khó khăn tài chính cho doanh nghiệp, đặc biệt là trong bối cảnh biến động giá trị nông sản và sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác như Indonesia, Ấn Độ, và Brazil.

"Do chủ yếu xuất khẩu vẫn là sản phẩm ở dạng sơ chế nên biên độ lợi nhuận chỉ khoảng 1 - 3%. Vì vậy, việc hoàn thuế giá trị gia tăng 5% khả năng sẽ trở thành yếu tố kìm hãm sự phát triển bền vững của ngành", VPSA nhấn mạnh.

Hiệp hội kỳ vọng việc điều chỉnh thuế giá trị gia tăng với ngành hồ tiêu và gia vị sẽ giúp tạo ra môi trường thuế minh bạch và thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời giúp doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ với ngân sách, tạo điều kiện thúc đẩy ngành phát triển mạnh mẽ và nâng cao giá trị sản phẩm.