Dệt may hưởng lợi xu thế chuyển dịch đơn hàng

Theo số liệu của Cục Hải quan, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam trong tháng 5 tiếp tục đà tăng trưởng mạnh. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu trong tháng 5 đạt gần 3,3 tỷ USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính chung 5 tháng qua, Việt Nam thu về hơn 15 tỷ USD từ hoạt động xuất khẩu hàng may mặc tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Trong đó, Mỹ nổi lên là thị trường chiếm tỷ trọng cao nhất với gần 45%, tăng so với mức 43,5% của cả năm 2024. Trong 5 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu dệt may sang Mỹ đạt khoảng 6,7 tỷ USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng trong tháng 5, thị trường này ghi nhận mức tăng trưởng tới 26% về tốc độ nhập hàng của Việt Nam. 

Tại ĐHĐCĐ thường niên 2025, ông Cao Hữu Hiếu – Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dệt May (Vinatex, Mã: VGT) cho biết những tháng đầu năm 2025 tiếp tục xu hướng chuyển đơn hàng từ các quốc gia đối thủ như Trung Quốc sang Việt Nam. Cùng lúc đó, các đối thủ khác như Bangladesh và Ấn Độ cũng phải đối mặt với bất ổn chính trị.

Nhiều nguyên dẫn đến xu hướng chuyển dịch đơn hàng, trong đó yếu tố quan trọng nhất là thuế quan áp dụng lên Trung Quốc ở mức cao trong khi tồn kho tại Mỹ thấp… 

Trang Fibre2Fashion News Desk dẫn báo cáo của hãng phân tích Pass_by cho biết bắt đầu từ cuối tuần thứ hai của tháng 4, tức sau khi ông Trump công bố thuế sau đó quyết định hoãn 90 ngày, lưu lượng khách tại nhiều ngành hàng bán lẻ ở Mỹ lại tăng mạnh trở lại. Các cửa hàng quần áo ghi nhận mức tăng 4,78%, cửa hàng tạp hóa tăng 6,95% và cửa hàng giày dép tăng 4,03%, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ trong hoạt động tiêu dùng giữa những lo ngại về thuế quan đang diễn ra.

Nhiều mặt hàng may mặc, giày dép và hàng hóa chuyên biệt được nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới, điều này đã thúc đẩy làn sóng mua sắm tích trữ trước để tránh các đợt tăng giá dự kiến. 

Thị phần hàng dệt may của Việt Nam tại thị trường Mỹ vượt Trung Quốc để giữ vị trí số 1. Các nhà mua hàng thúc giục doanh nghiệp gia công hàng dệt may đẩy mạnh tiến độ giao hàng sao cho kịp trước ngày 10/7 - thời điểm chính phủ Mỹ sẽ có quyết định cuối cùng về thuế quan. 

Theo số liệu từ Trung tâm Quốc tế Thương mại Quốc tế (ITC), hàng dệt may của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ chính thức vượt Trung Quốc từ tháng 3 năm nay và xu hướng này vẫn duy trì trong tháng 4. Kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Trung Quốc liên tục lao dốc từ đầu năm tới nay, từ mức khoảng 1,7 tỷ USD trong tháng 1 xuống còn 848 triệu USD trong tháng 4.

Trong 4 tháng đầu nay, thị phần hàng dệt may của Việt Nam tại Mỹ gần 19% trong khi của Trung Quốc là 17,6%, thu hẹp so với mức 22% của năm 2024.

Trao đổi tại ĐHĐCĐ thường niên 2025, lãnh đạo của May Thành Công (Mã: TCM) cho biết với mức thuế cao thời gian qua, Trung Quốc gần như không giao dịch được hàng thương mại, trong giai đoạn ngắn hạn là lợi thế với Việt Nam bởi còn thời gian đàm phán. Việc Mỹ tập trung nhiều vào Trung Quốc hơn là các quốc gia khác, đó có thể xem là cơ hội cho Việt Nam.

Rủi ro xuất khẩu 6 tháng cuối năm xuất khẩu dệt may giảm mạnh

Doanh nghiệp dệt may Việt Nam được hưởng lợi từ xu hướng chuyển dịch đơn hàng trong nửa đầu năm nay. Tuy nhiên, theoTổng Giám đốc Vinatex các yếu tố này có thể không còn nửa cuối năm nữa, phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả đàm phán thuế quan giữa Việt Nam và Mỹ.

“Tình hình kinh doanh của chúng tôi trong quý III và IV khá khó lường”, ông Cao Hữu Hiếu nói. 

Việt Nam vừa kết thúc vòng đàm phán thứ ba vào chiều ngày thứ Sáu tuần trước. Hai bên cũng thống nhất sẽ tổ chức cuộc họp trực tuyến trong những ngày tới để thảo luận các vấn đề còn tồn tại.

Theo Chủ tịch Vinatex ông Lê Tiến Trường, vấn đề thuế quan của Mỹ có hai khía cạnh rất quan trọng là giá trị phần trăm thuế suất của Việt Nam là bao nhiêu và tương quan mức thuế đó so với các đối thủ cạnh tranh lớn như Ấn Độ, Bangladesh và đặc biệt là Trung Quốc. Do Mỹ chiếm tỷ trọng lớn trong xuất khẩu dệt may Việt Nam, nên kết quả đàm phán thuế quan sẽ tác động rất lớn đến tình hình 6 tháng cuối năm. 

“Dự kiến 6 tháng đầu năm nay, tăng trưởng xuất khẩu dệt may khoảng 11% so với cùng kỳ năm trước. Nhưng nếu mà kết quả đàm phán cuối cùng thuế áp dụng cho Việt Nam ở mức cao thì tình hình xuất khẩu 6 tháng cuối năm sẽ giảm rất sâu. Nếu mức giảm trong 6 tháng cuối năm lên đến 9-10% thì ảnh hưởng rất nặng nề”, ông Trường cho biết

Theo ông, chính bởi yếu tố bất định này nên việc xây dựng kế hoạch kinh doanh 5 năm là “không có ý nghĩa” bởi chưa thể đánh giá mức độ ảnh hưởng của tăng thuế đến giá bán tại Mỹ thế nào? Mức độ giảm nhu cầu là bao nhiêu?

“5 tháng ngành bán lẻ của Mỹ là đã cắt giảm 76.000 việc làm và tăng gấp ba lần so với năm 2024, lớn thứ hai, chỉ sau lượng cắt giảm công chức. Hãng thời trang nổi tiếng như Forever 21 thì cũng tuyên bố đang bị phá sản rồi và giải tán mất khoảng 43.000 việc làm. Ông lớn Apparel Group cũng rút lại cái kế hoạch kinh doanh năm 2026”, ông Trường cho biết. 

Trên thực tế nhiều doanh nghiệp dệt may cũng đang tỏ ra quan ngại về tình hình đơn hàng cuối năm nay khi các đối tác vẫn đang quan sát diễn biến thuế quan. 

Tại hội nghị về ngành dệt may do Cục Xúc tiến Thương mại tổ chức hồi cuối tháng 5,  ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), cho biết không chỉ Mỹ mà xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam ở một số thị trường lớn khác cũng đang gặp rủi ro. 

Thị trường châu Âu đang ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn liên quan đến phát triển bền vững, buộc doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ mạnh như Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh hay Indonesia.

Đáng lo ngại hơn, dòng vốn đầu tư vào các khâu then chốt nhưng còn thiếu hụt như dệt vải và nhuộm, vốn đóng vai trò quyết định trong việc đáp ứng quy tắc xuất xứ của các Hiệp định thương mại tự do (FTA), cũng có xu hướng sụt giảm.

Trước bối cảnh khó khăn, nhiều doanh nghiệp đã chủ động lên kế hoạch đầu tư, liên doanh trong lĩnh vực dệt vải để từng bước tự chủ nguồn nguyên liệu, đảm bảo minh bạch chuỗi cung ứng – điều kiện bắt buộc để thâm nhập sâu vào thị trường Mỹ và các thị trường cao cấp khác.

"Các doanh nghiệp cũng đang tích cực tìm kiếm thêm thị trường mới nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường chủ lực bằng cách cải tiến công nghệ, đẩy mạnh ứng dụng thương mại điện tử nhằm tối ưu hóa chi phí sản xuất và vận hành", ông Cẩm cho hay. 

Lãnh đạo của May Thành Công cho biết chi phí lao động Việt Nam tăng lên hàng năm, như 5-10 năm trước kia là lao động giá rẻ nhưng giờ không còn nữa. Muốn có đơn hàng thì tập trung phát triển sản phẩm giá trị cao hơn, chuyển đổi số nhanh hơn trong nhà máy, bằng cách sử dụng công nghệ mới, AI, thông minh hơn và nhanh hơn, đó là hướng công ty tập trung trong những năm tiếp theo.