Hơn một chục bang tại Mỹ đã khởi kiện Tổng thống Donald Trump và chính quyền của ông vào ngày 23/4. Các bang này yêu cầu tòa án tuyên bố thuế quan mà ông Trump đánh vào hàng nhập khẩu là bất hợp pháp.

Bà Letitia James, Tổng chưởng lý bang New York, viết trong tuyên bố về vụ kiện: “Tổng thống Mỹ không có quyền tăng thuế tùy ý, nhưng đó chính là những gì Tổng thống Trump đang làm với thuế quan”.

Đơn kiện được trình lên Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ. Bên nguyên đơn lập luận rằng tổng thống Mỹ không có quyền tùy ý áp thuế quan theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA). Ông Trump đã viện dẫn đạo luật này khi tiến hành chính sách thuế quan.

Khoảng hơn một tuần trước, một nhóm 5 doanh nghiệp nhỏ cũng đã đâm đơn kiện chống lại ông Trump tại cùng tòa án, thách thức tính hợp pháp của thuế quan mới với lý do tương tự.

Vào ngày 22/4, một hội đồng thuộc Tòa án Thương mại Quốc tế Mỹ đã bác bỏ yêu cầu của nhóm 5 doanh nghiệp là tạm thời đình chỉ thuế quan mới của ông Trump cho đến khi vụ kiện ngã ngũ.

Ngoài New York, những bang cùng khởi kiện ông Trump vào ngày 23/4 bao gồm Arizona, Colorado, Connecticut, Delaware, Illinois, Maine, Minnesota, New Mexico, Oregon và Vermont.

Đơn kiện tuyên bố: “Ngoài ông Trump, chưa từng có một tổng thống Mỹ nào dùng IEEPA để áp đặt thuế quan. Trong gần 5 thập kỷ IEEPA được ban hành, không một tổng thống Mỹ nào khác áp thuế quan dựa trên tình trạng khẩn cấp quốc gia, bất chấp các chiến dịch chống ma túy toàn cầu do Mỹ dẫn dắt và thâm hụt thương mại kéo dài.

Do các mức thuế quan này là bất hợp pháp, tòa án nên tuyên bố rằng chúng không có hiệu lực, cấm các cơ quan và quan chức của bị đơn thực thi chúng và hủy bỏ hành động của những cơ quan thực hiện chúng.” 

CNBC đã yêu cầu Nhà Trắng đưa ra bình luận.

Kể từ khi nhậm chức, ông Trump đã ký một loạt sắc lệnh hành pháp nhằm áp nhiều loại thuế quan lên hàng hóa nước ngoài, bao gồm mức thuế 145% đối với hàng sản xuất tại Trung Quốc và thuế 25% lên hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico. Ông Trump cũng áp thuế đối ứng 10% lên hầu hết những nước khác trên thế giới.

Đơn kiện của các bang khẳng định quyền áp đặt và thu thuế thuộc về Quốc hội, không phải của tổng thống. Họ cáo buộc việc ông Trump áp các mức thuế lớn và thường xuyên thay đổi đã làm “xáo trộn trật tự của Hiến pháp” và “gây ra hỗn loạn” cho nền kinh tế Mỹ.

Tổng chưởng lý Kris Mayes của bang Arizona tuyên bố: “Kế hoạch thuế quan của Tổng thống Trump không chỉ liều lĩnh về mặt kinh tế mà còn bất hợp pháp.

Arizona không thể chịu đựng các mức tăng thuế khổng lồ của Tổng thống Trump. Dù Nhà Trắng nói gì, thuế quan thực chất cũng là một loại thuế sẽ được chuyển về phía người tiêu dùng Arizona”.