Một trong những nội dung quan trọng trong Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi Bộ Tài chính đưa ra là việc thay đổi chuyển cách tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) đối với các kênh đầu tư như bất động sản hay chứng khoán.

Với chứng khoán, Bộ Tài chính đề xuất tính thuế suất TNCN bằng 20% phần lãi ròng – tức phần chênh lệch dương giữa giá bán và giá mua sau khi trừ chi phí, tính theo năm. Trong khi trước đây, thuế TNCN với chứng khoán được tính bằng 0,1% giá bán từng giao dịch.

Không nên ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư

Trao đổi với chúng tôi bên lề Tọa đàm “Lực đẩy dòng vốn mới” diễn ra sáng 23/7, ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam, cho rằng các chính sách thuế với chứng khoán không chỉ ảnh hưởng đến nhà đầu tư trong nước mà còn cả với nhà đầu tư nước ngoài. Ở các quốc gia khác nhau đều có mục tiêu về chính sách thuế khác nhau. Do đó, cơ chế điều chỉnh chính sách cũng sẽ khác nhau, tuỳ thị trường.

Hiện nay, đối với lĩnh vực thuế trong chứng khoán, Việt Nam thực hiện cơ chế đánh thuế trên giao dịch bán cũng như đánh thuế vào cổ tức tiền mặt hoặc cổ tức bằng cổ phiếu. Nhiều quốc gia cũng áp dụng theo cái cơ chế này. Ở một số quốc gia, họ lại đánh thuế dựa trên thu nhập, lãi ròng hoặc là cơ chế đánh thuế trên lãi vốn, ông Sơn thông tin.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang đưa lộ trình để xem xét điều chỉnh cơ chế đánh thuế dựa trên thu nhập ròng của nhà đầu tư.

"Tôi nghĩ rằng mỗi cơ chế đánh thuế có những ưu, nhược điểm nhất định. Cơ chế mà chúng ta thực hiện từ trước đến nay là đánh thuế 0,1% trên doanh số bán đối với nhà đầu tư. Cách này khá đơn giản, dễ tính, dễ thực hiện", ông Sơn nói.

Ông cho biết, từng có giai đoạn, Việt Nam áp dụng mô hình song song cho nhà đầu tư lựa chọn đánh thuế trên doanh số bán hoặc đánh thuế trên thu nhập vào cuối năm.

Và bây giờ, Bộ Tài chính đề xuất phương án thứ ba là phương án là đánh thuế trên thu nhập.Việc đánh thuế này dựa trên giá mua trừ giá bán và chi phí, phần lãi sẽ phải chịu thuế 20%. Nhà đầu tư sẽ phải tính thu nhập dựa trên năm.

Mỗi phương án đánh thuế TNCN đều có những ưu, nhược điểm. Song để không ảnh hưởng đến dòng vốn của nhà đầu tư nước ngoài thì cần có định hướng hỗ trợ nhà đầu tư cá nhân hay các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài khi mà họ vào Việt Nam.

"Chính sách thuế chỉ để điều tiết thu nhập chứ không nên làm hạn chế dòng chảy về vốn, sự tích cực của nhà đầu tư", ông Sơn nói.

Nên có lộ trình áp dụng

Đồng tình với quan điểm, chính sách thuế không nên quá cao làm hạn chế các nhà đầu tư tham gia thị trường, Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLAW, cho rằng hơn 99% nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam là các nhà đầu tư cá nhân.

"Họ mong muốn tham gia thị trường để kiếm được lợi nhuận và coi như một khoản đầu tư tích sản. Chính phủ cũng như Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và các công ty chứng khoán cũng muốn đang muốn phát triển thị trường có thêm nhiều nhà đầu tư tham gia", ông Hà nói.

Vị luật sư này đánh giá, việc đề xuất thuế suất TNCN bằng 20% của phần lãi chứng khoán thì sẽ là mức cao. Bởi biểu thuế TNCN hiện tại, mức tối thiểu là 5% và mức cao nhất là 35%. Mức 20% ở tầm giữa nên là mức khá cao và hiện cũng bằng với mức thuế thu nhập doanh nghiệp.

"Nếu mức thuế TNCN cao như vậy sẽ làm hạn chế sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân. Người ta sẽ tìm các kênh khác để người ta đầu tư để tìm lợi nhuận tốt hơn và cũng có mức thuế TNCN thấp hơn", ông Hà nói.

Ông cũng đề xuất, Bộ Tài chính nên xem xét, tính toán để làm sao có lộ trình tăng dần mức thuế này theo từng năm, chứ không nên áp dụng ngay 20% như hiện nay.