Nghị định 117/2025 của Chính phủ quy định, sàn thương mại điện tử, nền tảng số phải khấu trừ, nộp thuế thay khoản thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân cho người bán (hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh) trên sàn. Các khoản thuế trên sẽ được khấu trừ ngay khi đơn hàng được khởi tạo và người mua chấp nhận thanh toán. Từ 1/7 là quy định nói trên có hiệu lực. 

Nhằm hỗ trợ các nhà bán hàng TMĐT hiểu rõ hơn về quy định này cũng như về những cánh tính thuế kinh doanh, thuế thu nhập doanh nghiệp hay thuế thu nhập cá nhân; VTV Index đã tổ chức tọa đàm online với chủ đề "1001 câu hỏi về thuế từ 1/7" hôm 3/7/2025. Tham gia tọa đàm có các cán bộ của Cục thuế Bộ Tài chính và bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội tư vấn Thuế Việt Nam.

Hỗ trợ sàn TMĐT nộp thuế thay đúng, hộ kinh doanh cần khai báo thông tin chính xác

“Từ ngày 1/7, các sàn TMĐT có chức năng thanh toán, có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay các nhà bán hàng. Tuy nhiên, vì TikTop Shop chưa có chức năng thanh toán nên họ không có trách nhiệm khấu trừ thuế và nộp thuế thay, các nhà bán hàng phải tự kê khai và tự nộp thuế”, ông Đặng Văn Thành – Phó Chi cục trưởng Chi cục Thuế Thương mại điện tử, mở đầu tọa đàm.

Trường hợp các hộ kinh doanh bán hàng thêm ở mạng xã hội như Zalo hay Facebook và bán cả offline, thì hộ kinh doanh sẽ phải trực tiếp khai - nộp thuế phần còn lại này. Tháng nào các hộ kinh doanh có doanh thu phát sinh trên các sàn TMĐT thì các sàn TMĐT mới khấu trừ và ngược lại. Tức là, các hộ kinh doanh cần kê khai những phần mà các sàn TMĐT chưa kê khai, để tránh trường hợp bị trừ thuế hai lần.

Trả lời cho câu hỏi: “Thông tin doanh thu ở sàn là 100 triệu đồng mà người bán tự kê khai chỉ 80 triệu đồng” thì phải làm sao?", ông Đặng Văn Thành đề nghị hộ kinh doanh nên đến cơ quan thuế để làm việc lại. Sau đó, cơ quan thuế và hộ kinh doanh sẽ căn cứ số liệu giữa hai bên để đối chiếu, giải quyết vấn đề. Thường thì các sàn TMĐT sẽ khấu trừ và nộp thuế thay hộ kinh doanh dựa trên từng giao dịch của hộ kinh doanh phát sinh qua sàn.

“Để tránh tình trạng sàn TMĐT tính doanh thu không chính xác, các tiểu thương hoặc hộ kinh doanh cần cung cấp đầy đủ ngành nghề kinh doanh cũng như loại hàng hóa dịch vụ niêm yết trên sàn TMĐT một cách rõ ràng – chi tiết.  

Việc tính thuế và khấu trừ là trên cơ sở từng ngành nghề - lĩnh vực, nên các sàn TMĐT cần có thông tin chính xác từ nhà bán để khấu trừ đúng và đủ theo quy định”, bà Nguyễn Thị Minh Hiền – Phó trưởng ban Chính sách Thuế Quốc tế, bổ sung.

Bên cạnh đó, nếu doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa qua biên giới thông qua sàn TMĐT hay trực tiếp, đều được miễn thuế.  

Bà Nguyễn Thị Cúc dẫn Luật giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 cũng như Nghị định 117, DN được miễn thuế khi đủ điều kiện áp dụng thuế suất 0%, ví dụ như có vận đơn tờ khai Hải quan, thanh toán không dùng tiền mặt, có thực tế xuất khẩu…trừ một số sản phẩm – dịch vụ, ví dụ như tài nguyên khoáng sản chưa qua chế biến hoặc dịch vụ bưu chính – viễn thông. 

Có một vài sản phẩm không nộp thuế giá trị gia tăng khi xuất khẩu, nhưng thuế giá trị gia tăng đầu vào cũng được khấu trừ vào hoàn thuế. 

Khi mua hàng với số lượng hoặc giá trị lớn, cần có hóa đơn đầu vào

Về hóa đơn đầu vào, theo ông Nguyễn Đức Huy – Phó trưởng Ban Nghiệp vụ, thường sẽ phân thành hai trường hợp. Thứ nhất, nếu hộ kinh doanh mua hàng với số lượng ít và đối tượng bán hàng không thuộc danh sách phải sử dụng hóa đơn đầu ra, thì hộ kinh doanh có thể lập bản kê mua hàng hóa từ cá nhân sản xuất hàng hóa.

“Còn nếu doanh nghiệp hoặc cá nhân mua hàng với số lượng tương đối lớn hoặc số tiền tương đối nhiều, thì cần trao đổi trực tiếp với đối tác bán hàng, đề nghị đối tác bán hàng có trách nhiệm làm hóa đơn. 

Lúc này, hóa đơn đầu vào chính là căn cứ để DN chứng minh tính hợp lý – hợp pháp của hàng hóa với cơ quan thuế cũng như các cơ quan khác, trong bối cảnh Chính phủ đang tăng cường chống buôn lậu, hàng giả và hàng kém chất lượng.”, ông Nguyễn Đức Huy làm rõ.

Mặt khác, với những người làm tiếp thị liên kết – bán hàng để ăn hoa hồng trên các sàn TMĐT hoặc mạng xã hội, cũng cần phải nộp thuế. Ông Nguyễn Đức Huy nêu cụ thể: nếu cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh và có thu nhập, thì phải đăng ký mã số thuế và nộp thuế, trừ trường hợp “tự sản, tự tiêu”, không tham gia mua bán hàng hóa hoặc trao đổi nhỏ lẻ. 

Nguyên tắc là, đối tượng đăng ký kinh doanh thì phải đăng ký mã số thuế và nộp thuế, song có những đối tượng không đăng ký kinh doanh cũng nộp thuế, bởi khi có hoạt động sản xuất kinh doanh thì phải nộp thuế.

Vậy nếu hộ kinh doanh vì hàng ế hoặc hàng bị lỗi nên hạ giá để xả hàng, thì sẽ bị đánh thuế như thế nào?

“Cơ quan thuế vẫn sẽ tính thuế theo tỷ lệ phần trăm và trên doanh thu bán hàng. Hiện chúng tôi đang xây dựng phương án xác định phương pháp tính thuế cho hộ sản xuất kinh doanh khi bỏ thuế khoán từ 1/1/2026, một cách hợp lý. Các hộ kinh doanh cần theo dõi thông tin lấy ý kiến các đối tượng tác động”, bà Nguyễn Thị Minh Hiền – Phó trưởng ban Chính sách Thuế Quốc tế, trả lời. 

Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Cúc cho hay, trong trường hợp nêu trên, cơ quan thuế sẽ tính trên giá bán ra thực tế, chứ không phải trên giá mua vào.

Hộ gia đình hoặc tiểu thương chỉ cần kê khai đúng giá thực tế đã bán ra thị trường, chứ không được tự giảm giá để trốn thuế; ví dụ: bán một chiếc áo cho khách hàng giá 100.000 đồng nhưng kê khai 80.000 đồng. Khi tính thuế, nguyên tắc của cơ quan thuế là xác định theo giá thị trường, nhưng vì sản phẩm lỗi mốt hoặc có vấn đề nên bán rẻ hơn giá mua vào hoặc giá thị trường, thì vẫn ổn.

“Thời gian gần đây, có nhiều sự việc người bán chuyển tiền bán hàng vào số tài khoản của bạn bè – người thân để trốn thuế. Hiện tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) đang xử lý vụ việc cá nhân bán hàng TMĐT có doanh thu 27 tỷ mà không kê khai nộp thuế đầy đủ. Ngoài vấn đề truy thu thuế, cá nhân này còn bị khởi tố trách nhiệm hình sự trước pháp luật”, bà Nguyễn Thu Cúc nêu ví dụ.

Về vấn đề “một tài khoản sử dụng cho cả mục đích cá nhân lẫn buôn bán”, theo bà Nguyễn Thu Cúc, cơ quan thuế sẽ không đánh thuế nhầm, vì doanh thu bán hàng và chuyển tiền cá nhân khác nhau. Có những lời đồn như “chuyển một tỷ phải tính thuế 1,5% là không đúng”.