Châu Âu đang chứng kiến làn sóng thép ồ ạt đổ về từ Mỹ sau khi nước này tăng mạnh thuế nhập khẩu, khiến lượng hàng nhập khẩu một số sản phẩm tăng gấp 10 lần kể từ đầu năm, trang Financial Times dẫn báo cáo giám sát mới được Ủy ban châu Âu (EC) công bố.

Ngành công nghiệp thép EU đã lên tiếng kêu gọi Brussels triển khai các biện pháp khẩn cấp khi đợt nhập siêu này có nguy cơ đè nặng lên giá thép trong khu vực.

“Đã đến lúc phải hành động”, bà Ilse Henne, Chủ tịch Hội đồng Giám sát của Thyssenkrupp, nói với Financial Times.

Cảnh báo này được đưa ra sau khi EC phát hành báo cáo giám sát đầu tiên nhằm phát hiện đột biến nhập khẩu, trong bối cảnh cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump trở lại Nhà Trắng và tiếp tục đe dọa áp thuế. Báo cáo ghi nhận mức tăng mạnh về sản lượng nhập khẩu và sự sụt giảm sâu về giá đối với nhiều mặt hàng kể từ ngày 1/1 – từ đàn guitar đến robot công nghiệp.

Lượng thép không gỉ dạng thanh và thanh tròn nhập khẩu đã tăng hơn 1.000% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi giá giảm tới 88%. Nhóm thép thanh tròn thông thường cũng tăng 222% về khối lượng, giá giảm 55%.

“Với công cụ giám sát nhập khẩu mới này, chúng tôi đang nâng cao năng lực bảo vệ lợi ích của chính mình và ngăn chặn các làn sóng hàng hóa bị chuyển hướng tràn vào thị trường nội khối,” ông Maroš Šefčovič, Ủy viên Thương mại EU, cho biết.

Nhập khẩu đàn guitar điện tăng gần 500%, giá giảm tới 80%, trong khi robot công nghiệp tăng 315% và giá giảm khoảng 1/3.

Báo cáo cũng ghi nhận mức tăng lớn đối với các mặt hàng ván ép, màng nhôm.

Bản đồ nhiệt đính kèm báo cáo cho thấy Trung Quốc là nguồn gốc của làn sóng nhập khẩu tăng vọt ở các nhóm hàng máy móc, dệt may, hóa chất và sản phẩm từ gỗ, giấy.

Ngoài ra, nhập khẩu thực phẩm, đồ uống và hóa chất từ Mỹ cũng tăng mạnh, khi các công ty đẩy mạnh dự trữ trước khi EU áp thuế trả đũa.

Các nhà phân tích lưu ý dữ liệu hải quan tự động có thể thiếu chính xác do các sản phẩm có giá rất khác nhau nằm trong cùng một nhóm mã HS, phản ánh khả năng người tiêu dùng chuyển sang lựa chọn các sản phẩm rẻ hơn.

Tuy vậy, bà Henne nhấn mạnh mối đe dọa đối với ngành thép là có thật. EU đã áp dụng cơ chế tự vệ từ năm 2016, đánh thuế 25% với lượng nhập vượt hạn ngạch, nhưng các biện pháp này đang dần được nới lỏng trước khi hết hạn vào năm 2026.

Ông Šefčovič hôm thứ Năm cam kết sẽ đề xuất một cơ chế thay thế vào mùa hè năm nay.

Bà Henne cũng kêu gọi đẩy nhanh các kế hoạch hỗ trợ ngành thép, bao gồm việc cắt giảm chi phí năng lượng và ưu tiên sản phẩm nội địa trong các hợp đồng công.

“Các công ty ngoài EU phải đáp ứng các tiêu chuẩn tương đương về khí hậu, mở cửa thị trường và cạnh tranh – nếu không, chúng ta sẽ làm suy yếu khả năng chống chịu của chính mình,” bà cảnh báo.

Ngoài ra, bà cũng kêu gọi EU áp thuế đối với thép nhập khẩu từ Nga. Hiện các sản phẩm thép thành phẩm và bán thành phẩm đã bị cấm sau cuộc xung đột với Ukraine năm 2022, nhưng thép tấm (slab) vẫn được miễn trừ.

Thyssenkrupp hiện đang cắt giảm công suất từ 11 triệu tấn xuống còn 9 triệu tấn mỗi năm do nhu cầu yếu, dẫn đến việc cắt giảm hàng ngàn lao động.

Tuần trước, Mỹ đã tăng thuế đối với thép và nhôm lên 50%, gấp đôi mức 25% do Tổng thống Mỹ ban hành từ tháng 3.

Hiệp hội thép Châu Âu Eurofer hôm thứ Năm dự báo tiêu thụ thép EU sẽ giảm 0,9% trong năm 2025, đánh dấu năm thứ 4 liên tiếp ghi nhận xu hướng giảm. Dù vậy, nhập khẩu vẫn tiếp tục gia tăng.

“Trước triển vọng ngày càng u ám của thị trường thép EU, chúng tôi kêu gọi Ủy ban châu Âu xem xét các biện pháp thương mại khẩn cấp để đảm bảo sự ổn định của thị trường,” ông Axel Eggert, Tổng giám đốc Eurofer nhấn mạnh.