Bộ Tài chính mới đây đã ban hành Quyết định số 3389 phê duyệt Đề án "Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xoá bỏ thuế khoán".

Theo đó, kể từ ngày 1/1/2026, ngành thuế sẽ chấm dứt hoàn toàn phương thức thu thuế khoán đối với hộ, cá nhân kinh doanh và chuyển sang quản lý theo phương pháp tự kê khai, tự nộp thuế theo quy định của pháp luật về quản lý thuế.

Đề án "Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xoá bỏ thuế khoán" quy định rõ mô hình quản ý thuế đối với các hộ, cá nhân kinh doanh và các điểm mới trong chuyển đổi phương pháp tính thuế sau khi xoá bỏ thuế khoán. Theo đó, các hộ, cá nhân kinh doanh được chia thành ba nhóm để tính thuế.

Trong đó, nhóm 1 gồm các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đồng/năm trở xuống. Các hộ, cá nhân kinh doanh trong nhóm này sẽ được được miễn nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.

Về sổ kế toán, nhóm này chỉ cần ghi chép đơn giảm và thực hiện kê khai doanh thu định kỳ hai lần/năm vào đầu hoặc giữa năm và cuối năm.

Nhóm 2 gồm các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 200 triệu đồng/năm đến 3 tỷ đồng/năm. 

Nhóm này áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu giống như hiện hành. Mức thuế suất theo ngành nghề được quy định là 1% cho phân phối, cung cấp hàng hoá; 5% cho dịch vụ, xây dựng không bao thầu vật liệu; 3% cho sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hoá, xây dựng có bao thầu vật liệu, và 2% cho hoạt động kinh doanh khác.

Theo quy định của Bộ Tài chính nhóm này không cần tuân theo chế độ kế toán phức tạp, nhưng vẫn phải lập sổ kế toán đơn giản, thực hiện kê khai doanh thu theo quý (4 lần/năm) và quyết toán năm.

Trong nhóm này, nếu hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm và có hoạt động kinh doanh bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng thì bắt buộc phải xuất hoá đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. 

Các hộ, cá nhân kinh doanh thuộc nhóm 2 nhưng có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm trong hai năm liên tiếp trên cơ sở theo dõi của cơ quan thuế thì sẽ áp dụng theo quy định của nhóm 3 từ năm sau đó.

Nhóm 3 là các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm. Với nhóm này, Bộ Tài chính bắt buộc hộ, cá nhân kinh doanh phải áp dụng phương pháp khấu trừ thuế giá trị gia tăng và mức thuế thu nhập cá nhân được tính 17% trên tổng lợi nhuận. 

Về việc kê khai doanh thu, hộ, cá nhân kinh doanh thuộc nhóm này sẽ phải thực hiện quyết toán năm và kê khai theo tháng nếu có doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm. Các hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 50 tỷ đồng/năm trở xuống thì kê khai theo quý.

Ngoài ra, nhóm này bắt buộc sử dụng hoá đơn điện tử có mã hoặc hoá đơn điện từ khởi tao từ máy tính tiền. Đồng thời, các hộ, cá nhân kinh doanh trong nhóm này phải mở tài khoản ngân hàng riêng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh. 

Bộ Tài chính cho biết tính đến hết năm 2024, cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh. Trong đó, 2,2 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động ổn định (hộ khoán và hộ kê khai), 1,3 triệu hộ có doanh thu trên ngưỡng phải nộp thuế (trên 100 triệu đồng/năm), chiếm 59% tổng số hộ.

Thu ngân sách Nhà nước từ khu vực hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có xu hướng tăng trưởng tốt. Trong đó, cả năm 2024, tổng thu từ khu vực này đạt 25.953 tỷ đồng, tăng 20% so với năm 2023. 6 tháng đầu năm nay, tổng số thu từ hộ, cá nhân kinh doanh đạt 17.100 tỷ đồng, tăng 31% so với cùng kỳ năm 2024. Theo Bộ Tài chính, tỷ lệ hoàn thành dự toán thu từ hộ kinh doanh sau nửa năm đạt 53,4%, cho thấy khả năng cả năm nay sẽ vượt dự toán.