Ngày 23/10, sau khi nghe báo cáo tại hội trường, Quốc hội thảo luận tại Tổ về dự án Luật Phá sản (sửa đổi), theo Cổng TTĐT Quốc hội.

Cho ý kiến tại Tổ 11 (gồm Đoàn ĐBQH TP Cần Thơ và Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết qua báo cáo thẩm tra và ý kiến của các đại biểu, ông đánh giá cao Dự án Luật Phá sản (sửa đổi) lần này có nhiều điểm mạnh như: Thủ tục phục hồi hoạt động kinh doanh độc lập; rút ngắn thời gian xử lý; ứng dụng công nghệ số và điện tử hoá; hoàn thiện vai trò của Quản tài viên và doanh nghiệp quản lý tài sản; cơ chế hỗ trợ của Nhà nước.

Song, Chủ tịch Quốc hội lưu ý 5 vấn đề, yêu cầu cơ quan thẩm tra là Uỷ ban Kinh tế và Tài chính phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát những rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra.

Trong đó, liên quan đến vấn đề quản lý, thanh lý tài sản của doanh nghiệp, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần tăng cường đào tạo, chuyên nghiệp hoá Quản tài viên, tăng cường đào tạo chuyên nghiệp.

Theo đó, Luật nên yêu cầu chứng chỉ quốc tế hoặc đào tạo định kỳ cho Quản tài viên, đồng thời xây dựng hệ thống đăng ký trực tuyến để tăng số lượng và chất lượng. Theo ông, điều này sẽ giúp giảm thời gian xử lý và nâng cao lòng tin từ nhà đầu tư nước ngoài.

Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội đề xuất tích hợp công nghệ sâu hơn (công nghệ số và điện tử hoá). Ngoài điện tử hoá, nên quy định sử dụng AI hoặc blockchain để xác minh tài sản và giao dịch, giúp minh bạch hoá việc phân phối tài sản, đồng thời nêu ví dụ về việc xây dựng hệ thống trực tuyến cho Hội nghị Chủ nợ ảo để giảm chi phí di chuyển.

“Tôi biết toà án cũng đã sử dụng nhiều công nghệ số và chuyển đổi số, nhưng chúng ta cần tiến xa hơn một bước nữa là sử dụng AI hoặc blockchain để tích hợp công nghệ sâu hơn”, Chủ tịch Quốc hội gợi mở.

Về rủi ro lạm dụng thủ tục phục hồi, Chủ tịch Quốc hội đề nghị lưu ý, việc ưu tiên phục hồi độc lập có thể bị lợi dụng để kéo dài thời gian, trốn tránh phá sản, thực sự dẫn đến thất thoát tài sản hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của chủ nợ. 

Việc áp dụng thủ tục phục hồi có thể tác động đến ngân sách Nhà nước. Theo đó quy định tạm ứng chi từ ngân sách có thể gây lãng phí, khó kiểm soát nguồn vốn chặt chẽ. Do đó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần đánh giá tác động tài chính và quy định nguồn kinh phí cụ thể theo Luật Ngân sách mà Quốc hội mới vừa thông qua ở Kỳ họp thứ 9.

Về thẩm quyền và tranh chấp, Chủ tịch Quốc hội cho rằng việc giao cho Toà án giải quyết toàn bộ tranh chấp liên quan là tích cực, nhưng có thể dẫn đến chồng chéo, mâu thuẫn với các luật khác như Bộ luật Dân sự hoặc Luật Trọng tài.

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý tới vấn đề thiếu quy định chi tiết về bán tài sản đồng bộ. Theo Chủ tịch Quốc hội, mặc dù đây là giai đoạn quan trọng, Luật chỉ quy định nguyên tắc mà giao cho Chính phủ hướng dẫn nhưng điều này có thể gây chậm trễ trong việc triển khai xử lý tài sản.

Đối với vấn đề áp dụng cho doanh nghiệp nước ngoài, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc mở rộng phạm vi là tốt, nhưng cần hướng dẫn cụ thể để tránh phức tạp hoá thủ tục, đặc biệt đối với doanh nghiệp nước ngoài liên quan đến luật pháp quốc tế.

Theo đó, cần tăng cường cơ chế giám sát và chống lạm dụng.  Nên bổ sung quy định thời gian tối đa cho thủ tục phục hồi, ví dụ không quá 6 tháng hoặc không quá 12 tháng. Kèm theo đó là cơ chế giám sát độc lập của cơ quan Nhà nước hoặc Hội đồng Chủ nợ. Ông cũng gợi ý học tập kinh nghiệm từ một số nước đã làm để quy định vấn đề này.

Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ việc hoàn thiện quy định về tài chính ngân sách để tránh lãng phí là vô cùng quan trọng. Theo đó, cần quy định rõ ràng tiêu chí tạm ứng chi phí từ ngân sách, chỉ áp dụng cho những doanh nghiệp không còn tài sản và có tiềm năng phục hồi. Phải kết hợp với cơ chế hoàn trả. Đồng thời, cần tích hợp hỗ trợ thuế, ví dụ như giãn, hoãn thuế với các luật thuế hiện hành. 

Bên cạnh đó, để mở rộng hài hoà với luật pháp quốc tế, Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần bổ sung quy định về phá sản xuyên biên giới để tham chiếu các công ước quốc tế, hỗ trợ doanh nghiệp nước ngoài, đồng thời tránh chồng chéo với các quy định hiện hành.

Ngoài ra, về vấn đề đánh giá tác động và theo dõi thực thi, Chủ tịch Quốc hội đề xuất Chính phủ thành lập một Uỷ ban giám sát thực thi trong 2 - 3 năm, thu thập phản hồi từ doanh nghiệp và Toà án để điều chỉnh kịp thời.