Chưa có phương án cuối cùng

Theo nguồn tin của tờ Bloomberg, vào ngày 1/4, các cấp dưới của Tổng thống Donald Trump vẫn đang tiếp tục thảo luận các lựa chọn trước sự kiện “Make America Wealthy Again” (tạm dịch: giúp nước Mỹ giàu có trở lại) tại Vườn Hồng vào lúc 16h ngày 2/4 (theo giờ địa phương).

Nguồn tin còn tiết lộ Nhà Trắng chưa đưa ra quyết định chắc chắn về kế hoạch thuế quan, dù ông Trump nói trước công chúng rằng đã “chốt” xong một phương án.

Một trong những đề xuất vẫn đang được cân nhắc là hệ thống thuế quan hai tầng. Theo đó, Nhà Trắng sẽ áp thuế 10% hoặc 20% lên các đối tác thương mại tùy theo các hàng rào thuế quan và phi thuế quan mà họ dựng lên với hàng hóa Mỹ.

Đề xuất thứ hai là kế hoạch thuế quan đối ứng linh động hơn, tức là Mỹ xác định thuế suất tương ứng với từng quốc gia.

Chưa đầy 24 giờ trước thông báo của ông Trump, các tin đồn vẫn đang lan truyền khắp Washington và Phố Wall. Tờ Fox News đưa tin ông Trump vẫn đang suy nghĩ về mức thuế 20% áp dụng chung cho tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, còn Wall Street Journal cho biết các trợ lý của ông Trump vẫn đang nghiên cứu phương án xác định mục tiêu cụ thể hơn.

Chia sẻ với CNBC, Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Kevin Hern tiết lộ Bộ trưởng Bộ Tài chính Scott Bessent đã thông báo với các nhà lập pháp rằng ông Trump sẽ công bố thuế quan ở mức tối đa, sau đó các nước sẽ có thể thực hiện các bước nhằm kéo thuế suất đi xuống.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết thuế quan sẽ có hiệu lực ngay lập tức, nhưng nhà lãnh đạo 78 tuổi vẫn để ngỏ khả năng đàm phán sau đó. Bà khẳng định: “Dĩ nhiên, Tổng thống Trump luôn sẵn lòng nghe điện thoại, luôn sẵn sàng cho một cuộc đàm phán tốt”.

Nguy cơ lớn

Theo phương án thuế quan hai tầng, mức thuế suất cao nhất sẽ áp dụng cho những nước được đánh giá là kém thân thiện nhất, cả về mức thuế quan thực tế lẫn các biện pháp phi thuế quan mà họ dùng để cản trở hàng hóa Mỹ.

Ví dụ, trong tuần này, Nhà Trắng đã phàn nàn về các thông lệ thương mại của Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Ấn Độ và Canada.

Theo phương án còn lại, Mỹ sẽ xác định thuế quan đối với từng quốc gia dựa trên mức thuế hiện tại và các hàng rào phi thuế quan của họ. Cách tiếp cận “đối ứng này” đã được Nhà Trắng phát tín hiệu trong suốt vài tuần qua, nhưng một số nguồn tin cho biết giờ nó không còn là kịch bản chính.

Ngoài ra còn có tin đồn ông Trump sẽ quay trở lại đề xuất ban đầu là áp chung một mức thuế suất cho mọi hàng hóa nhập khẩu vào nước Mỹ. Và tờ Wall Street Journal còn cho biết ông Trump đang xem xét một kế hoạch hẹp hợp, áp thuế suất dưới 20% cho ít quốc gia hơn dự định ban đầu.

Dù ông Trump chọn cách tiếp cận nào, kế hoạch mới của Mỹ cũng có thể có phạm vi rộng, ảnh hưởng tới ngay cả những quốc gia mà Mỹ không chịu thâm hụt thương mại.

Chính sách thuế quan sắp tới cũng sẽ mở ra cơ hội đàm phán mới với các quốc gia. Nhiều nước đã bắt đầu thảo luận với các quan chức Nhà Trắng từ trước khi ông Trump ra thông báo chính thức, đồng nghĩa với việc các thỏa thuận thương mại mới có thể được công bố trong thời gian gần, khiến thuế suất tiếp tục thay đổi trong những tuần hoặc tháng tới.

Việc chính phủ Mỹ xem xét các phương án cho đến gần những giờ phút cuối cùng báo hiệu nội bộ Nhà Trắng cũng đang tranh luận rất căng thẳng về một vấn đề có nguy cơ đẩy nền kinh tế vào suy thoái.

Sự bất ổn về thuế quan đã làm rung chuyển thị trường, dẫn đến các chuyên gia kinh tế cắt giảm dự báo tăng trưởng GDP và buộc các ngân hàng trung ương phải tính đến tác động lạm phát tiềm ẩn của chi phí nhập khẩu.

Những câu hỏi quan trọng khác xoay quanh thuế quan mới của Mỹ vẫn chưa được trả lời, ví dụ như số phận của thuế quan đã áp dụng với Trung Quốc, Canada và Mexico.

Nhà Trắng chưa cho biết liệu những mức thuế này sẽ bị thay thế bởi thông báo ngày 2/4 của ông Trump hay không, hoặc các điều khoản miễn trừ theo hiệp ước thương mại Bắc Mỹ USMCA liệu có được áp dụng cho chính sách mới.

Ông Trump cũng đã tuyên bố sẽ áp thuế quan lên những hàng hóa quan trọng, bao gồm gỗ, dược phẩm và chip bán dẫn.