Tại tọa đàm với chủ đề “Ngành Thương mại - Dịch vụ: Cơ hội việc làm rộng mở trong kỷ nguyên số” phát sóng ngày 20/8, ông Nguyễn Bình Minh, giảng viên Trường Đại học Thương mại, Uỷ viên Ban chấp hành Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) nhận định hiện tại, nguồn nhân lực trong lĩnh vực thương mại - dịch vụ cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu phát triển.

Song, chuyên gia cho rằng thách thức lớn sẽ đến trong giai đoạn sắp tới khi quy mô, số lượng doanh nghiệp Việt Nam tăng nhanh, đồng nghĩa nhu cầu nhân lực đối với ngành thương mại - dịch vụ sẽ bùng nổ, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại điện tử và logistics. Ông cho biết thêm hiện có khoảng 50 trường đại học, cao đẳng trong cả nước tham gia đào tạo thương mại điện tử, nhưng vẫn cần tiếp tục mở rộng quy mô và chất lượng.

Bên cạnh đó, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP đạt 8% trong năm 2025 và từ 10% trở lên trong những năm tới, ông Minh nhấn mạnh nhu cầu tuyển dụng nhân lực đối với ngành thương mại - dịch vụ sẽ tăng rất nhanh.

“Nhìn chung trên thế giới, thương mại điện tử - mũi nhọn của nền kinh tế số - phải đạt tăng trưởng gấp khoảng ba lần GDP. Với Việt Nam, để GDP tăng 8 - 10%, ngành thương mại điện tử phải tăng trưởng 25 - 30%. Như vậy, nhu cầu tuyển dụng đối với ngành này cũng sẽ tăng từ 30 - 50% do giá trị biên sẽ có xu hướng giảm dần”, ông Nguyễn Bình Minh phân tích.

Ngoài ra, chuyên gia nhấn mạnh sự hội nhập sâu rộng của Việt Nam với các nền kinh tế lớn trên thế giới cũng đặt ra yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Trong đó, người lao động không chỉ cần chuyên môn tốt mà còn phải đáp ứng yêu cầu về văn minh thương mại, kỹ năng số và khả năng thích ứng với công nghệ mới.

Ba làn sóng tái định hình bức tranh nhân lực ngành thương mại – dịch vụ

Cùng chia sẻ tại toạ đàm, ông Tô Xuân Giao, Phó Trưởng văn phòng thường trực Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp và Nghề công tác xã hội Việt Nam (VAVET&SOW) nhận định ngành thương mại - dịch vụ của Việt Nam hiện nay đang tăng trưởng ấn tượng, đóng vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế hội nhập và kéo theo đó là các cơ hội nghề nghiệp cũng được mở rộng. 

Theo ông Giao, sự bứt phá của ngành thương mại - dịch vụ được thúc đẩy bởi các chính sách kích cầu kịp thời của Chính phủ, tiêu biểu như về đầu tư công và tiêu dùng. Đây là những động lực quan trọng giúp nền kinh tế vượt qua khó khăn từ đại dịch, đồng thời góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP trong giai đoạn 2023 – 2024 và đầu năm 2025.

Ông Giao cho biết về thương mại điện tử, Việt Nam đã vươn lên nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới, với mức ước tính trên 25%, đóng góp khoảng 25 tỷ USD vào GDP. Cùng với đó, ngành du lịch cũng ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ.

Riêng năm 2024, kim ngạch xuất khẩu du lịch đạt trên 10 tỷ USD, tăng khoảng 40% so với năm trước đó, nhờ chính sách mở rộng và phát triển ngành du lịch. Bên cạnh đó, bán lẻ tiêu dùng tiếp tục giữ xu hướng tăng trưởng tốt, với mức tăng tương ứng 13% và 18% trong các năm 2024 và 2025.

Từ thực tế trên, ông Tô Xuân Giao cho rằng nhu cầu nhân lực ngành thương mại - dịch vụ hiện nay tập trung vào 5 nhóm chính: Thương mại điện tử và marketing số; logistics và quản lý chuỗi cung ứng; du lịch – khách sạn – nhà hàng (F&B); xuất nhập khẩu; công nghệ thông tin. Trong đó, công nghệ thông tin giữ vai trò then chốt khi cung cấp nhân lực lập trình, kỹ sư phần mềm, chuyên gia phân tích dữ liệu, an ninh mạng để vận hành các nền tảng số.

Dự báo về nhu cầu nguồn nhân lực của lĩnh vực thương mại - dịch vụ trong 5 - 10 năm tới, ông Tô Xuân Giao khẳng định bức tranh này sẽ có sự chuyển đổi mạnh mẽ, dựa trên ba làn sóng lớn: trí tuệ nhân tạo (AI), xu hướng xanh – sạch và chăm sóc khách hàng.

Trong đó, ông nhận định làn sóng AI sẽ biến đổi sâu sắc cách thức lao động. Nếu trước đây các giao dịch chủ yếu trực tiếp thì nay sẽ chuyển sang hình thức gián tiếp, thiên về lao động trí thức. Nhu cầu về các vị trí phân tích dữ liệu, chuyên gia tối ưu chuỗi cung ứng bằng AI hay chuyên viên tăng trưởng sẽ gia tăng mạnh mẽ. Các vị trí công việc lai (hybrid role), đòi hỏi nhân lực vừa có kiến thức marketing, vừa thành thạo công nghệ số, sẽ trở thành xu hướng chủ đạo.

Bên cạnh đó, xu hướng xanh và sạch ngày càng trở thành tiêu chuẩn tiêu dùng toàn cầu. Người tiêu dùng ngày nay ưu tiên các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, do đó nguồn nhân lực cũng cần được đào tạo các kiến thức về “xanh” trong thương mại và chuyển đổi số.