Theo dự kiến, tại đợt 2 của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV diễn ra từ ngày 11/6 đến hết ngày 27/6, Quốc hội sẽ thảo luận và biểu quyết thông qua nhiều nội dung quan trọng trong đó có Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Theo dự thảo mà Chính phủ trình Quốc hội, dự kiến Việt Nam định hướng phát triển một trung tâm tài chính quốc tế nhưng hoạt động ở Đà Nẵng và TP HCM.

Cụ thể, Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP HCM và TP Đà Nẵng được xây dựng trên cơ sở thống nhất về hoạt động, quản lý, giám sát; có định hướng phát triển sản phẩm riêng biệt, phát huy thế mạnh của từng Thành phố; đảm bảo sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, gắn với động lực tăng trưởng kinh tế.     

Trung tâm này sẽ thúc đẩy tài chính bền vững, khuyến khích phát triển các sản phẩm tài chính xanh và huy động nguồn lực cho các dự án chuyển đổi năng lượng, đóng góp vào phát triển kinh tế – xã hội bền vững.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ, Trung tâm tài chính quốc tế vận hành theo các chuẩn mực quốc tế tiên tiến, kết nối với các thị trường và trung tâm tài chính lớn trên thế giới, tạo điều kiện liên kết các sàn giao dịch trong nước với quốc tế, thúc đẩy dòng vốn đầu tư và phát triển dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ.

Đồng thời, thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên gia tài chính trong nước và nước ngoài; tạo môi trường làm việc và sinh sống thuận lợi cho chuyên gia, doanh nhân quốc tế tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Liên quan đến vấn đề này, Thủ tướng nhấn mạn, trung tâm tài chính quốc tế cần đảm bảo môi trường pháp lý cạnh tranh, hạ tầng hiện đại, nhân lực chuyên nghiệp, chất lượng cao. Việt Nam cũng cần có các điều kiện cần thiết để vận hành trung tâm, quản trị hiện đại, phù hợp.

"Những điểm này phải vượt trội so với các trung tâm tài chính trong khu vực và thế giới", ông nói, đồng thời lưu ý các vấn đề về bảo đảm quyền tài sản, tự do, sáng tạo trong kinh doanh, chính sách visa thuận lợi với người cần khuyến khích.

Cần chuẩn bị nhiều yếu tố, trong đó có dự trữ ngoại hối

Đánh giá tác động việc thành lập trung tâm tài chính tới thị trường vốn và chia sẻ những điều kiện để thành lập mô hình này tại sự kiện VIF 2025 Mid-Year Update diễn ra mới đây, ông Lê Hoài Anh, Giám đốc điều hành Quỹ Affinity Equity Partners cho rằng, việc xây dựng trung tâm tài chính là một bước đi rất chiến lược và lâu dài của Việt Nam.

Tuy nhiên, để thực hiện hoá cần phải mất thời gian, thậm chí chỉ riêng quá trình chuẩn bị đề án và khung pháp lý để phát triển các thị trường tài chính mới đã mất khoảng 5 đến 10 năm.

"Có thể thấy, quyết tâm chính trị của Quốc hội và Chính phủ rất lớn và hướng đi rất đúng đắn, nhưng cũng phải có thời gian thì mới đạt được", ông Hoài Anh nói.Trong đó, quan trọng là việc thị trường Việt Nam đã chín muồi để có trung tâm thị trường quốc tế như là mong đợi hay chưa? Trong đó, yếu tố thị trường mở cần phải được tính đến và xây dựng.

"Tài khoản vốn mở có nghĩa là tiền vào, tiền ra rất là tự do nhưng để đạt được điều này thì dự trữ ngoại tệ của Việt Nam cũng phải tương đối tốt. Ví dụ như là ở Singapore chẳng hạn thì thị trường dự trữ ngoại tệ khoảng 400 tỷ USD, ở Thụy Sĩ khoảng 900 tỷ USD hay Dubai có thể là cũng khoảng vài trăm tỷ USD", chuyên gia Quỹ Affinity Equity Partners chỉ ra.

Yếu tố thứ hai là thị trường chứng khoán Việt Nam đạt được cái mức độ mà mở như các thị trường tài chính quốc tế khác. Chính vì vậy, dự trữ ngoại hối phải ở khoảng 250 tỷ USD mới đủ để tạo nền tảng cho dòng vốn mở.

Hiện bây giờ dự trữ ngoại hối của Việt Nam khoảng hơn 100 tỷ USD, để đạt được 250 tỷ USD chắc là phải có thời gian, do đó cần có lộ trình. 

Vấn đề tiếp theo cần tính đến là phần lớn các nước có thị trường tài chính quốc tế thì đồng tiền phải là đồng tiền chuyển đổi. Tất cả mọi người đều biết là đồng tiền tại New York, London, Singapore, HongKong (Trung Quốc) hay là ở Thụy Sĩ đều là đồng tiền chuyển đổi cả. Có nghĩa là có thể mang cái đồng tiền đó ra để mua USD hoặc là từ USD chuyển sang đồng tiền đó trên cái thị trường giao dịch tiền tệ.

Một số nước khác thì sử dụng một cái cơ chế mà đồng tiền được tự do chuyển đổi nhưng nằm trong một khuôn khổ như là Dubai hoặc là các nước Saudi Arabia, họ cũng cho phép đồng tiền chuyển đổi nhưng chỉ gói gọn ở trong cái khu vực nhất định.

Do đó, có thể thấy muốn xây dựng trung tâm tài chính ngoài việc có khung pháp lý thì cũng cần chuẩn bị nhiều điều kiện như: Dự trữ ngoại tệ tăng lên, đồng tiền chuyển đổi hay là thị trường vốn đồng tiền tài khoản vốn mở.

Ngoài ra, tại các trung tâm tài chính quốc tế thông thường sẽ có cơ chế riêng, nhiều quy định được áp dụng tại các trung tâm này nhưng không được áp dụng tại khu vực khác, đó là một vấn đề mà chúng ta cũng phải cân nhắc và xây dựng.

Và để đảm bảo cho một thị trường tài chính quốc tế phát triển, tức là cho trung tâm tài chính quốc tế phát triển thì hệ thống cơ sở hạ tầng, năng lượng, data, dữ liệu, bảo mật đều phải được hoàn thiện.

Việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế là một chiến lược đúng nhưng phải có thời gian và sự chuẩn bị kỹ càng để nơi này trở thành trung tâm tài chính quốc tế đúng nghĩa, tức là dòng tiền chuyển về, được giao dịch, được chuyển ra, thu hút được các quỹ đầu tư, các ngân hàng quốc tế tham gia vào, chuyên gia nhận định.

Còn theo các chuyên gia quốc tế, nếu Việt Nam muốn xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế có vị thế toàn cầu, chúng ta cần tư duy về trung tâm tài chính không phải như một khu vực địa lý riêng lẻ, mà là một hệ thống vận hành thống nhất. Trong mô hình đó, Đà Nẵng không cạnh tranh với TP HCM và ngược lại.

Giám đốc điều hành Liên minh các trung tâm tài chính quốc tế (WAIFC) Jochen Biedermann cũng cho rằng bên cạnh hạ tầng vật chất kỹ thuật cứng, Việt Nam cần đặc biệt chú trọng xây dựng hạ tầng phần mềm, hạ tầng số để bảo đảm cho sự vận hành của trung tâm tài chính quốc tế tại TP HCM và Đà Nẵng khi các trung tâm này đi vào hoạt động.

Đồng thời, cần có kế hoạch đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực bài bản để sẵn sàng cho sự vận hành trơn tru của trung tâm tài chính quốc tế cũng như phải bảo đảm nguồn lực thỏa đáng đầu tư cho sự phát triển của các trung tâm tài chính, tránh sự đầu tư thiếu đồng bộ, dàn trải và manh mún.

Ông Richard McClellan, Đại sứ toàn cầu của Terne Holdings, nguyên Giám đốc viện Tony Blair thì cho rằng, các định hướng và mục tiêu đề tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phát triển trung tâm tài chính quốc tế rất phù hợp với xu thế toàn cầu nhưng đồng thời vẫn phải gắn kết chặt chẽ với lộ trình phát triển đặc thù của Việt Nam.