Sau nhiều năm thị trường bị thống trị bởi các "ông lớn" toàn cầu, Việt Nam đang có những động thái mạnh mẽ nhằm phát triển các tên tuổi trong nước ở lĩnh vực blockchain, theo The Business Times.
Chính phủ đang thể hiện sự ủng hộ toàn diện cho công nghệ này, khi blockchain được xác định là một trong 11 "công nghệ chiến lược" vào tháng 6 vừa qua. Cũng trong tháng đó, một luật mới đã được thông qua, chính thức công nhận tài sản số.
Các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp trong nước đang tích cực triển khai hạ tầng mạng lưới. Cùng lúc đó, các ngân hàng lớn như MB và Techcombank cũng đang xây dựng các sàn giao dịch tiền mã hóa của riêng mình.
Đường phố TP HCM. (Ảnh: Đức Huy).
Các sáng kiến nổi bật trong lĩnh vực này bao gồm NDAChain, một nền tảng blockchain Lớp 1 (Layer 1) kết nối với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, và Mạng lưới Dịch vụ Blockchain Đa chuỗi Việt Nam (VBSN) do công ty trong nước 1Matrix phát triển.
Nhiều sàn giao dịch mới của Việt Nam cũng đang trong quá trình hình thành, trong đó có một sàn là sản phẩm hợp tác giữa MB và Dunamu (Hàn Quốc) – đơn vị vận hành Upbit, sàn giao dịch crypto tập trung lớn thứ ba thế giới.
Dù blockchain thường được biết đến nhiều nhất qua tiền mã hóa, Việt Nam còn đang ứng dụng công nghệ này để bảo vệ dữ liệu cá nhân của 100 triệu công dân trong quá trình thúc đẩy số hóa các dịch vụ công.
Trung tâm Dữ liệu Quốc gia của Việt Nam là nơi lưu trữ tập trung dữ liệu của công dân cũng như của các cơ quan chính phủ và tổ chức.
Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Huy, Trưởng Ban Công nghệ, Hiệp hội Dữ liệu quốc gia (NDA), việc lưu trữ toàn bộ dữ liệu tại một nơi sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức như rủi ro an ninh mạng, nguy cơ tắc nghẽn khi mở rộng và khả năng tương thích quốc tế hạn chế.
Giải pháp được đưa ra chính là blockchain.
NDAChain là một nền tảng blockchain phi tập trung nhưng có cấp phép (permissioned), hoạt động song song với Trung tâm Dữ liệu Quốc gia. Điều này có nghĩa là NDAChain không thay thế cơ sở dữ liệu trung tâm, mà đóng vai trò như một "trạm kiểm soát" giúp xác minh và bảo vệ dữ liệu trước khi được lưu trữ.
"Nó hoạt động như một lớp bảo vệ giúp xác thực và xác minh dữ liệu của công dân và khu vực tư nhân trước khi dữ liệu được chuyển đến Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, qua đó giảm tải cho hệ thống và tăng cường an ninh tổng thể," ông Huy, cựu kỹ sư Google và là trưởng nhóm phát triển NDAChain, chia sẻ.
Một hội thảo về tài sản kỹ thuật số tại Đà Nẵng. (Ảnh: Đức Huy).
Khác với các blockchain công khai (public) như của Bitcoin và Ethereum, các công ty và tổ chức muốn tham gia NDAChain đều phải qua sàng lọc và giám sát. Họ cần được cấp phép để trở thành nút xác thực (validator node) – có nhiệm vụ xác minh giao dịch, hoặc nút đầy đủ (full node) – có nhiệm vụ lưu trữ toàn bộ bản sao sổ cái của blockchain.
49 nút xác thực ban đầu của NDAChain được thiết lập bởi các cơ quan chính phủ và doanh nghiệp trong nước, bao gồm tập đoàn hàng tiêu dùng Masan, Công ty Vắc xin Việt Nam (VNVC), và kỳ lân công nghệ VNG.
"Chúng tôi ưu tiên tính bảo mật và khả năng mở rộng hơn là tính phi tập trung tuyệt đối. Các nút xác thực được lựa chọn kỹ càng và phân bổ trên khắp Việt Nam, giúp mạng lưới có khả năng chống chọi tốt hơn trước các cuộc tấn công," ông Huy cho biết.
NDAChain cũng đã ra mắt các hệ thống bổ sung như NDATrace – cung cấp khả năng truy xuất nguồn gốc sản phẩm minh bạch từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng, và NDAKey – nhằm mục tiêu ngăn chặn hành vi trộm cắp danh tính và lừa đảo trực tuyến.
Bên cạnh việc tự phát triển, Việt Nam cũng học hỏi từ các mô hình đã thành công trên thế giới để xây dựng hạ tầng blockchain. Nền tảng VBSN được phát triển dựa trên ý tưởng từ Cơ sở hạ tầng Dịch vụ Blockchain Châu Âu và Mạng lưới Dịch vụ dựa trên Blockchain của Trung Quốc.
Ông Đỗ Văn Thuật, Giám đốc giải pháp và kiến trúc blockchain tại 1Matrix (thuộc hệ sinh thái Techcombank), cho biết VBSN hỗ trợ 6 giao thức blockchain Lớp 1 mã nguồn mở phổ biến nhất trên thế giới. Blockchain Lớp 1 là mạng lưới nền tảng để xây dựng các ứng dụng và hệ thống khác.
Ông nói thêm rằng 1Matrix đã tùy chỉnh các giao thức mã nguồn mở này cho phù hợp với môi trường Việt Nam. Ông dẫn chứng việc công ty đã chuyển đổi các giao thức blockchain công khai thành mạng lưới có cấp phép, giúp cải thiện hiệu suất từ 100 đến 200 lần.
Ông Thuật cũng lưu ý, ngoài việc triển khai nhanh chóng, mỗi blockchain Lớp 1 trên VBSN đều được tích hợp sẵn các công cụ như ví tài sản crypto, cầu nối chuỗi chéo (cross-chain bridge) và bộ công cụ phát triển hợp đồng thông minh. Điều này giúp công nghệ blockchain trở nên rẻ hơn, vận hành nhanh hơn và dễ tiếp cận hơn đối với các doanh nghiệp không có chuyên môn kỹ thuật sâu.
Blockchain thường gắn liền với tiền mã hóa, và từ lâu, Việt Nam đã được biết đến là một thị trường đặc biệt sôi động với lĩnh vực này. Công ty phân tích blockchain Chainalysis của Mỹ đã xếp Việt Nam ở vị trí thứ tư trong Chỉ số Tiếp nhận Crypto Toàn cầu năm 2025. Khối lượng giao dịch crypto trong nước ước tính đạt 120 tỷ USD vào năm 2024, và tỷ lệ người dân sở hữu crypto cũng rất cao.
Binance hiện là sàn giao dịch dẫn đầu tại Việt Nam với khoảng 80% thị phần trong năm 2024.
Tuy nhiên, một dự thảo nghị quyết của Bộ Tài chính, dự kiến được phê duyệt trong năm nay, có thể sẽ làm thay đổi cuộc chơi. Theo đó, các đơn vị nước ngoài sẽ chỉ được cung cấp dịch vụ liên quan đến tài sản crypto tại Việt Nam thông qua các tổ chức trong nước đã được cấp phép.
Việt Nam dự kiến sẽ yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ này phải xin giấy phép và đáp ứng các điều kiện khắt khe, bao gồm vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng (tương đương 378 triệu USD). Trong đó, ít nhất 35% vốn phải đến từ hai tổ chức như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ hoặc công ty bảo hiểm.
Nhiều "tay chơi" đã nhanh chóng tham gia cuộc đua giành giấy phép.
Ngày 12/8, ngân hàng MB và Dunamu (Hàn Quốc) công bố hợp tác ra mắt một nền tảng giao dịch tài sản số. Trước đó vào tháng 5, Công ty Giao dịch Crypto Techcom cũng được thành lập như một phần của hệ sinh thái Techcombank.
Các sàn giao dịch tập trung này (thường không xây dựng trên nền tảng blockchain) sẽ giữ tài sản crypto của người dùng, cung cấp nền tảng mua bán token, và cho phép nạp/rút bằng tiền pháp định.
Việc hợp tác với VBSN hoặc NDAChain sẽ là yếu tố then chốt cho hoạt động của các sàn này.
Ông Thuật cho rằng VBSN có thể đóng vai trò là lớp nền tảng để mã hóa các tài sản trong thế giới thực, chẳng hạn như trái phiếu và cổ phiếu, trước khi chúng được niêm yết trên các sàn giao dịch.
Trong khi đó, ông Huy khẳng định NDAChain sẽ đóng vai trò quan trọng trong quy trình xác minh danh tính khách hàng (KYC) và tuân thủ các quy định chống rửa tiền, giúp các nền tảng tuyển chọn người dùng Việt Nam một cách an toàn và đáp ứng các yêu cầu pháp lý.
Tuy nhiên, các quy định chặt chẽ hơn và yêu cầu KYC có thể làm giảm sức nóng của thị trường vốn đang rất "mặn mà" với crypto. Hồi tháng 3, Cris D. Trần, Giám đốc khu vực Web3 của nền tảng game metaverse The Sandbox, chia sẻ với Tech in Asia rằng việc phải thực hiện quy trình KYC và nộp thuế cho các khoản đầu tư sẽ là điều mới mẻ đối với các nhà đầu tư crypto.
"Tôi rất tò mò muốn xem họ sẽ phản ứng ra sao với luật mới," ông nói, nhưng cũng cho rằng việc có thêm quy định là một bước tiến tích cực cho thị trường vì nó mang lại sự minh bạch cho các doanh nghiệp.
Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, mã vạch chuẩn quốc tế không chỉ là công cụ quản lý sản phẩm mà còn trở thành “giấy thông hành” giúp hàng hóa Việt Nam thâm nhập hệ thống phân phối toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận, triển khai các chuẩn này do hạn chế về chi phí và kỹ thuật.
UBND TP HCM vừa yêu cầu Sở Xây dựng tham mưu điều chỉnh, bổ sung kế hoạch cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ để phù hợp tình hình thực tế sau sáp nhập.
UBND tỉnh Khánh Hòa vừa phê duyệt quy hoạch chi tiết (tỷ lệ 1/500) Khu tái định cư Cam Lâm và Cam Ranh, tổng diện tích 239 ha, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 25.000 người.
Việc không còn tập trung vào xe điện và cho ra mắt các dòng sản phẩm giá cả phù hợp hơn đã khiến Tesla mất thị phần vào tay đối thủ.
