Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ vẫn chưa có thời gian khởi công cụ thể

Đầu năm 2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 16/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ.

Dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ do Liên danh Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn và Terminal Investment Limited Holding S.A (TIL) lập và đề xuất. TIL là công ty thành viên của Hãng tàu biển Mediterranean Shipping Company (MSC), một trong những hãng tàu container lớn nhất thế giới có trụ sở tại Thụy Sỹ.

Theo đề xuất của nhà đầu tư, dự án có quy mô khoảng 7,2 km cầu cảng, tiếp nhận tàu container trọng tải lớn nhất thế giới hiện nay (24.000 TEU), công suất thông qua 10 - 15 triệu TEU. Với tổng vốn đầu tư lớn tới 5,45 tỷ USD, nhà đầu tư dự kiến phân kỳ đầu tư thành 7 giai đoạn, thời gian thực hiện trong 22 năm.

Tính toán sơ bộ cho thấy cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ khi được đầu tư hoàn chỉnh, đạt công suất thiết kế vào năm 2045 sẽ có nguồn thu 34.000 - 40.000 tỷ đồng mỗi năm.

Cuối tháng 9/2025, trong công văn trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Tài chính - Đầu tư về tiến độ thực hiện Dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, Sở tài chính cho biết, thành phố đang rà soát các quy định mới để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện Dự án.

Sở Tài chính cho biết, Dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ thuộc danh mục ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào Thành phố theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 (dự án có quy mô vốn đầu tư từ 50.000 tỷ đồng trở lên).

Hiện tại, TP HCM vẫn chưa ấn định được thời gian cụ thể cho việc khởi công xây dựng cảng Cần Giờ. Ngược lại, tại cuộc họp Ban Chỉ đạo vào 14/11, Bí thư Thành ủy Trần Lưu Quang cho biết TP HCM sẽ khởi công tuyến Bến Thành - Cần Giờ vào ngày 19/12.

Dự án Metro Bến Thành - Cần Giờ do CTCP Đầu tư và phát triển đường sắt tốc độ cao VinSpeed đề xuất đầu tư. Tuyến metro có chiều dài gần 53 km, tổng mức đầu tư dự án dự kiến hơn 86,650 tỷ đồng. Vào tháng 4/2025, Tập đoàn Vingroup bắt đầu xây dựng khu đô thị du lịch lấn biển Vinhomes Green Paradise tại Cần Giờ.

Những thuận lợi và thách thức của cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ

“Hiện tại, Haskoning vẫn chưa thâm nhập sâu vào dự án này bởi đang chờ những nghiên cứu – điều chỉnh khả thi và tiền khả thi. Tuy nhiên, chúng tôi là đối tác hỗ trợ TIL – MSC ở nhiều dự án lớn trên khắp thế giới. Quy mô của cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ cho thấy tham vọng lớn của TP HCM.”, ông Nguyễn Thành Chí - Giám đốc Ngành hàng hải Haskoning Việt Nam chia sẻ với phóng viên.

Royal HaskoningDHV là một Tập đoàn chuyên về tư vấn thiết kế công nghệ - đầu tư – hạ tầng hàng đầu của Hà Lan và thế giới. Tập đoàn này là công ty tư vấn top 2 thế giới trong ngành hàng hải – logistic – cảng biển và top 3 trong ngành hàng không với công ty con NACO gồm 500 kỹ sư.

Tại Việt Nam, Haskoning là đơn vị tư vấn – giám sát thi công cảng Gemalink. Haskoning cũng có vai trò quan trọng trong xây dựng nhà máy LEGO, nhà máy Heineken, sân bay Đà Nẵng – Vân Đồn – Long Thành, đối tác tư vấn data center của Viettel, Dự án xử lý nước thải tại Phú Mỹ…

Haskoning Việt Nam hiện có 200 nhân sự với doanh thu 450 tỷ đồng trên lý thuyết và 600 tỷ đồng trên thực tế - vì có nhiều dự án doanh thu được tính vào nước khác. Cũng theo đại diện công ty, nếu tính về quy mô doanh thu, thì FDI đến từ Hà Lan này đang đứng top 1 trong ngành tại Việt Nam.

Nổi bậc nhất của Haskoning Việt Nam là bộ phận hàng hải với 80 nhân sự - nhiều nhất của Tập đoàn bên ngoài Hà Lan, phục vụ không chỉ cho thị trường Việt Nam mà cả châu Á – Thái Bình Dương và Trung Đông.

Cũng theo ông Nguyễn Thành Chí hiện cảng Cái Mép – Thị Vãi đang rất phát triển với lưu lượng hàng hóa cao. Cụm cảng này có trách nhiệm phục vụ xuất khẩu - nhập khẩu cho các khu công nghiệp tại Phú Mỹ và Bình Dương. Còn cảng Cần Giờ sẽ đóng vai trò trung chuyển và tiếp nối hàng hóa cho khu vực Đông Nam Á lẫn thế giới.

“Hiện tại, Singapore đang dẫn đầu về logistics ở khu vực Đông Nam Á và cảng trung chuyển quan trọng của thế giới. Tuy nhiên, Singapore cũng đang dần hết đất để phát triển thêm, không có nhiều khu sản xuất lớn và nguồn nhân lực đang ngày càng già cỗi.

Vậy nên, nếu TP HCM có thể xây dựng được hạ tầng giao thông – vận tải hay trung tâm tài chính để hỗ trợ cảng Cần Giờ, đồng thời phân vai và phân kỳ đúng theo quy hoạch tổng thể; thì hoàn toàn có thể cạnh tranh được với Singapore.”, Giám đốc Ngành hàng hải Haskoning Việt Nam cho hay. 

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, cảng Cần Giờ sẽ gặp một vấn đề kỹ thuật tương đối lớn và nếu triển khai ngay thì sẽ gặp hậu quả về mặt chi phí. Haskoning từng tham gia thi công cảng Gemalink nên biết rõ những thách thức kỹ thuật. Trong khi, nhà thi công trong nước vẫn có những hạn chế nhất định.

“Với biến đổi khí hậu, có hai vấn đề lớn là nước biển dâng và sụt lún đất. Việc nền đất nén và lún cao không chỉ diễn ra ở đồng bằng Sông Cửu Long mà còn ở khắp miền Nam. Khu vực Cái Mép đang sụt lún cao, nếu bình thường không để ý kỹ thì sẽ thiết kế và thi công không tối ưu.”, ông giải thích rõ.

Tiếp lời, theo ông Đoàn Mạnh Thắng - Giám đốc Ngành nước & Quy hoạch Haskoning Việt Nam, nếu Thái Lan xây xong kênh đào Kra, thì vị thế của cảng Cần Giờ còn tốt hơn cả Singapore. Từ Cần Giờ - Long Thành, chỉ cần 4 đến 5 giờ bay là có thể tiếp cận từ 40% đến 50% dân số thế giới.

Ở khía cạnh khác, theo quan điểm cá nhân của ông, tương lai thì cảng Cần Giờ rất cần thiết, nhưng TP HCM có thể triển khai chậm lại một chút xíu để dồn nguồn lực cho những dự án hạ tầng lớn cấp thiết hơn. Lý do là bởi cảng Cái Mép – Thị Vãi vẫn chưa khai thác hết 100% công suất và cũng đang có những kết nối hạ tầng thuận lợi.

Theo quy hoạch, thì cảng Cần Giờ có 90% phục vụ trung chuyển quốc tế và chỉ 10% cho xuất nhập khẩu trong nước. Vấn đề lớn là hiện tại chưa có bất cứ kết nối hạ tầng – giao thông vận tải nào giữa các khu công nghiệp và Cần Giờ; cũng như chưa có nguồn hàng quốc tế nào cụ thể.

“Hơn nữa, nếu TP HCM và các tỉnh miền Tây đầu tư một loạt cảng nước sâu cùng lúc, trường hợp phân kỳ không kỹ có thể dẫn đến cạnh tranh lẫn nhau. Ngoài ra, thị trường cũng không đủ nguồn hàng cho các cảng.”, ông bày tỏ. 

Hiện khu vực đồng bằng Sông Cửu Long đang cân nhắc – lên kế hoạch xây dựng hai cảng nước sân là Trần Đề và Hòn Khoai.

Cũng theo ông, thì với việc đường vượt biển từ Cà Mau ra Hòn Khoai đã được triển khai, dự án cảng nước sâu Hòn Khoai sẽ ít rào cảng kỹ thuật và rẻ tiền hơn so với cảng nước sâu Trần Đề (được dự đoán sẽ tốn từ 2 đến 3 tỷ USD). Nên nếu đồng bằng Sông Cửu Long nhất thiết phải có một cảng biển nước sâu, cần ưu tiên Hòn Khoai hay vì Trần Đề.