Trình bày Tờ trình dự án Luật Phá sản (sửa đổi), Chánh án Toà án nhân dân tối cao Lê Minh Trí nêu rõ việc xây dựng Luật Phá sản (sửa đổi) nhằm sửa đổi, bổ sung các quy định còn vướng mắc, bất cập trong thực tiễn, tháo gỡ những điểm nghẽn trong giải quyết vụ việc phá sản, tạo thuận lợi để doanh nghiệp, hợp tác xã phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, tuyên bố phá sản và kết thúc hoạt động kịp thời những doanh nghiệp, hợp tác xã không còn khả năng phục hồi.

Theo Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Dự thảo Luật được thiết kế gồm 89 điều, 8 chương, trong đó bổ sung mới 22 điều, sửa đổi, bổ sung 62 điều, giữ nguyên 5 điều, trong quá trình xây dựng dự án Luật Phá sản (sửa đổi) có ba nội dung còn có ý kiến khác nhau.

Về tên gọi của Luật, Chánh án Toà án nhân dân tối cáo cho biết hiện có nhiều ý kiến đồng tình cho rằng cần thiết phải sửa tên Luật thành Luật Phục hồi, Phá sản để đảm bảo phù hợp với việc mở rộng phạm vi quy định bổ sung chế định phục hồi là một thủ tục độc lập với thủ tục phá sản trong Dự án Luật, và phù hợp với xu thế của thế giới, đồng thời đảm bảo khuyến khích, ưu tiên phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã.

Chánh án Toà án nhân dân tối cao đánh giá một trong những điểm nghẽn dẫn đến đình trệ vụ việc phá sản là vấn đề tạm ứng, chi trả chi phí phá sản trong những trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền, tài sản để nộp, hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã còn tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản.

Theo đó, Toà án nhân dân tối cao nhất trí phương án quy định tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản là từ dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm của toà án. Tiền tạm ứng này sẽ được hoàn trả ngay vào ngân sách khi bán được tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã. 

Tuy nhiên, Chánh án Toà án nhân dân tối cao cũng cho biết còn ý kiến khác đề nghị nguồn chi trả tạm ứng chi phí trên được bảo đảm thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Phá sản (sửa đổi), Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết đa số thành viên Uỷ ban Kinh tế và Tài chính tán thành với việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật theo hướng xây dựng, hoàn thiện thủ tục phục hồi là thủ tục độc lập được thực hiện trước thủ tục phá sản.

Tuy nhiên, theo cơ quan thẩm tra, việc tách thủ tục phục hồi thành thủ tục độc lập được thực hiện trước thủ tục phá sản là chưa phù hợp với thực tiễn, không khả thi, có thể dẫn đến việc lạm dụng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước trong giai đoạn phục hồi, kéo dài thời gian giải quyết vụ việc phá sản. Do đó, đề nghị quy định về thủ tục phục hồi là một khâu trong quá trình thực hiện thủ tục phá sản.

Về cơ chế hỗ trợ của Nhà nước cho doanh nghiệp, hợp tác xã trong giai đoạn phục hồi, ông Phan Văn Mãi cho biết để thực hiện chính sách hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng thủ tục phục hồi có khả thi và hiệu quả, một số ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định tại dự thảo Luật theo hướng Nhà nước sẽ giãn, hoãn các loại thuế cho doanh nghiệp, hợp tác xã nợ thuế trong giai đoạn thực hiện phục hồi hoặc trong thời hạn nhất định kể từ ngày Toà án công nhận Nghị quyết của Hội nghị chủ nợ thông qua phương án phục hồi hoạt động kinh doanh có hiệu lực.

“Tuy nhiên, một số ý kiến khác đề nghị cân nhắc quy định tiêu chí, căn cứ, cơ sở để xác định doanh nghiệp, hợp tác xã đủ điều kiện phục hồi và trách nhiệm của các chủ thể tham gia phục hồi, tránh tình trạng lợi dụng kéo dài thời gian phục hồi, tăng thêm hiệt hại cho các bên có liên quan so với việc cho áp dụng ngay thủ tục phá sản”, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính thông tin thêm.

Liên quan đến tạm ứng chi phí phá sản, nguồn chi trả chi phí phá sản, đa số ý kiến thành viên Uỷ ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với quy định về kinh phí chi trả chi phí phá sản như đề xuất của cơ quan soạn thảo trình.

Theo đó, kinh phí chi trả chi phí phá sản được bố trí trong dự toán ngân sách Nhà nước hằng năm của Toà án trong trường hợp không phải nộp tạm ứng chi phí phá sản hoặc doanh nghiệp, hợp tác xã không còn tiền, tài sản để nộp hoặc còn tài sản nhưng không thể bán để bảo đảm chi phí phá sản. Tiền tạm ứng chi phí phá sản trong trường hợp này sẽ được hoàn trả ngay vào ngân sách Nhà nước khi bán được tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã.