Ngày 23/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt đã chủ trì phiên họp thứ 4 của Ban Chỉ đạo, theo Báo Chính phủ.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, cơ quan này đã trình, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188 của Quốc hội về cơ chế đặc thù phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị; phê duyệt Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam; hoàn thành việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn chung đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; thực hiện tốt Phiên họp thứ nhất Uỷ ban Liên hợp hợp tác Việt - Trung về đường sắt.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Chính phủ Nghị định hướng dẫn thực hiện công tác phát triển khoa học, công nghệ đường sắt, thẩm định xong tiêu chuẩn về đường sắt và đang rà soát để công bố 37 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN).

Bộ Công Thương đã trình Đề án phát triển công nghiệp đường sắt. Bộ Tài chính đã hướng dẫn các địa phương về việc phân chia nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và hướng dẫn thủ tục ứng vốn giải phóng mặt bằng các dự án.

Với tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, tư vấn đã cơ bản hoàn thành khảo sát, xác định hướng tuyến, quy mô và phương án thiết kế đường vào các ga, quảng trường ga để làm việc thỏa thuận thống nhất với các địa phương được 25/28 ga.

Ngoài ra, các cơ quan đang tích cực, tập trung triển khai 10 nhiệm vụ là công việc chỉ đạo, điều hành thường xuyên; 8 nhiệm vụ chưa đáp ứng tiến độ nhưng thực tế cần thời gian vì liên quan đến các đối tác nước ngoài hoặc cần thời gian để thực hiện; 5 nhiệm vụ chưa đến hạn.

Kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ ngành, địa phương. Trong đó, ông nhấn mạnh hai nhiệm vụ rất quan trọng với Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng là khẩn trương hoàn thành ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan và quy trình lựa chọn phương thức đầu tư, nhà đầu tư các dự án.

Về nguồn vốn cho giải phóng mặt bằng và dự án thành phần 1 của hai dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng khẩn trương phân bổ nguồn vốn cho địa phương để giải ngân. Các địa phương khẩn trương rà soát, báo cáo chính xác nhu cầu vốn về Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính để kịp thời bố trí, điều phối, bảo đảm không để chậm trễ vì thiếu vốn.

Với dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND các tỉnh, thành phố Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh khẩn trương làm việc, thống nhất phương án tuyến, vị trí các ga còn lại (Nam Hải Phòng, Yên Thường, Kim Sơn) trong tháng 10 do đây là các ga có quy mô lớn, phức tạp về giao cắt với các tuyến đường sắt, đường bộ, phức tạp về ảnh hưởng của dòng chảy sông.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng khẩn trương chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết, bảo đảm khởi công dự án thành phần 1 (đầu tư hạ tầng kết nối các ga trên tuyến và quảng trường ga - sử dụng vốn trong nước) vào ngày 19/12.

Bộ Tài chính khẩn trương thành lập tổ đàm phán và tiến hành đàm phán hiệp định khung, hợp đồng vay vốn cho dự án, đồng thời khẩn trương thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng về đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ cho dự án.

Bộ Ngoại giao tiếp tục thúc đẩy phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ lập Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thành phần 2 (đầu tư xây dựng công trình đường sắt) và các nội dung hợp tác khác.

Với dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện thủ tục, công bố 37 TCVN về đường sắt tốc độ cao trong tháng 10 để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.

Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt lựa chọn xong tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, dự toán lập Báo cáo nghiên cứu khả thi trong quý I/2026. Các địa phương và EVN đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật theo kế hoạch đã được duyệt.

Về các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP HCM, Thủ tướng chỉ đạo UBND TP Hà Nội khẩn trương hoàn thiện hồ sơ đề nghị Bộ Tài chính tổng hợp, trình Thủ tướng quyết định huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho dự án tuyến số 3 (ga Hà Nội - Hoàng Mai).

Đồng thời, TP Hà Nội cần phối hợp với Bộ Quốc phòng sớm thống nhất chủ trương thu hồi đất cho depot dự án tuyến số 5 (Văn Cao - Hòa Lạc); đẩy nhanh tiến độ các dự án tuyến số 2, tuyến số 3 (Cầu Giấy - ga Hà Nội) và thủ tục điều chỉnh dự án theo mô hình TOD.

Người đứng đầu Chính phủ đề nghị UBND TP HCM tập trung hoàn thành thủ tục điều chỉnh dự án tuyến số 2 (Bến Thành - Tham Lương), phấn đấu khởi công cuối năm nay. Ông cũng lưu ý TP HCM cần ưu tiên số một cho dự án tàu điện ngầm kết nối sân bay Long Thành với sân bay Tân Sơn Nhất.

Bộ Tài chính được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao và các cơ quan liên quan giải quyết sớm các kiến nghị về vốn ODA, cơ chế tài chính cho các dự án đường sắt đô thị.

Với các dự án tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và Hải phòng - Móng Cái, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng khẩn trương xây dựng hướng tuyến. Tổng công ty Đường sắt triển khai chuyển giao công nghệ (gồm nghiên cứu, sản xuất, bảo hành, bảo trì, sửa chữa), đồng thời cần có đề án, quy trình triển khai, chuẩn bị nguồn nhân lực, vật lực để chuyển giao công nghệ bảo đảm khả thi, hiệu quả.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương liên quan tiếp tục rà soát, tập trung giải quyết dứt điểm các nhiệm vụ còn chậm tiến độ được giao tại phiên họp lần thứ 3 và các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, không để ách tắc ảnh hưởng đến tiến độ chung. Song song đó, cần xây dựng đề án, dự án cung cấp nguyên vật liệu và khai thác hiệu quả phương thức TOD.