Theo báo cáo quý III của Bộ Xây dựng, kết quả giải ngân gói tín dụng 120.000 tỷ cho vay nhà ở xã hội (NOXH) có tổng dư nợ là 1.783 tỷ.

Trong đó, đã giải ngân khoảng 150 tỷ cho người mua nhà tại 12 dự án. Đối với khách hàng doanh nghiệp, đã có 15 dự án ký hợp đồng tín dụng với tổng mức cam kết cấp tín dụng là 4.200 tỷ đồng, dư nợ là 1.633 tỷ.

Ngoài 4 ngân hàng Agribank, Vietcombank, BIDV, VietinBank thì có thêm 5 ngân hàng thương mại cổ phần (gồm HDBank, MB, VPBank, Techcombank, TPBank) mới tham gia chương trình này, mỗi ngân hàng tham gia 5.000 tỷ. Như vậy, gói tín dụng 120.000 tỷ đã tăng lên 145.000 tỷ. 

Tại tọa đàm do Báo Người Lao Động tổ chức vào ngày 21/11, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP HCM đánh giá, hệ thống ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các chính sách tín dụng ưu đãi để hỗ trợ NOXH. 

Nhiều ngân hàng thương mại cũng tham gia các gói tín dụng ưu đãi, trong đó nổi bật là gói 145.000 tỷ đồng, với lãi suất trung dài hạn 7%/năm cho chủ đầu tư (trong 3 năm đầu) và 6,5%/năm cho người mua nhà (trong 5 năm đầu). Thời gian vay kéo dài từ 20 - 25 năm giúp giảm áp lực tài chính.

Song, ông Lệnh nhìn nhận tốc độ giải ngân của gói 145.000 tỷ hiện khá chậm, nguyên nhân chủ yếu đến từ nguồn cung NOXH hạn chế và vướng mắc về tính pháp lý của các dự án.  

Theo Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu, để thúc đẩy phát triển NOXH, cần tập trung vào các yếu tố cốt lõi như quỹ đất, hỗ trợ tín dụng, đơn giản hóa thủ tục... Lãi suất cho vay nên được giảm để tạo điều kiện thuận lợi hơn.  

Ông Châu cho biết từ ngày 1/8, Ngân hàng Chính sách Xã hội đã ban hành văn bản áp dụng lãi suất cho vay ưu đãi đối với NOXH ở mức 6,6%. Tuy nhiên, mức lãi suất này là chưa phù hợp, gây khó khăn cho cả nhà đầu tư lẫn người mua nhà. 

Bên cạnh đó, Ngân hàng Chính sách Xã hội có nhiều chính sách áp dụng lãi suất thấp hơn cho các lĩnh vực khác nhưng lại không mở rộng cho đối tượng mua NOXH. Điều này khiến việc sở hữu NOXH trở nên khó khăn hơn với người có nhu cầu thực. 

Trả lời vấn đề này, ông Bùi Văn Sổn, Phó Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam chi nhánh TP HCM cho biết 6,6%/năm là mức lãi suất đã được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính bền vững cho chương trình cho vay NOXH.

Hiện tại, Ngân hàng Chính sách xã hội cũng đang triển khai nhiều chương trình tín dụng chính sách khác (như hỗ trợ vay vốn cho đồng bào vượt lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long, cho vay hộ nghèo theo chuẩn quốc gia...). Do đó, việc duy trì mức lãi suất này phù hợp với mục tiêu hỗ trợ và đảm bảo cân đối tài chính cho các chương trình tín dụng chính sách của Chính phủ. 

Ở góc độ doanh nghiệp phát triển NOXH, Chủ tịch Hoàng Quân Group Trương Anh Tuấn kiến nghị cần có chính sách hỗ trợ hồi tố như giữ mức lãi suất ưu đãi 4,8% cho vay đối với người mua NOXH, tương tự trước đây.

Điều này sẽ giúp doanh nghiệp và người dân giảm bớt gánh nặng tài chính khi tham gia vào chương trình 1 triệu căn NOXH. 

3 vấn đề khiến doanh nghiệp ngại làm NOXH

Song song với những ưu đãi nhằm hỗ trợ người mua NOXH, ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành - một doanh nghiệp chuyên làm NOXH ở TP HCM kiến nghị cần điều chỉnh chính sách để thu hút cả các nhà đầu tư vào phân khúc này.

Theo ông Nghĩa, NOXH được miễn tiền sử dụng đất, giảm thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp, đồng thời có cơ hội tiếp cận các khoản vay ưu đãi lãi suất.

Tuy nhiên, vẫn tồn tại 3 vấn đề lớn không khuyến khích nhà đầu tư.

Thứ nhất, lợi nhuận giới hạn ở mức 10% là quá thấp khi thủ tục kéo dài đến 5 năm, giai đoạn đầu tư mất thêm 2 năm. Tính bình quân trong 7 năm thì mỗi năm chỉ đạt khoảng 1,3 - 1,5% lợi nhuận (không đủ để tái đầu tư).

Thứ hai, thủ tục xin làm NOXH còn phức tạp hơn so với nhà ở thương mại. Thứ ba, khâu hậu kiểm về giá bán, thanh tra và kiểm tra khiến doanh nghiệp gặp nhiều áp lực.

Do đó, không ít doanh nghiệp sau khi thực hiện một dự án NOXH đã không muốn tiếp tục. Những chính sách ưu đãi hiện tại chủ yếu mang lại lợi ích cho người dân, trong khi các doanh nghiệp phải chịu hết gánh nặng.

Lãnh đạo Công ty Lê Thành mong muốn có những quy định rõ ràng hơn để triển khai thuận lợi, đồng thời tránh phát sinh bất cập giữa luật cũ và luật mới trong khâu hậu kiểm.

Riêng về vốn tín dụng, hiện các ngân hàng đã hỗ trợ cho vay rất tốt nhưng vấn đề nằm ở chỗ thủ tục dự án có được phê duyệt hay không. Nếu không có sự minh bạch và rõ ràng, việc khuyến khích đầu tư vào NOXH trong tương lai sẽ gặp nhiều khó khăn.